Budynek Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w Warszawie
 Budynek od strony placu Trzech Krzyży | |
| Państwo |  Polska |
|---|---|
| Miejscowość | Warszawa |
| Adres | plac Trzech Krzyży 3/5 00-507 Warszawa |
| Architekt | Stanisław Bieńkuński Stanisław Rychłowski |
| Właściciel | Skarb Państwa |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°13′42,7″N 21°01′18,7″E/52,228528 21,021861 | |
Budynek Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego[1] – gmach znajdujący się w Warszawie przy placu Trzech Krzyży 3/5. Od 2020 siedziba Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.
Gmach został wzniesiony w latach 1947–1949 według projektu architektów Stanisława Bieńkuńskiego i Stanisława Rychłowskiego z przeznaczeniem na siedzibę Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego (PKPG).
Opis
Projekt został wybrany spośród jedenastu nadesłanych prac w konkursie architektonicznym, rozpisanym przez SARP w końcu roku 1946. W skład zespołu projektowego oprócz autorów nagrodzonej pracy weszli architekci: Barbara Andrzejewska, Jan Dobrowolski, Maria Garncarczyk, Helena Jasieńska i Ryszard Łagutko.
W wersji konkursowej budynek miał bardzo wysoki cokół, parter tworzący podcienia na całej długości elewacji wschodniej oraz trzy piętra. Wysokość została zharmonizowana z wysokością odbudowywanego kościoła św. Aleksandra oraz budynków Nowego Światu i Alej Ujazdowskich. W fazie realizacji dodano jedną kondygnację cofniętą od lica budynku, pozostawiając gzyms główny na dotychczasowej wysokości. Nie doszło do zamierzonego podwyższenia budynku do pięciu pięter z dodaniem socrealistycznej attyki. Miało się to wiązać z zamierzonym wyburzeniem budynku Instytutu Głuchoniemych i otwarciu widokowym placu Trzech Krzyży na wschód w stronę skarpy warszawskiej.
Budowę rozpoczęto w kwietniu 1947[2]. Przy budowie zastosowano wielkowymiarowe pustaki z gruzobetonu, co przyspieszyło prace murarskie. Ściany podziemia oblicowano granitem strzegomskim, zaś wyższe kondygnacje piaskowcem. Długą elewację ożywiono wprowadzając na I piętrze podwojone okna oraz loggie co piątą oś okienną. Wejście do budynku według projektu miało prowadzić przez prześwit o pięciu przęsłach w parterze. W późniejszych latach prześwit ten oszklono, tworząc obszerny hall wejściowy.
Kwadratowy dziedziniec południowy przekryto kopułą z zatopionymi w betonie setkami luksferów, tworząc salę zebrań. W późniejszych latach w tej sali działało kino Pod Kopułą[3]. Prostokątny dziedziniec północny pozostał otwarty.
Od nazwiska szefa PKPG Hilarego Minca budynek nazywano zwyczajowo „Mincówką”[4][5][6].
W 2016 na fasadzie budynku odsłonięto tablicę upamiętniającą Grażynę Gęsicką[7].
Galeria
Prześwit w parterze budynku PKPG przed oszkleniem 
Prześwit w parterze budynku PKPG po oszkleniu 
Główne wejście
Przypisy
- ↑ Karol Małcużyński, Wacław Wojnacki: Zwiedzamy nową Warszawę. Warszawa: Spółdzielczy Instytut Wydawniczy „Kraj”, 1950, s. 37.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 160.
- ↑ Jerzy S. Majewski: Spacerownik. Warszawa w filmie. Warszawa: Wydawnictwo Agora, 2015, s. 193. ISBN 978-83-268-2388-6.
- ↑ Stanisław Niewiadowski: Warszawa jakiej nie ma. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988, s. 141, 143. ISBN 83-06-01615-7.
- ↑ Danuta Szmit-Zawierucha: Ludzie i pejzaże Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Veda, 2005, s. 41. ISBN 83-85584-90-0.
- ↑ Tadeusz Zieliński. Spacer ze wspomnieniami. „Stolica”, s. 27, kwiecień 2017.
- ↑ Odsłonięcie tablicy upamiętniającej Grażynę Gęsicką. W: Polsat [on-line]. polsatnews,pl, 10 kwietnia 2016. [dostęp 2021-12-25].
Bibliografia
- Bohdan Garliński, Architektura Polska 1950–1951, Państwowe Wydawnictwa Techniczne Warszawa 1953
Media użyte na tej stronie
(c) Mfloryan at pl.wikipedia, CC BY 2.5
Mapa Warszawy - podkład lokalizacyjny
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.55N
- S: 50.95 N
- W: 19.15 E
- E: 23.25 E
Autor: Adrian Grycuk, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Budynek Państwowej Komisji Planowania Gospodarczego w Warszawie
Ministry of Economic Affairs - main entrance
Prześwit w parterze budynku PKPG (obecnie Min. Gospodarki) przy pl. Trzech Krzyży w Warszawie przed oszkleniem i przekształceniem na hall wejściowy. W głębi widoczna odbudowa kościoła św. Aleksandra. Stan z końca lat 1940-tych.