Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu

Budynek szkoły ewangelickiej
w Katowicach-Giszowcu

nr rej. 1348/87 z 23 czerwca 1987 roku[1]
Budynek dawnej szkoły ewangelickiej od strony południowo-wschodniej
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. Działkowa 32 40-460 Katowice
Architekt	Georg i Emil Zillmannowie
Inwestor	Georg von Giesches Erben
Ukończenie budowy	1907
Położenie na mapie Katowic Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu
Położenie na mapie województwa śląskiego Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu
50°13′18,3″N 19°04′10,2″E/50,221750 19,069500

Budynek szkoły ewangelickiej w Katowicach-Giszowcu – zabytkowy budynek w katowickiej jednostce pomocniczej Giszowiec, przy ulicy Działkowej 32, powstały wraz z budową osiedla patronackiego Giszowiec^[2]. Został on zaprojektowany przez Georga i Emila Zillmannów^[3]. Znajduje się przy parku Giszowieckim, przy ul. Działkowej 32^[4]. W budynku tym pierwotnie na parterze znajdowały się trzy sale szkolne przeznaczone dla dzieci wyznania ewangelickiego oraz kaplica do nabożeństw^[4], natomiast na poddaszu zagospodarowano dwa mieszkania dla nauczycieli^[5]. Toaleta znajdowała się poza szkołą, w osobnym budynku^[4].

Historia

Budynek dawnej szkoły ewangelickiej od strony ul. Przyjaznej

Budynek szkoły ewangelickiej powstał wraz z całym osiedlem patronackim Giszowiec^[2] z inicjatywy ówczesnego dyrektora generalnego spółki Georg von Giesches Erben – Antona Uthemanna. Został on zaprojektowany przez Georga i Emila Zillmannów z Charlottenburga koło Berlina^[3]. Oddano go do użytku w 1907 roku^[4]. Szkoła ewangelicka w budynku specjalnie do tego przeznaczonym przy ówczesnej ulicy Bergtalstraße (obecnie ulica Działkowa) została powołana 1 kwietnia 1917 roku. W pierwszym roku działalność uczęszczało do niej 11 dzieci^[5].

Budynek szkoły ewangelickiej był jednym z trzech obiektów na obszarze dworskim Giszowiec, gdzie zorganizowano plebiscyt 20 marca 1921 roku^[6]. W latach międzywojennych dalej funkcjonowała w budynku szkoła ewangelicka. Dzieci uczyły się wówczas w dwóch oddziałach – polskim i niemieckim, a także miały osobnych nauczycieli. W 1937 roku szkołę ewangelicką zlikwidowano^[7]. W budynku 4 lutego 1926 roku rozpoczęła działalność ochronka, do którego uczęszczało początkowo 80 dzieci. W późniejszym czasie przeniesiono je do szkoły powszechnej nr 6^[8].

W budynku szkoły ewangelickiej organizowano spotkania stowarzyszeń ewangelickich. 25 lutego 1934 roku odbyło się tu zebranie założycielskie Towarzystwa Polaków Ewangelików. Liczyło ono wówczas 70 członków. 6 września 1934 roku odprawiono w sali zborowej pierwsze nabożeństwo ewangelickie po polsku^[9]. W czasie II wojny światowej, w latach 1940–1942 mieszkał w budynku działacz NSDAP i dyrektor szkoły w Giszowcu – Robert Pormann^[4].

Po II wojnie światowej, w związku z potrzebą powstania nowej parafii rzymskokatolickiej w Giszowcu, jedną z propozycji na zorganizowanie tymczasowego kościoła, wysłana pismem przez ks. Alfonsa Tomaszewskiego do Katowickiego Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w dniu 24 września 1945 roku, było urządzenie kaplicy w budynku dawnej szkoły ewangelickiej^[10]. W budynku działało po II wojnie światowej przedszkole. W latach 50. XX wieku przeniesiono je do dawnej willi dyrektora kopalni Giesche^[11].

Piętro budynku zostało zajęte przez nauczycieli, a z powodu problemów z salami lekcyjnymi w budynku dawnej szkoły katolickiej, na parterze urządzono ponownie sale lekcyjne, w tym pracownię biologiczna^[4]. Po przeniesieniu Szkoły Podstawowej nr 54 do budynku przy ul. Wojciecha we wrześniu 1978 roku^[12], sale klasowe przekształcono w mieszkania. Budynek ten obecnie nadal pełni funkcje mieszkalne^[4].

Przypisy

Bibliografia

• JoannaJ. Tofilska JoannaJ., Giszowiec. Monografia historyczna, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2016, ISBN 978-83-64356-19-3 .