Branice (województwo opolskie)

Branice

wieś
Państwo	Polska
Województwo	opolskie
Powiat	głubczycki
Gmina	Branice
Liczba ludności (2022)	1996[1]
Strefa numeracyjna	77
Kod pocztowy	48-140[2]
Tablice rejestracyjne	OGL
SIMC	0491742
Położenie na mapie gminy Branice Branice
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Branice
Położenie na mapie województwa opolskiego Branice
Położenie na mapie powiatu głubczyckiego Branice
50°03′05″N 17°47′41″E/50,051389 17,794722

Branice (cz. Bránice, niem. Branitz^[3]) – wieś w Polsce położona w województwie opolskim, w powiecie głubczyckim, w gminie Branice, której jest siedzibą, na Płaskowyżu Głubczyckim (wchodzącym w skład Niziny Śląskiej) u podnóża południowo-wschodniej części Gór Opawskich (Sudety Wschodnie).

W Branicach znajduje się m.in. szpital psychiatryczny założony przez biskupa Józefa Natana.

Geografia

Między miejscowościami Branice i Boboluszki znajduje się wzniesienie Plechowa Góra (328 m n.p.m.; niem. Plechowa Berg albo Blechberg^[4]), najwyższa góra Płaskowyżu Głubczyckiego, na której wcześniej stała wieża triangulacyjna.

Leży na terenie Nadleśnictwa Prudnik (obręb Prudnik)^[5].

Nazwa

Na przestrzeni lat praktycznie zmieniał się jedynie zapis nazwy (Branicz, Brenicz, Branitz itd.). Nazwa jest patronimiczna i może pochodzić od imienia Bran, ale też od czeskiego słowa brana (polskie brama), lub od czasownika braniti, czyli bronić^[6].

Historia

Historycznie miejscowość leży na tzw. polskich Morawach, czyli na obszarze dawnego wikariatu generalnego branickiego. Po raz pierwszy wzmiankowane zostały w 1278 roku jako Branicz^[6], kiedy to należało do wydzielonego w 1269 z Margrabstwa Moraw czeskiego księstwa opawskiego, które to co najmniej od końca XV wieku było już uważane za część Górnego Śląska.

Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus i powiatu głubczyckiego. Pierwotnie była zamieszkała przez tzw. Morawców, z czasem coraz większa część mieszkańców była niemieckojęzyczna. W 1910 już tylko 18% mieszkańców posługiwało się czeskimi gwarami laskimi^[3].

Do głosowania podczas plebiscytu na Górnym Śląsku uprawnione były w Branicach 2072 osoby, z czego 1540, ok. 74,3%, stanowili mieszkańcy (w tym 1454, ok. 70,2% całości, mieszkańcy urodzeni w miejscowości). Oddano 2037 głosów (ok. 98,3% uprawnionych), w tym 2037 (100%) ważnych; za Niemcami głosowały 2032 osoby (ok. 99,8%), a za Polską 5 osób (ok. 0,2%)^[7].

W granicach Polski od końca II wojny światowej. Obecna nazwa została administracyjnie zatwierdzona 12 listopada 1946^[8]. Po drugiej wojnie światowej Morawców uznano za ludność polską i pozwolono im pozostać. Po 1956 nastąpiła fala emigracji do Niemiec^[3].

Demografia

Branice podlegają pod Urząd Statystyczny w Opolu, oddział w Prudniku^[9].

Zabytki

(c) Ralf Lotys (Sicherlich), CC BY 3.0

Kościół Wniebowzięcia NMP

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[10]:

• kościół par. pw. Wniebowzięcia NMP, ul. Kościelna, z XIII wieku, XIX/XX w.
• klasztor sióstr Maryi Niepokalanej, ul. Szpitalna, z l. 1925/26
• park pałacowy, z k. XIX w.

inne zabytki:

• zamek murowany z cegły, istniał tu w średniowieczu nad rzeką Opawą; na jego ruinach zbudowano browar
• pałac otoczony małym parkiem; obiekt niezagospodarowany z dobrze zachowaną kaplicą.

Transport

Przypisy

Bibliografia

• Gaworski, Marek. Zamki, pałace i dwory Opolszczyzny, 2007.
• Guerquin Bohdan. Zamki śląskie. Warszawa: Budownictwo i Architektura, 1957.
• Pospiszyl, Benedykt. Branice na starej fotografii.
• Pospiszyl, Benedykt. Branice, Úvalno: turystyczna wizytówka. Branice: Gmina Branice ; Úvalno: Obecní úřad Úvalno, 2010.
• BenedyktB. Pospiszyl BenedyktB., Bp. Joseph Martin Nathan: Fundacja NMP w Branicach w latach 1904–1949, Branice: ID Project, 2012, ISBN 978-83-934702-0-4, OCLC 827703806 .
• BenedyktB. Pospiszyl BenedyktB., Monografia parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Branicach 1248-2011, Branice: ID Project, 2012, ISBN 978-83-934702-4-2, OCLC 827703801 .