Bondyrz

Bondyrz
	wieś
	; Czołg T-34-85 przed Muzeum Historycznym Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego w Bondyrzu
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	zamojski
Gmina	Adamów
Liczba ludności	ok. 810
Strefa numeracyjna	84
Kod pocztowy	22-442
Tablice rejestracyjne	LZA
SIMC	0884921
	Położenie na mapie gminy Adamów Bondyrz
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bondyrz
	Położenie na mapie województwa lubelskiego Bondyrz
	Położenie na mapie powiatu zamojskiego Bondyrz
	50°34′08″N 23°06′17″E/50,568889 23,104722

Artykuł	50°34′8″N 23°6′17″E
- błąd	39 m
WD	50°34'N, 23°6'E, 50°34'11.14"N, 23°6'20.48"E
- błąd	2320 m
Odległość	439 m

Bondyrz – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie zamojskim, w gminie Adamów,

Wieś w dolinie Wieprza, około 5 km na południowy zachód od Adamowa.

Nazwa

Nazwa miejscowości pochodzi od rusińskiego słowa bondar oznaczającego bednarza^[2].

Części wsi

Integralne części wsi Bondyrz^[3]^[4]
SIMC	Nazwa	Rodzaj
0884938	Gamlówka	część wsi
0884944	Kątek	część wsi
0884950	Kolonia Bondyrska	część wsi
0884967	Krakowska Ulica	część wsi
0884973	Mazury	część wsi
0884980	Miętałów	część wsi
0884996	Półko	część wsi
0885004	Rowy	część wsi
0885010	Ulica	część wsi
0885027	Warszawa	część wsi
0885033	Wygon	część wsi

Historia

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1620 roku W 1670 r. wieś należała Piotra Latyczyńskiego, a w 1788 r. Bondyrz znajdował się w dobrach adamowskich hrabiego Antoniego Fortunata Tarnowskiego. Spis z 1827 r. notował wieś w powiecie zamojskim i parafii Krasnobród. Liczyła wówczas 66 domów i 452 mieszkańców. W 1885 r. istniał tutaj mały tartak parowy zatrudniający jednego pracownika. W 1888 r. powstała fabryka mebli giętych^[5] założona przez Wilhelma Gebethnera z Warszawy. Produkowała ona meble składane, letniskowe, salonowe, wojskowe, drabiny itp. W 1906 r. zatrudniała 63 robotników. W 1920 r. bondyrski folwark należał do dóbr Witolda Łosia. Według spisu z 1921 r. we wsi było 116 domów i 790 mieszkańców, w tym 19 Żydów i 1 Ukrainiec, natomiast folwark liczył 3 domy i 95 mieszkańców, wyłącznie Polaków. We wrześniu 1975 r. została erygowana w Bondyrzu parafia rzymskokatolicka pw. Opatrzności Bożej, a w roku 1979 założono cmentarz grzebalny o powierzchni 0,55 ha.

W latach 1954-1968 wieś należała i była siedzibą władz gromady Bondyrz, po jej zniesieniu w gromadzie Krasnobród. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa zamojskiego.

Muzeum

W Bondyrzu mieści się Muzeum Historyczne Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Inspektoratu Zamojskiego im. Stanisława Prusa (ps. „Adam”), dowódcy 9 Pułku Piechoty AK Ziemi Zamojskiej. Muzeum zostało utworzone i było prowadzone przez Jana Sitka (zm. 2010^[6]), który posiadał także pokaźne zbiory skamieniałości i minerałów.

Inne informacje

W Bondyrzu znajduje się także zabytkowy młyn wodny i kościół parafialny pw. Opatrzności Bożej, zbudowany w stylu zakopiańskim w latach 1948–1949 według projektu Adama Klimka. Oprócz wyznawców kościoła rzymskokatolickiego są w Bondyrzu również Świadkowie Jehowy^[7].

Galeria zdjęć

(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Bondyrz - kościół pw. Świętej Bożej Opatrzności
(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Drewniana dzwonnica
(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Pomnik poległych w II WŚ pracowników fabryki na terenie muzeum
(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Tablica na pomniku poległych
(c) Przemysław Czopor, CC BY 3.0
Droga prowadząca przez wieś

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 78 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa
↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ GUS. Rejestr TERYT
↑ W dwudziestoleciu międzywojennym należała do firmy „Polski Przemysł Drzewny – Czerski i Jakimowicz” [1], po wojnie znacjonalizowana, funkcjonowała jako przedsiębiorstwo państwowe „Roztoczańska Fabryka Mebli w Bondyrzu”, obecnie „Fabryka Mebli Poznańscy Sp. z o.o.” [2].
↑ Pożegnanie Jana Sitka
↑ Nowa Gazeta Biłgorajska.

Bibliografia

JózefJ. Niedźwiedź JózefJ., Leksykon historyczny miejscowości dawnego województwa zamojskiego, Zamość: Oficyna Wydawnicza Kresy, 2003, s. 51, ISBN 83-906745-7-2, OCLC 836903923 .

Linki zewnętrzne

Bondyrz w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa
Historia Bondyrza. roztocze.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-10)].

[poczta-1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 78 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[2] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, tom I, s.305, 1880 Warszawa

[R2013-3] Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[teryt-4] GUS. Rejestr TERYT

[5] W dwudziestoleciu międzywojennym należała do firmy „Polski Przemysł Drzewny – Czerski i Jakimowicz” [1], po wojnie znacjonalizowana, funkcjonowała jako przedsiębiorstwo państwowe „Roztoczańska Fabryka Mebli w Bondyrzu”, obecnie „Fabryka Mebli Poznańscy Sp. z o.o.” [2].

[6] Pożegnanie Jana Sitka

[7] Nowa Gazeta Biłgorajska.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne