Budżet państwa

Budżet państwa – podstawowy plan finansowy obejmujący dochody i wydatki państwa (władzy rządowej), uchwalany na okres roku budżetowego (w większości krajów rok budżetowy pokrywa się z rokiem kalendarzowym, ale np. w Wielkiej Brytanii zaczyna się w kwietniu, w Stanach Zjednoczonych w październiku).

Jako dochody budżetu państwa uwzględnia się m.in.: wpływy z podatków pośrednich i bezpośrednich, dochody niepodatkowe (np. cła), dochody jednostek budżetowych oraz dochody zagraniczne. Mianem wydatków określa się m.in. koszty dotacji, obsługi długu publicznego, obsługi sfery budżetowej, rozliczeń z bankami, subwencji dla gmin oraz rezerw ogólnych.

Termin „budżet” pochodzi z łacińskiego bulga, oznaczającego skórzany mieszek przeznaczony do zbierania dochodów. Słowo to przyjęło się następnie w wielu językach (ang. budget, starofr. bougette, fr. le budget). Dla historycznego rozwoju instytucji budżetu znaczenie miało kilka zdarzeń, które rozstrzygnęły o jej współczesnym kształcie, wśród których – poza oddzieleniem majątku publicznego od majątku królewskiego – wymienić należy rozwijanie stosunków towarowo-pieniężnych, parlamentaryzmu, funkcji socjalnych i gospodarczych państwa, rozwój międzynarodowych stosunków gospodarczych i finansowych oraz procesy integracyjne zachodzące we współczesnym świecie. Pierwszy polski budżet został uchwalony przez Sejm w roku 1768 i był jednym z wcześniejszych w Europie.

Pojęcie budżetu państwa

Budżet państwa to zarówno:

  • plan dochodów i wydatków oraz przychodów i rozchodów organów władzy publicznej, w tym organów administracji rządowej, organów kontroli i ochrony prawa, sądów i trybunałów sporządzony na okres roku budżetowego,
  • fundusz scentralizowanych środków pieniężnych gromadzonych i rozdzielanych w ciągu roku, w związku z realizacją zadań państwa,
  • jak i akt normatywny najwyższej rangi, ponieważ jest uchwalany w formie ustawy.

W związku z tym pojęcie budżetu państwa może być rozumiane w trzech aspektach:

  • ekonomicznym – pewien fundusz pieniężny,
  • prawnym – pewien akt normatywny,
  • technicznym (konstrukcja techniczna) – wszelkie czynności związane z gromadzeniem i wydatkowaniem środków budżetowych.

Budżet państwa stanowi prawną podstawę działalności władzy wykonawczej (rządu). Jest upoważnieniem dla władzy wykonawczej do dokonywania wydatków i ściągania dochodów. Jest zarazem aktem upoważniającym władzę wykonawczą do gospodarowania publicznymi funduszami. Uchwalenie budżetu, a następnie przyjęcie sprawozdania z jego wykonania, jest aktem politycznego zaufania władzy ustawodawczej dla rządu. Przyjęcie budżetu następuje w wyniku konsensusu między władzą ustawodawczą i wykonawczą oraz grupami interesów[1].

Funkcje budżetu państwa

Funkcje budżetu odzwierciedlają jego istotę i rolę w procesie społeczno-ekonomicznym państwa. Mogą one wpływać pobudzająco na rozwój gospodarczy kraju lub go ograniczać. Są to:

  • funkcja redystrybucyjna – budżet państwa, przejmując podatki, cła i inne opłaty od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych dokonuje ich rozdziału pomiędzy inne podmioty, zarówno w wyniku transferów nieodpłatnych (renty, emerytury, pomoc publiczna, nieoprocentowane kredyty), jak i przez zakup dóbr i usług na rynku;
  • stabilizacyjna – budżet łagodzi wahania cyklu koniunkturalnego i zapewnia zrównoważony wzrost gospodarki;
  • fiskalna – budżet przejmuje podatki, cła i inne opłaty;
  • bodźcowa/stymulująca – przez redystrybucję dochodu budżet (zwłaszcza zakupy dóbr i usług, ale także dotacje i subwencje) stymuluje działalność podmiotów gospodarczych, podaż, popyt i ceny.

Zasady budżetowe

Tworzenie budżetu państwa wymaga spełnienia szczegółowych zasad, które określają pożądane cechy budżetu, dotyczące zakresu treści budżetu oraz jego konstrukcji. Do najważniejszych z nich należą:

  • zasada równowagi – postulat, aby kwota planowanych wydatków znalazła pełne pokrycie w przewidywanych dochodach, co sprowadza się do bilansowania budżetu w taki sposób, aby nie generował on deficytu budżetowego;
  • zasada jedności formalnej – zgodnie z którą w jednym czasie w jednym państwie może istnieć tylko jeden budżet, gdyż tylko w takiej sytuacji jest możliwe sprawowanie realnego nadzoru władz ustawodawczych nad władzami wykonawczymi. W Polsce przeczy tej zasadzie istnienie parabudżetów, jakimi są fundusze celowe;
  • zasada jedności materialnej – postuluje, aby wszystkie dochody wpływały do jednego budżetu i z niego były finansowane wszystkie wydatki. Wyklucza to możliwość związania określonego wydatku z konkretnym źródłem dochodu, jak to było np. w przypadku tzw. podatku drogowego;
  • zasada powszechności – wszystkie podmioty gospodarki publicznej powinny być powiązane z budżetem albo metodą finansowania brutto (bezpośrednio) albo netto (pośrednio);
  • zasada zupełności (ustrojowo-konstytucyjna) – określa udział państwa w gospodarce (teoretycznie rozwiązanie tego problemu nie istnieje). Istnieją tutaj dwa podejścia:
    • podejście klasyczne – zakłada, że zasada zupełności zachowana jest wówczas, gdy wszelka działalność gospodarcza państwa znajduje swoje odzwierciedlenie w budżecie. Takie ujęcie problemu dopuszcza jedynie finansowanie bezpośrednie, a więc budżetowanie brutto. Wszystkie dochody i wydatki jednostek budżetowych są ujmowane wówczas w planie budżetowym jako dochody i wydatki budżetu,
    • podejście modernistyczne – uznaje zasadę zupełności budżetowej za spełnioną, jeśli jednostki sektora publicznego mają jakiekolwiek powiązanie z budżetem państwa. Jest to tzw. finansowanie budżetowe pośrednie lub budżetowanie netto. Jednostki budżetowe rozliczają się wówczas z budżetem według salda debetowego lub kredytowego, dotyczącego zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych i środków zgromadzonych na wydzielonym rachunku dochodów własnych;
  • zasada dualizmu budżetowego – postuluje opracowywanie, poza budżetem operacyjnym (obowiązującym w cyklach rocznych), budżetu majątkowego w cyklach dwu- lub trzyletnich. Zasada w Polsce nie jest realizowana;
  • zasada szczegółowości – wydatki i dochody budżetu powinny być ujęte ze stosowną szczegółowością, związaną z określeniem zakresu swobody władzy wykonawczej. Celem realizacji tej zasady jest ograniczenie możliwości nadinterpretacji i nadużyć w trakcie wykonywania budżetu. Zasada ma związek z klasyfikacją budżetową;
  • zasada operatywności – budżet wymaga opracowania w układzie podmiotowym, co oznacza wskazanie zadań zarówno w zakresie gromadzenia dochodów, jak i realizacji wydatków dla konkretnych podmiotów;
  • zasada przejrzystości – budżet powinien być przedstawiony parlamentowi i społeczeństwu w możliwie przejrzystym układzie, spopularyzowany w środkach masowego przekazu, ułatwiając przez to ocenę jego wykonania;
  • zasada jawności – postuluje jawność procesu przygotowywania, uchwalania, realizacji i kontroli budżetu. Zarówno ustawa budżetowa, jak i sprawozdanie z jej realizacji mają być ogłaszane w sposób ogólnodostępny (Dziennik Ustaw);
  • zasada gospodarności (racjonalności) – wymaga racjonalnego, czyli oszczędnego, wydatkowania środków budżetowych;
  • zasada realności – postuluje maksymalną precyzję w planowaniu dochodów i wydatków (część doktryny tej zasady nie uznaje);
  • zasada jednoroczności (rygoru budżetowego) – zasada, przyjmująca coroczność, periodyczność budżetu;
  • zasada uprzedniości – zasada uchwalenia budżetu przed terminem jego obowiązywania, a więc przed rozpoczęciem nowego roku budżetowego. Od zasady tej istnieją pewne odstępstwa:
    • prerogacja budżetu – przedłużenie ważności budżetu ubiegłorocznego na pewien okres roku następnego,
    • prowizorium budżetowe – skrócona wersja ustawy budżetowej,
    • funkcjonowanie gospodarki budżetowej w oparciu o projekt budżetu. Polskie prawo dopuszcza jedynie prowizorium jako odstępstwo od zasady uprzedniości.

