Bogusław Bijak

Bogusław Bijak

Data i miejsce urodzenia	9 czerwca 1930 Ożarów
Data i miejsce śmierci	28 sierpnia 2011 Warszawa
Proboszcz parafii św. Anny w Warszawie
Okres sprawowania	1981-2005
Wyznanie	katolicyzm
Kościół	rzymskokatolicki
Prezbiterat	8 grudnia 1956
Odznaczenia

Bogusław Bijak (ur. 9 czerwca 1930 w Ożarowie, zm. 28 sierpnia 2011 w Warszawie) – polski duchowny rzymskokatolicki, prałat, związany z ruchem ludowym^[1].

Duchowny archidiecezji warszawskiej, w latach 1967–1990 związany z tutejszą kurią jako notariusz, a potem dyrektor Wydziału Duszpasterstwa. Od 1980 związany z parafią św. Anny w Wilanowie jako wikariusz i administrator, następnie proboszcz, a w ostatnich latach życia rezydent^[2][3]. W latach 2005–2006 pierwszy proboszcz parafii Opatrzności Bożej w Wilanowie^[4]. Był wieloletnim dziekanem dekanatu wilanowskiego i pierwszym prepozytem Kapituły Kolegiackiej Wilanowskiej^[2].

Życiorys

Dzieciństwo i edukacja

Urodził się 9 czerwca 1930 w Ożarowie^[a] w gminie Opole Lubelskie^[2][5] w rodzinie Antoniny z domu Oszot i Leona Bijaka; miał młodsze rodzeństwo – brata Teodora i siostrę Władysławę^[6].

W 1937 rozpoczął naukę w szkole podstawowej w Wrzelowcu, a następnie kontynuował edukację w liceum ogólnokształcącym w Opolu Lubelskim^[6]. Po jego ukończeniu przeniósł się do Warszawy i w 1949 rozpoczął studia na Wydziale Geodezji Politechniki Warszawskiej, uzyskując tytuł inżyniera geodety pierwszego stopnia^[2]. Następnie wstąpił do Wyższego Metropolitarnego Seminarium Duchownego w Warszawie i 8 grudnia 1956 został wyświęcony przez kardynała Stefana Wyszyńskiego. W 1979 w Akademii Teologii Katolickiej uzyskał tytuł magistra teologii w zakresie homiletyki^[2]. Tematem pracy był Ks. Aleksander Wóycicki jako mówca społeczny i patriotyczny, zaś jej promotorem ks. dr Waldemar Wojdecki^[7].

Działalność duszpasterska

(c) geo573, CC BY 3.0

Kościół parafialny św. Anny w Wilanowie, z którym ks. Bijak był związany od 1980

Po święceniach od 1956 do 1957 był wikariuszem w parafii św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Leoncinie, a od 1957 do 1960 w parafii Matki Bożej Częstochowskiej w Piastowie^[8].

Następnie został skierowany do Warszawy do parafii św. Andrzeja Apostoła, a od 1961 do 1967 był wikariuszem w parafii św. Aleksandra^[2]. W tej ostatniej proboszczem był biskup Zygmunt Choromański, który zaangażował Bogusława Bijaka do pracy wśród młodzieży i do stworzenia w parafii duszpasterstwa akademickiego^[8]. Jednocześnie został skierowany do pracy w Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, w której w latach 1967–1990 był notariuszem, a także dyrektorem Wydziału Duszpasterstwa. W latach 1967–1980 pozostawał w parafii św. Aleksandra jako rezydent^[2].

W latach siedemdziesiątych prowadził rekolekcje dla warszawskich grup oazowych oraz na potrzeby duszpasterstwa lokalnego. Zaadaptował pracownię w podziemiach kurii przy ulicy Miodowej, w której drukowano potrzebne materiały^[9]. Jednak pracownia była zbyt mała i dlatego w latach 1978–1979 w ogrodach prymasowskich wybudował nową drukarnię, która została wyposażona – dzięki pomocy władz samorządowych Paryża – w różne sprzęty drukarskie, których kupno w kraju było niemożliwe. Działalność wydawniczo-drukarska wzbudzała zainteresowanie władz komunistycznych i drukarnia była ciągle kontrolowana, zaś ksiądz Bijak wielokrotnie był wzywany do siedziby urzędu cenzury w celu składania wyjaśnień^[10].

