Biuro Wyznań Niekatolickich

Biuro Wyznań Niekatolickich
Historia
Państwo

 II Rzeczpospolita

Sformowanie

1927

Rozformowanie

1939

Dowódcy
Ostatni

płk Stanisław Krawczyk

Organizacja
Dyslokacja

garnizon Warszawa

Podległość

Ministerstwo Spraw Wojskowych

Biuro Wyznań Niekatolickich – organ pracy ministra spraw wojskowych właściwy w sprawach służby duszpasterskiej wyznań niekatolickich w Wojsku Polskim.

Biuro obejmowało służbę wszystkich wyznań, nieobjętych uprawnieniami rzymskokatolickiej Kurii Biskupiej.[1]

Historia

20 czerwca 1919 minister spraw wojskowych generał porucznik Józef Leśniewskiego rozkazał utworzyć Sekcję Religijno-Wyznaniową.

W 1920 przemianowano ją jednak na Sekcję Wyznań Obcych. Niefortunność nazwy spowodowała jednak, że miesiąc później zmieniono nazwę na Sekcję Wyznań Niekatolickich i Opieki nad Grobami Wojennymi. Następnie w 1921 sekcję przemianowano na Wydział Wyznań Niekatolickich, w 1927 na Biuro Wyznań Niekatolickich Ministerstwa Spraw Wojskowych, aż w końcu w 1935 na Biuro Wyznań Niekatolickich[1].

Pierwszym szefem Sekcji Religijno-Wyznaniowej został mjr Bronisław Pieracki. Początkowo Sekcja miała w swoim składzie referentów 5 wyznań:

  • wyznanie ewangelickie (augsburskie, reformowane oraz unijne)
  • wyznanie mariawickie
  • wyznanie prawosławne
  • wyznanie mojżeszowe
  • wyznanie mahometańskie

Referenci duszpasterscy tych wyznań pełnili jednocześnie funkcje "naczelnych duchownych", później używając tytułu naczelnych kapelanów (względnie naczelnego rabina).

W sierpniu 1921 r. weszła w życie nowa organizacja Ministerstwa Spraw Wojskowych w wyniku której miejsce Sekcji zajął Wydział Wyznań Niekatolickich. Szef Wydziału w randze generała brygady podlegał bezpośrednio ministrowi spraw wojskowych[2].

W Wydziale Wyznań Niekatolickich funkcjonowały referaty 5 wyznań:

  • wyznanie ewangelicko-augsburskie
  • wyznanie ewangelicko-reformowane
  • wyznanie ewangelicko-unijne
  • wyznanie prawosławne
  • wyznanie mojżeszowe

1 czerwca 1927 wszedł w życie rozkaz ministra spraw wojskowych marszałka Józefa Piłsudskiego B. Og. Org. 3552 Org. Biuro Wyznań Niekatolickich – organizacja i skład osobowy, na podstawie którego dotychczasowy Wydział Wyznań Niekatolickich przemianowany został na Biuro Wyznań Niekatolickich MSWojsk[3]

Biuro składało się z szefa biura, zastępcy szefa, kancelarii, wydziału ogólnego oraz wydziałów wyznań: prawosławnego, mojżeszowego, ewangelicko-augsburskiego, ewangelicko-reformowanego i ewangelicko-unijnego[3].

Szef biura (etat generała) podlegał bezpośrednio ministrowi spraw wojskowych i posiadał w stosunku do podległego sobie personelu biura prawa dowódcy dywizji[3].

Szef wydziału ogólnego (etat oficera sztabowego) pełnił jednocześnie funkcję zastępcy szefa biura[3]. Wydział ogólny opracowywał:

  • sprawy związane z organizacją i mobilizacją służby duszpasterstwa wyznań niekatolickich,
  • sprawy personalne duchownych wojskowych wyznań niekatolickich,
  • sprawy związków religijnych i wyznań niekatolickich, nienależące do wydziałów poszczególnych wyznań,
  • sprawy zarządu wojskowymi świątyniami i cmentarzami niekatolickimi oraz sprawy zaopatrywania ich w potrzebne untensylia,
  • sprawy administracji budżetem i gospodarki materiałowej[3].

Z dniem 2 lipca 1927 referat wyznania ewangelicko-unijnego został przekazany naczelnemu kapelanowi ewangelicko-reformowanemu Kazimierzowi Szeferowi. Stało się to na prośbę Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Unijnego, który 1 kwietnia 1927 wystosował pismo w tej sprawie do Wydziału Wyznań Niekatolickich[4].

W 1928 roku liczba żołnierzy niekatolików prezentowała się następująco[1]:

  • wyznanie prawosławne (60% ogólnej liczby żołnierzy niekatolików)
  • wyznanie mojżeszowe (26% ogólnej liczby żołnierzy niekatolików)
  • wyznanie ewangelicko-augsburskie (10% ogólnej liczby żołnierzy niekatolików)
  • wyznanie ewangelicko-unijne (1% ogólnej liczby żołnierzy niekatolików)
  • wyznanie ewangelicko-reformowane (1% ogólnej liczby żołnierzy niekatolików)

Opiekę nad żołnierzami wyznań ewangelicznych i baptystycznych pełnił pomocniczy prezbiter wojskowy, który wchodził w skład wydziału ogólnego w Biurze Wyznań Niekatolickich. Oprócz tego w wojsku byli również żołnierze wyznań muzułmańskich, mariawickich, polskokatolickich itp. Ich mała liczba nie pozwoliła jednak na utworzenie dla nich etatu kapelana.[1]

Przypisy

  1. a b c d Henryk Mościski, Włodzimierz Dzwonkowski, Tadeusz Bałaban (red.), Dziesięciolecie odrodzenia Polskiej Siły Zbrojnej : 1918-1928, Warszawa 1928.
  2. Krzysztof Szczygielski, Niekatolickie duszpasterstwo wojskowe w Polsce XX wieku, Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, 2003, s. 667–682, ISBN 978-83-89031-56-3 [dostęp 2019-08-30] (pol.).
  3. a b c d e Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 17 z 1 czerwca 1927, poz. 188.
  4. Dokument w Centralnym Archiwum Wojskowym Wojskowego Biura Historycznego. Teczka nr. 15099.

Media użyte na tej stronie

Flag of Poland (1928–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).
Flag of Poland (1927–1980).svg
Flaga Rzeczypospolitej Polskiej, a później Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w okresie 1928-1980 ustanowiona rozporządzeniem Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 13 grudnia 1927 r. o godłach i barwach państwowych oraz o oznakach, chorągwiach i pieczęciach, Dz. U. z 1927 r. Nr 115, poz. 980 i potwierdzona dekretem z dnia 9 listopada 1955 r. o znakach Sił Zbrojnych, Dz. U. z 1955 r. Nr 47, poz. 315.
Do odwzorowania barwy czerwonej użyto domyślnego odcienia "vermilion" (#E34234, cynober). Proporcje 5:8 (w dekrecie z 1955 roku błędnie ustalone jako 3:8, skorygowane w obwieszczeniu Prezesa Rady Ministrów z dnia 20 lutego 1956 r. o sprostowania błędu w dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej oraz o pieczęciach państwowych, Dz.U. z 1955 r. Nr 47 poz. 314).