Budżet państwa a ustawa budżetowa

Ustawa budżetowa jest pojęciem szerszym. Budżet jest jednym, ale nie jedynym załącznikiem do ustawy. Załącznikami są np. zestawienie przychodów i wydatków zakładów budżetowych, gospodarstw pomocniczych jednostek budżetowych, plany przychodów i wydatków państwowych funduszy celowych. Ustawa budżetowa zawiera więc budżet i inne plany finansowe. Budżet jest podstawowym planem, za pośrednictwem którego dokonuje się znaczącej kwoty wydatków.

Dochody i wydatki budżetowe

Dochody budżetowe

Klasyfikacja:

Wydatki budżetowe

Klasyfikacja według działów:

Klasyfikacja według przeznaczenia:

Wydatki mogą być finansowane z:

  1. podatków (przy zrównoważonym budżecie): według twierdzenia Haavelma (o zrównoważonym budżecie) wzrost wydatków państwa o 1 £, który jest finansowany przez taki sam wzrost podatków, zwiększa dochód o 1 £. Oznacza to, że każdy cel dotyczący dochodu można zrealizować bez konieczności zwiększania deficytu budżetowego.
  2. za pomocą deficytu: wydatki finansowane deficytem mogą bardziej stymulować dochód i zatrudnienie. W ramach tego sposobu wyróżnia się:
    • finansowanie przez kreację dodatkowej bazy monetarnej – jeśli jest dokonywane w drodze bezpośredniego „drukowania” pieniądza, to praktycznie nie powoduje kosztów. Jeśli dokonuje się go za pośrednictwem porozumień między rządem a bankiem centralnym, które ustalają stopę procentową na poziomie niższym od rynkowego, to wówczas generuje minimalne koszty;
    • finansowanie za pośrednictwem emisji obligacji państwowych – ten sposób jest bardziej kosztowny. Pozostawia bazę monetarną na niezmienionym poziomie i powoduje wzrost stóp procentowych. Jego skutkiem jest m.in. wypieranie przez wydatki państwa inwestycji prywatnych.

Budżet państwa w Polsce

W Polsce budżet państwa jest uchwalany w formie ustawy budżetowej na okres roku zwanego rokiem budżetowym, który pokrywa się z rokiem kalendarzowym. Następnie budżet jest ogłaszany w Dzienniku Ustaw jako ustawa budżetowa i staje się wówczas aktem prawnym umożliwiającym organom wykonawczym jego realizację.

W wyjątkowych sytuacjach, np. z powodu trudności politycznych, gospodarczych, czy też klęsk żywiołowych, gdy Rada Ministrów nie może w ustawowym terminie przedstawić parlamentowi projektu ustawy budżetowej na cały rok, wówczas przedkłada parlamentowi projekt ustawy o prowizorium budżetowym, czyli przejściowym planem finansowym, w którym dochody i wydatki są ujęte w okresie krótszym niż rok. Prowizorium traci moc z chwilą uchwalenia ustawy budżetowej.

Kwoty dochodów i wydatków zapisane w ustawach budżetowych

RokDochodyWydatkiDeficyt/Nadwyżka
2021[2]404 484 028 000486 784 028 000–82 300 000 000
2020[3]398 671 644 000508 019 293 000–109 347 649 000
2019[4]387 734 520 000416 234 520 000–28 500 000 000
2018[5]355 705 405 000397 197 405 000–41 492 000 000
2017[6]325 428 002 000384 773 502 000–59 345 500 000
2016[7]313 808 526 000368 548 526 000–54 740 000 000
2015[8]286 700 000 000336 680 000 000–49 980 000 000
2014[9]277 782 224 000325 287 369 000–47 505 145 000
2013[10]275 729 440 000327 294 440 000–51 565 000 000
2012[11]293 766 128 000328 765 688 000–34 999 560 000
2011[12]273 144 394 000313 344 394 000–40 200 000 000
2010[13]249 006 601 000301 220 817 000–52 214 216 000
2009[14]303 034 805 000321 221 112 000–18 186 307 000