W 1979 był współorganizatorem pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski – wszedł w skład prezydium Warszawskiego Komitetu Przyjęcia Ojca Świętego oraz kierował sekcją duszpastersko-katechetyczną^[7].

W 1980 został wikariuszem w parafii św. Anny w Wilanowie^[3] i administratorem^[8]. Gdy 9 lutego 1981 zmarł tamtejszy proboszcz ks. Kazimierz Konieczny, ksiądz Bijak został jego następcą^[b], funkcję tę pełnił do 2005^[11]. Będąc proboszczem, dokonał generalnego remontu i konserwacji świątyni oraz domów parafialnych. Kościół i wszystkie budynki parafialne pokrył blachą miedzianą, na nowo przebudował starą i nową plebanię. Wybudował również nowy dom katechetyczny, budynki szkolne oraz wieczernik i dom kolegiacki^[12], w którym ostatnie lata życia spędził prymas senior Józef Glemp^[13]. Teren między plebanią, a kościołem rozdzielała ulica Biedronki, która została wyłączona z ruchu, w tym miejscu wybudował Dzwonnicę Trzeciego Tysiąclecia, w której zostały umieszczone dwa zabytkowe dzwony oraz kolejne cztery. Powiększył też teren cmentarza^[12].

W marcu 1982 razem z księdzem Jerzym Popiełuszką zainicjował tradycję wilanowskich mszy świętych w intencji ojczyzny^[14].

W latach 1992–2006 był również dziekanem dekanatu wilanowskiego^[2].

Był też inicjatorem stworzenia nowej parafii w południowej części parafii św. Anny na Kępie Zawadowskiej i w tym celu w latach osiemdziesiątych zakupił dwie działki. Wybudował również przy ulicy Bruzdowej 3 kapliczkę Matki Bożej. Ostatecznie nowa parafia została erygowana w 2006, a jej proboszczem został ks. dr Jan Bijak (bratanek ks. Bogusława)^[15].

Zdaniem kanclerza warszawskiej kurii ks. Grzegorza Kalwarczyka, zasługą ks. Bogusława Bijaka była propozycja i pomoc w lokalizacji Świątyni Opatrzności Bożej^[12]. W latach 2005–2006 był on pierwszym proboszczem nowej parafii^[4]. Zwieńczeniem tych wszystkich inicjatyw było 16 października 1998 podniesienie przez kardynała Glempa kościoła św. Anny do rangi kolegiaty Kapituły Kolegiackiej Wilanowskiej, która ukonstytuowała się 17 stycznia 1999^[12]. Od 1998 do 2006 ksiądz Bijak był kanonikiem gremialnym i pierwszym prepozytem owej Kapituły^[2].

W czasie swojej wieloletniej pracy duszpasterskiej często pracował wśród młodzieży, szczególnie akademickiej i pozaszkolnej, a także młodzieży nieprzystosowanej społecznie. Ukształtował program organizacyjno-wychowawczy dla ministrantów całej archidiecezji warszawskiej. Był też założycielem studium lektorskiego dla kształtowania postaw służby liturgicznej ołtarza oraz popierał i rozwijał duszpasterstwo wspólnot Ruchu Światło-Życie^[1], współpracując z księżmi Franciszkiem Blachnickim i Wojciechem Danielskim^[9]. W Magdalence założył i wybudował ośrodek rekolekcyjny^[1].

Jedną z ostatnich inicjatyw księdza Bijaka było wybudowanie w Podkowie Leśnej domu, który miał służyć kapłanom seniorom (ostatecznie Dom kapłana seniora znajduje się w podwarszawskim Kiełpinie)^[16].

Od 2006 był na emeryturze i pozostał w Wilanowie jako rezydent^[17].

Działalność społeczna i polityczna

Wnętrze kościoła św. Anny w Wilanowie

Wraz z rozpoczęciem swojej duszpasterskiej pracy w parafii wilanowskiej, obok prac konserwatorskich, skupił się również na problemach społeczno-politycznych. Realizując nauczanie społeczne Kościoła, które ugruntował, analizując myśl społeczną ks. Aleksandra Wóycickiego, przystąpił do wdrażania swojej wizji lokalnej społeczności wilanowskiej w wymiarze religijnym i społecznym^[7]. Zaczął nawiązywać kontakty z organizacjami z Europy Zachodniej, które umożliwiły wymianę międzynarodową dzieci i młodzieży. Te wyjazdy miały na celu nie tylko naukę języka, ale i wzajemnego poznania się i nawiązania bliższych znajomości. Francuzi czy Holendrzy nie tylko utrzymywali bliskie kontakty z rodzinami i przyjeżdżali do Polski, ale również organizowali transporty z lekami i żywnością^[18].

