Bożków
| Artykuł | 50°30′38″N 16°34′26″E |
|---|---|
| - błąd | 39 m |
| WD | 50°31'N, 16°34'E, 50°30'47.34"N, 16°34'31.01"E |
| - błąd | 2320 m |
| Odległość | 898 m |
| wieś | |
 Pałac w Bożkowie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) | 1580[1] |
| Strefa numeracyjna | 74 |
| Kod pocztowy | 57-441[2] |
| Tablice rejestracyjne | DKL |
| SIMC | 0854038 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Nowa Ruda _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy wiejskiej Nowa Ruda") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego  | |
 50°30′38″N 16°34′26″E/50,510556 16,573889 | |
Bożków (niem. Eckersdorf[3]) – wieś w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie kłodzkim, w gminie Nowa Ruda.
Położenie
Wieś leży w dolinie Bożkowskiego Potoku, w obniżeniu między trzema pasmami górskimi – Górami Stołowymi, Sowimi i Bardzkimi, na terenie Obniżenia Bożkowa[4] .
Podział administracyjny
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0854050 | Bożkówek | przysiółek |
W latach 1945–1954 i 1973–1976 miejscowość była siedzibą gminy Bożków. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie wałbrzyskim.
Prehistoria
Bożków jest jedną z najstarszych osad na ziemi kłodzkiej. Już w czasie neolitu znajdowały się tutaj osady ludzkie[4].
Historia
Pierwsza wzmianka w źródłach pisanych o Bożkowie, zwanym wtedy Ekkehardisdorf (łac. Eckardi Villa) pochodzi z 1348 r., jako dożywociu Eberharda von Maltwitz[7]. W początkach renesansu został wybudowany pałac, od około 1520 roku w posiadaniu rodziny von Raueck. W XVI w. w Bożkowie zaczęto również eksploatować węgiel kamienny[7]. Po wojnie czesko-palatynackiej posiadłość została skonfiskowana i oddana przybocznemu lekarzowi cesarza, Casparowi Jäschke von Eisenhut. Następnie przeszła w ręce jezuitów, od których wykupił ją Johann Georg von Götzen, który rozbudował zamek i w znacznym stopniu przyczynił się do budowy kościoła w jego obecnym kształcie. Po bezdzietnej śmierci ostatniego męskiego potomka tego rodu, hrabiego Johanna von Götzen, majątek przeszedł w roku 1780 na syna jednej z jego sióstr hrabiego Antona Aleksandra von Magnis[7]. Od tego czasu do końca II wojny światowej dobra pozostawały we władaniu tego rodu. Anton Aleksander, jeden z wybitniejszych przedstawicieli tej rodziny spowodował rozkwit i powiększenie się majątku – z jego imieniem łączą się barokowo-klasycystyczna rozbudowa zamku w 1787 r., założenie okazałego parku ze sztucznymi romantycznymi ruinami z płytami nagrobnymi, zbudowanie sztucznych ruin na górze Grodziszcze oraz budynku leśniczówki[7]. W tym czasie wieś posiadała również szkołę, 4 folwarki, 2 młyny wodne, olejarnię, cukrownię, i liczyła 146 domów. Ostatnia przebudowa zamku nastąpiła po jego pożarze w 1870 r. za hrabiego Wilhelma von Magnis[7].
Wśród gości, którzy odwiedzili pałac w Bożkowie, byli m.in. późniejszy prezydent USA John Quincy Adams[7] oraz królowie Prus Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern z małżonką Luizą i Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern.
W 1918 r. wieś została zelektryfikowana, do zakończenia II wojny światowej wieś stanowiła perłę majątku von Magnisów. W Bożkowie urodził się w 1936 r. Franz von Magnis, obecnie indonezyjski jezuita Franz Magnis-Suseno. Wraz z włączeniem wsi do Polski w 1945 r. majątek został znacjonalizowany przez państwo polskie i od tego czasu pałac ulega stopniowej dewastacji.
W Bożkowie znajdował się ośrodek zamiejscowy wrocławskiego Uniwersytetu Przyrodniczego.
Zdjęcia do filmu Dreszcze kręcone były w pałacu w Bożkowie[8].
Zabytki
Według rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa na listę zabytków wpisane są obiekty:
- kościół parafialny pw. śś. Piotra i Pawła, z XVII w., przebudowany w 1708 r.
- zespół pałacowy:
Przypisy
- ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 86 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. nr 142, poz. 262)
- ↑ a b Marek Staffa: Słownik geografii turystycznej Sudetów. T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: I-Bis, 1994, s. 63, 65. ISBN 83-85773-12-6.
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d e f Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak: Ziemia Kłodzka. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, s. 302. ISBN 978-83-89188-95-3.
- ↑ Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Wydawca: Rewasz, 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, s. 103
- ↑ Łuczyński Romuald M.Zamki, dwory i pałace w Sudetach, Legnica, 2008, ss. 33-39
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 78. [dostęp 2012-08-02].
Bibliografia
- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 11: Góry Sowie, Wzgórza Włodzickie. Wrocław: Wyd: I-Bis 1995, ISBN 83-85773-12-6.
- Waldemar Brygier, Tomasz Dudziak, Iwona Chomiak, Ziemia Kłodzka, Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2010, ISBN 978-83-89188-95-3, OCLC 751422625.
Linki zewnętrzne
- Eckersdorf, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 313.
- Oberhof, folwark Eckersdorf, pow. kladzki, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 321.
- Bożków. sudety.it. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-25)].
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of [[:en:Lower Silesian Voivodeship]Lower Silesian Voivodeship]], Poland. Geographic limits of the map:
- N: 51.9134 N
- S: 49.9809 N
- W: 14.7603 E
- E: 17.9091 E
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map of powiat kłodzki, Poland.
Flaga województwa dolnośląskiego
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Magazyn zbożowy w Bożkowie. Tablica "Ex omnibus autem rebus quibus aliquid acquiritur nihil est agricultura melius nihil jucundius, nihil homine nihil libero dignius" Cicero, MDCCCXVI. Tłumaczenie napisu na tablicy: "Spośród wszystkich rzeczy, w których jest coś ciekawego, nie ma nic lepszego od rolnictwa, nic przyjemniejszego, nic godnego człowieka wolnego" Cicero, 1816
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Płyta nagrobna z herbami: von Zedlitz-Leipe (prawy górny), von Keulen (lewy górny), hrabiów (Grafen) von der Mark (lewy dolny)
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bożków. Budynek w parku
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bożków 97, leśniczówka, 2 poł. XIX
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Magazyn zbożowy w Bożkowie. Napis na tablicy: "EX OMNIBUS AUTEM. REBUS QUIBUS ALIQUID ACQUIRITURNIHIL EST AGRICULTURA MELIUS NIHIL JUCUNDIUS, NIHIL HOMME NIHIL LIBERO DIGNIUS", Cicero, MDCCCXVI
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sztuczna ruina w parku, Bożków
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bożków. Tablica pamiątkowa
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 4.0
Figura św. Jana Nepomucena w Bożkowie
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 3.0
Sztuczna ruina w parku, Bożków
Autor: Tomasz Leśniowski, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bożków. Płyta z herbami
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0
Bożków, pomnik Heinricha Bendera
Autor: Jacek Halicki, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Bożków, pałac, XVI, 1787, 1871