Wykonanie budżetu państwa

RokDochodyWydatkiDeficyt/NadwyżkaDeficyt w % PKB[15]
2021 (szacunkowe)[16]494 967 700 000521 295 500 000–26 327 800 000–1,8
2020 [17]419 795 700 000504 776 000 000–84 980 500 000–7,1
2019[18]400 535 255 000414 273 014 000–13 737 759 000–0,7
2018[19]380 048 140 000390 454 347 000–10 406 208 000–0,2
2017[20]350 414 702 000375 768 453 000–25 353 751 000–1,3
2016[21]314 683 570 000360 843 115 000–46 159 545 000–2,5
2015[22]289 136 706 000331 743 437 000–42 606 731 000–2,6
2014[23]283 542 707 000312 519 527 000–28 976 820 000–3,4
2013[24]279 151 205 000321 345 286 000–42 194 081 000–4,1
2012[25]287 595 114 000318 001 861 000–30 406 746 000–3,7
2011[26]277 557 221 000302 681 609 000–25 124 388 000–4,8
2010[27]250 302 781 000294 893 878 000–44 591 097 000–7,3
2009[28]274 183 500 000298 028 478 000–23 844 979 000–1,8
2008[29]253 547 261 000277 893 478 000–24 348 216 000–1,9
2007[30]236 367 532 000252 323 889 000–15 956 357 000–1,4
2006[31]197 639 812 000222 702 946 000–25 063 134 000–2,4
2005[32]179 772 217 000208 132 944 000–28 360 727 000–2,9
2004[33]156 281 202 000197 698 320 000–41 417 118 000–4,5
2003[34]152 110 586 000189 153 592 000–37 043 006 000–4,4
2002[35]143 519 843 000182 922 448 000–39 402 606 000–5,0
2001[36]140 526 895 000172 885 211 000–32 358 315 000–4,3
2000[37]135 663 897 000151 054 929 000–15 391 032 000–2,1

Szacunkowe wykonanie budżetu w rozbiciu na miesiące w mln zł

RokIIIIIIIVVVI
DochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnica
2021[38]40 65634 0106 64630 44136 210-5 76929 95934 254-4 29546 01133 43312 57834 41234 221191
2020[39]40 27136 8453 42629 66136 400-6 73926 26532 308-6 04333 44242 970-9 52827 43034 429-6 99940 32431 5618 763
2019[40]38 73732 1506 58726 03933 421-7 38225 31329 206-3 69339 67835 2654 41332 67734 760-2 08329 53432 417-2 883
2018[41]35 19126 6298 56226 82930 930-4 10126 44927 782-1 33336 69330 4976 19628 84628 58526127 99928 049-50
2017[42]36 95730 2086 74923 98529 879-5 89424 30527 444-3 13931 76530 3491 41626 27725 61266533 41227 3496 063
2016[43]30 72528 9651 76025 44030 299-4 85920 65327 142-6 48928 56830 105-1 53723 74226 100-2 35822 47427 684-5 210
2015[44]28 12328 703-58019 02929 780-10 75120 63026 003-5 37328 28928 285320 20723 144-2 93720 73727 248-6 511
RokVIIVIIIIXXXIXII
DochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnicaDochodyWydatkiRóżnica
202038 41337 58982433 10330 1072 99635 59436 058-46439 46937 7771 69238 51539 650-1 13537 349109 159-71 810
201936 58936 33125834 07831 2762 80233 18432 99019436 86438 270-1 40634 21632 9061 31033 46745 251-11 783
201830 14940 541-10 39231 30429 3951 90929 40227 2702 13236 55233 2593 29333 98129 3974 58436 68258 160-21 478
201729 40432 913-3 50928 91726 3842 53327 24028 349-1 10932 75833 864-1 10628 24333 324-5 08127 23650 183-22 947
201637 05532 6584 39725 87326 506-63324 07829 794-5 68630 01534 048-4 03325 86228 785-2 92320 20038 788-18 588
201526 46526 908-44323 75823 02773122 80928 084-5 27528 86532 247-3 35224 85326 494-1 64125 37231 851-6 479

Pierwszy budżet Polski

Za pierwszy budżet Polski uważa się "Percepty i ekspensy wszystkich intrat i skarbów obojga narodów podług niżej opisanych tabel” Sejmu z 1768 (czasy gdy władał Stanisław August Poniatowski). Wpływy miały wynieść 17 mil złotych, podczas gdy wyniosły 9 mil złotych. Połowa wydatków była przeznaczona na wojsko[45].