Już po zmianach ustrojowych zaczął organizować pomoc dla Polaków wracających ze Wschodu. W 2001 na terenie zabudowań parafialnych zorganizował szkołę katolicką pod nazwą Liceum Ogólnokształcące Niepubliczne Kolegium św. Stanisława Kostki, którą przeznaczono dla dzieci polskiego pochodzenia z Białorusi i Ukrainy, a także z Lubelszczyzny, aby mogły podjąć naukę w Warszawie^[18].

Rozwijając lokalną wspólnotę w wymiarze duchowym, angażował się również w jej rozwój społeczny i poprawę infrastruktury. Nawiązywał do czasów świetności Wilanowa – czyli okresu panowania króla Jana III Sobieskiego. Dlatego też zaangażował się w coroczne obchody wiktorii wiedeńskiej z 1683^[19].

Będąc bliskim współpracownikiem prymasa Wyszyńskiego, który w 1978 mianował go asystentem ruchu ludowego^[17], a także biskupa Władysława Miziołka, uczestniczył po stronie kościelnej w pracach nad rozwojem rolniczych stowarzyszeń i związków zawodowych. Będąc proboszczem w Wilanowie, razem z grupą działaczy ludowych zaangażował się w prace nad stworzeniem Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”. Związek został zarejestrowany 12 maja 1981, a uroczystą mszę w zastępstwie chorego prymasa Wyszyńskiego odprawił na Wawelu biskup Miziołek^[14]. W pierwszą rocznicę rejestracji związku, podczas mszy w warszawskiej katedrze, zrodził się pomysł zorganizowania Ogólnopolskiej Pielgrzymki Rolników na Jasną Górę. Ksiądz Bijak podjął się jej przygotowania. 5 września 1982 w pielgrzymce wzięło udział około 300 tysięcy mieszkańców wsi^[20]. Ksiądz Bijak organizował również kolejne pielgrzymki^[2]. W wyniku tych dożynek jasnogórskich i przy zgodzie prymasa Glempa w grudniu 1982 Komisja Plenarna Episkopatu Polski podjęła decyzję o utworzeniu Komisji ds. Duszpasterstwa Rolników. Jej pierwszym przewodniczącym został biskup Jan Gurda, a sekretarzem ksiądz Bijak^[20]. Kolejną inicjatywą w stronę środowiska ludowego było wydawanie biuletynu „Nasz Gościniec”. Współpraca z ruchem ludowym jeszcze bardziej nasiliła się po tym, jak na wniosek władz NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarność” 8 maja 1986 prymas Glemp mianował go asystentem kościelnym ruchu ludowego^[20].

Pod koniec lat 80. zaczął działać na rzecz reaktywowania Polskiego Stronnictwa Ludowego i jedności ruchu ludowego w duchu Stanisława Mikołajczyka. Współpracując z generałem Franciszkiem Kamińskim, na jego prośbę został kapelanem Batalionów Chłopskich, a kościół św. Anny uczynił ich świątynią. W następstwie prowadzonych rozmów i współpracy ze środowiskami reprezentującymi polską wieś udało się doprowadzić do reaktywacji Polskiego Stronnictwa Ludowego (wilanowskiego), co zostało ogłoszone 15 sierpnia 1989 na wilanowskiej plebanii^[21].

W latach późniejszych kontynuował swoją pracę na rzecz jedności ruchu ludowego, rolnictwa i polskiej wsi^[21]. Będąc proboszczem, organizował spotkania, których celem była integracja ludności miast i wsi. Organizował kiermasze żywności i sztuki ludowej, które były połączone z występami zespołów folklorystycznych. W imprezach wilanowskich pojawiło się święto dzielenia się chlebem^[18].