Przypisy

  1. ↑ Komar 1996 ↓, s. 81–83.
  2. ↑ Ustawa 2021 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl, Ministerstwo Finansów [dostęp 2021-05-03] (pol.).
  3. ↑ Ustawa z dnia 28 października 2020 r. o zmianie ustawy budżetowej na rok 2020 (Dz.U. z 2020 r. poz. 1919).
  4. ↑ Ustawa budżetowa na 2019 r. – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2019-02-09].
  5. ↑ Ustawa budżetowa na rok 2018 z dnia 11 stycznia 2018 roku – podpisana przez Prezydenta RP 29 stycznia 2018 r. (Dz. U. z 2018 r. poz. 291) – Ustawa budżetowa 2018 – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-03-11].
  6. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2017, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-01-19].
  7. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2016, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-01-03].
  8. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2015, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  9. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2014, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  10. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2013, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  11. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2012, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  12. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2011, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  13. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2010, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2016-02-15].
  14. ↑ Kancelaria Sejmu RP, Ustawa budżetowa na rok 2009, isap.sejm.gov.pl [dostęp 2017-06-08].
  15. ↑ Eurostat, General government deficit/surplus, ec.europa.eu [dostęp 2017-04-24].
  16. ↑ Szacunek 2021 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl, Ministerstwo Finansów [dostęp 2022-04-20] (pol.).
  17. ↑ Sprawozdanie roczne za 2020 rok - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl, Ministerstwo Finansów [dostęp 2022-04-20] (pol.).
  18. ↑ Sprawozdanie roczne za 2019 rok, www.gov.pl [dostęp 2020-10-26].
  19. ↑ Sprawozdanie roczne za 2018 rok, www.gov.pl [dostęp 2020-10-26].
  20. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2017 r., www.mf.gov.pl [dostęp 2018-06-01].
  21. ↑ Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa w 2016 r., www.mf.gov.pl [dostęp 2017-05-31].
  22. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2015, www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  23. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2014, www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  24. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2013, www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  25. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2012, www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  26. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2011, www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  27. ↑ Ministerstwo Finansów – Departament Budżetu Państwa, Sprawozdanie z wykonania budżetu Państwa za okres od 1 stycznia do 31 grudnia 2010 r., www.mf.gov.pl [dostęp 2016-12-22].
  28. ↑ 2009 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  29. ↑ 2008 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  30. ↑ 2007 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  31. ↑ 2006 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  32. ↑ 2005 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  33. ↑ 2004 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  34. ↑ 2003 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  35. ↑ 2002 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  36. ↑ 2001 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  37. ↑ 2000 – Sprawozdanie z wykonania budżetu państwa (roczne) – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-05-27].
  38. ↑ Szacunek 2021 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl, Ministerstwo Finansów [dostęp 2021-05-03] (pol.).
  39. ↑ Szacunek 2020 - Ministerstwo Finansów - Portal Gov.pl, Ministerstwo Finansów [dostęp 2021-05-03] (pol.).
  40. ↑ Szacunek 2019, Ministerstwo Finansów [dostęp 2019-03-03].
  41. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2018 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-06-02].
  42. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2017 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-06-02].
  43. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2016 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-06-02].
  44. ↑ Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa w 2015 r. – Szacunkowe dane o wykonaniu budżetu państwa – Ministerstwo Finansów, www.mf.gov.pl [dostęp 2018-06-02].
  45. ↑ Jak powstawał i powstaje budżet państwa? | Tysol.pl, www.tysol.pl [dostęp 2019-11-23].

Bibliografia

  • Andrzej Borodo, Polskie prawo finansowe. Zarys ogólny, Toruń: Towarzystwo Naukowe Organizacji i Kierownictwa „Dom Organizatora”, 2005, ISBN 83-7285-253-7, OCLC 69488363.
  • A. Komar, Finanse publiczne w gospodarce rynkowej, Oficyna Wydawnicza Branta, Bydgoszcz 1996
  • A. Gomułowicz, J. Małecki, Polskie prawo finansowe, LexisNexis, 2006, ISBN 83-7334-585-X.
  • Z. Ofiarski, Piotr Nowicki, Prawo finansowe, C.H. Beck, ISBN 83-7483-506-0.
  • N. Acocella, Zasady polityki gospodarczej, PWN, Warszawa 2002
  • L. Lipiec-Warzecha, Komentarz do art. 95 ustawy o finansach publicznych, SIP LEX, 2007.
  • E. Chojna-Duch, H. Litwińczuk (red.), Prawo finansowe, Warszawa 2007.

Linki zewnętrzne