Angażował się również w bieżącą sytuację polityczną kraju, np. udostępniając pomieszczenia parafii na przeprowadzenie rozmów, które odbyły się 18 i 19 listopada 1988 między Lechem Wałęsą, któremu towarzyszyli: abp Bronisław Dąbrowski, abp Tadeusz Gocłowski, ks. Alojzy Orszulik oraz Tadeusz Mazowiecki, a ministrem gen. Czesławem Kiszczakiem, któremu towarzyszył Stanisław Ciosek. Spotkanie otworzył abp Dąbrowski, rozmowy pierwszego dnia zakończyły się fiaskiem, ale następnego dnia uzyskano konsensus i ustalono treść komunikatu; rozmowy te przybliżyły drogę do Okrągłego Stołu^[22].

Wiosną 1994 zorganizował spotkanie, na które zaprosił osoby znane mu głównie z dawnej „Solidarności” i zaproponował im udział w wyborach na radnych gminy Wilanów. Obecny na spotkaniu dziennikarz Andrzej Stefan Szypulski zaproponował, że tych kandydatów (z zebranych osób chęć kandydowania wyraziło kilkoro) przedstawi na łamach gazety, którą będzie wydawał i 8 maja 1994 ukazał się pierwszy numer „Biuletynu Wilanowskiego”^[23].

Śmierć i pogrzeb

Grób księdza prałata Bogusława Bijaka w kaplicy na cmentarzu w Wilanowie

Zmarł 28 sierpnia 2011 w Warszawie. Uroczystościom pogrzebowym 5 września w kościele św. Anny w Wilanowie przewodniczył kardynał Kazimierz Nycz, a homilię wygłosił kardynał Józef Glemp. Zmarły został pochowany w kaplicy na miejscowym cmentarzu^[24].

Publikacje

• Pouczenie duszpasterskie dla przygotowujących się do Sakramentu Małżeństwa, Warszawa, 1973^[9]

Odznaczenia

• W 1976 został odznaczony przywilejem noszenia rokiety, mantoletu i pierścienia^[2].
• Od 1981 kapelan Jego Świątobliwości^[2].
• W 2006 odznaczony Orderem prymasowskim „Ecclesiae populoque servitium praestanti”^[17].
• W 2006 odznaczony przez prezydenta Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski^[25][26]
• W 2008 laureat Nagrody im. bp. Romana Andrzejewskiego za rok 2007^[27].
• Od 2007 prałat honorowy Jego Świątobliwości^[17].
• W 2010 wyróżniony Medalem Pamiątkowym „Pro Masovia”^[28].

Upamiętnienia

• 14 czerwca 2014 kardynał Kazimierz Nycz odsłonił przed kościołem Posłania Uczniów Pańskich w Warszawie (parafia na Kępie Zawadowskiej) kamień upamiętniający ks. prałata Bogusława Bijaka^[29].
• Jest patronem domu dla osób starszych w Podkowie Leśnej^[30].

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Paweł Bijak. Ksiądz Prałat Bogusław Bijak (1930-2011) — duszpasterz i wychowawca. „Wiadomości Archidiecezji Warszawskiej”, s. 98–111, 2017. 
• Grzegorz Kalwarczyk: Duchowieństwo Archidiecezji Warszawskiej w roku 2008. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 2009, s. 89–90. ISBN 978-83-211-1866-6.
• Grzegorz Kalwarczyk. Kapłani Archidiecezji Warszawskiej zmarli w 2011 roku. „Wiadomości Archidiecezji Warszawskiej”, s. 395–396, 2011. 
• Grzegorz Kalwarczyk: Przewodnik po parafiach i kościołach Archidiecezji Warszawskiej. Tom 2. Parafie warszawskie. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna „Adam”, 2015, s. 182-189, 468, 483-487. ISBN 978-83-7821-118-1.
• Peter Raina: Rozmowy z władzami PRL. Arcybiskup Dąbrowski w służbie Kościoła i Narodu, tom II 1982-1989. Warszawa: Książka Polska, 1995, s. 296 i in.. ISBN 83-86035-14-5.
• Andrzej Szypulski. Balansowanie na linie. Z Andrzejem Szypulskim rozmawia Ewa Sośnicka-Wojciechowska. „Stolica”, s. 46, 2017. 
• Waldemar Wojdecki: Katalog Archidiecezji Warszawskiej. Zawierający spis duchowieństwa i parafii. 1981. Warszawa: Kuria Metropolitalna Warszawska, 1981, s. 416.Sprawdź autora:1.