Bukowiec (województwo lubuskie)

Bukowiec
	wieś
	(c) silu, CC BY-SA 4.0; Kościół pw. św. Marcina z 1985
Państwo	Polska
Województwo	lubuskie
Powiat	międzyrzecki
Gmina	Międzyrzecz
Wysokość	100 m n.p.m.
Liczba ludności (2006)	857
Strefa numeracyjna	95
Kod pocztowy	66-313
Tablice rejestracyjne	FMI
SIMC	0183940
	Położenie na mapie gminy Międzyrzecz Bukowiec
	Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Bukowiec
	Położenie na mapie województwa lubuskiego Bukowiec
	Położenie na mapie powiatu międzyrzeckiego Bukowiec
	52°22′35″N 15°41′30″E/52,376389 15,691667

Artykuł	52°22′35″N 15°41′30″E
- błąd	38 m
WD	52°32'54"N, 15°41'19"E
- błąd	38 m
Odległość	20201 m

Bukowiec (niem. Bauchwitz) – wieś w Polsce położona w województwie lubuskim, w powiecie międzyrzeckim, w gminie Międzyrzecz.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa gorzowskiego.

Położenie

Bukowiec położony jest 10 kilometrów na południowy wschód od Międzyrzecza przy lokalnej drodze do Zbąszynka. Miejscowość leży na zboczu tzw. Wału Bukowieckiego, który stanowi lokalną kulminację moreny o wysokości do 133 m n.p.m. Wzgórza Wału Bukowieckiego ciągną się pomiędzy Wyszanowem, Bukowcem i Lutolem Suchym. Wokół znajdują się duże obszary leśne z ukrytymi jeziorami (Bukowieckie, Wyszanowskie).

Historia

Wieś wzmiankowana w 1236 r. jako Bucove, w 1250 (Przybygniew z Bukowca) i w 1301^[2]. Pierwszymi znanymi właścicielami wsi była rodzina Bukowieckich. Tu urodził się Jan Bukowiecki (ur. ok. 1597, zm. 1640–1643), który był autorem rozprawy moralnej De liberalitate et avaritia brevis dissertatio auctore Joanne Bukowiecki a Bukowiec (Krótka rozprawa o hojności i skąpstwie napisana przez Jana Bukowieckiego z Bukowca). Był to niewielki traktat filozoficzny, który stanowi zapis świadomości kalwińskiej szlachty zamieszkującej pogranicze wielkopolsko-brandenburskie. Z dzieła pochodzi zawołanie rodziny Bukowieckich: Cnota tylko jest szlachectwem^[3].

W drugiej połowie XVI w. części wsi przeszły w ręce innych właścicieli. W roku 1578 Franciszek Bukowiecki swoje udziały w wiosce sprzedał Bartłomiejowi Szlichtyngowi, od tego roku rodzina Szlichtyngów zaczęła dodawać sobie do nazwiska przydomek "z Bukowca". Ostatnie działy wsi Jan Bukowiecki sprzedał w 1596 Jerzemu Szczanieckiemu. Wśród współwłaścicieli dóbr bukowieckich wymieniani są także Krzyccy. Rodziny te były ze sobą spokrewnione i zmiany własnościowe wynikały z licznych koligacji rodzinnych.

W czasie reformacji właściciele wsi przeszli na protestantyzm, co potwierdzają zachowane dokumenty z wizytacji 1640 roku. Od 1550 roku istniał tu zbór luterański^[4].

W 1653 roku Bukowiec przeszedł na własność rodziny Unrugów w linii zwanej odtąd bukowiecką. Pierwszym przedstawicielem rodu władającym majątkiem w Bukowcu był Aleksander Unrug (1628-po 1682), syn Jerzego. Ostatnimi właścicielami wsi (w latach 1787-1945) była rodzina von Gersdorff^[5].

W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość należała do wsi większych w ówczesnym pruskim powiecie Międzyrzecz w rejencji poznańskiej^[6]. Według spisu urzędowego z 1837 roku wieś liczyła 548 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 73 dymy (domostwa)^[6]. Bukowiec stanowił odrębny majątek, którego właścicielem był wówczas Leopold Gersdorff. W skład majątku Bukowiec wchodziły wówczas także dwa folwarki: Jezierny (1 dom, 9 mieszkańców) i Kozioł (1 dom, 6 mieszkańców)^[6].

Urodzony w Bukowcu Hans Otto von Gersdorff (1864-1908) zasiadał w latach 1900-1908 w Reichstagu^[7]. Przed drugą wojną światową we wsi znajdował się drewniany kościół, duży folwark, pałac właścicieli z XVII w. (spłonął po wejściu wojsk radzieckich), cegielnia, wiatrak, dwie kuźnie, gospoda i kilka sklepów. Miejscowość liczyła 950 mieszkańców.

Po wojnie wieś została zasiedlona przez ludność pochodzącą z Kresów i z centralnej Polski. Obecnie we wsi znajduje się kościół pod wezwaniem świętego Marcina, szkoła podstawowa, stacja PKP, przystanek PKS, kilka sklepów, bar i dyskoteka. Z dawnego folwarku pozostał budynek bramny z wieżami, gorzelnia i część zabudowań gospodarczych. Obok zabudowań folwarku zachował się położony w wąwozie park krajobrazowy.

Zabytki

Drewniany kościół w Bukowcu, rysunek wykonany przed 1905

Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są^[8]:

kościół filialny pod wezwaniem św. Marcina, zabytkowy i drewniany, wzniesiony w 1550 roku, który zniszczył pożar w 1978 r., nową świątynię wybudowano w latach 1980-1985
park dworski.

Galeria

Mapa Bukowca i okolic z 1936 r.
Bukowiec – centrum wsi
Bukowiec – neorenesansowa brama folwarku
Bukowiec – budynek bramny z wieżami
(c) I, Staszek99, CC-BY-SA-3.0
Widok Bukowca ze wzgórza przy drodze do Starego Dworu

Zobacz też

Przypisy

↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 107 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
↑ Część historyków kwestionuje daty 1236 i 1250, jako mogące odnosić się do innych miejscowości.
↑ Dariusz Aleksander Rymar, Jan Bukowiecki z Bukowca (ok. 1597 – 1640–1643) [w:] Rocznik Lubuski, tom XXVII, cz. 1, Zielona Góra 2001.
↑ Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 24.
↑ Strona Lubuskiego Konserwatora Zabytków
↑ ^a ^b ^c Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowicza, 1846, s. 258.
↑ Parlamentarierportal. [dostęp 2014-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)].
↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 23. [dostęp 2013-01-27].

Bibliografia

Marceli Tureczek, (red.) Stary Dwór. Kronika małej ojczyzny, Stary Dwór – Zielona Góra, Księgarnia Akademicka, 2004, ISBN 83-918060-7-3.
Marceli Tureczek, Najstarsze dzwony na ziemi międzyrzeckiej do 1815 r., Księgarnia Akademicka, Zielona Góra, 2005, ISBN 83-60218-03-X.
F. Sulimierski, B. Chlebowski, W. Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, Warszawa 1890-1902.
S. Cyraniak, Wyszanowo stare i nowe dzieje, Wydawnictwo Akapit, Świebodzin 2001.
Marceli Tureczek: Zabytki w krajobrazie kulturowym Międzyrzecza i okolic. Międzyrzecz: Agencja Reklamowa BM, 2012. ISBN 978-83-935668-0-8.

[1] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 107 [zarchiwizowane 2022-10-26] .

[2] Część historyków kwestionuje daty 1236 i 1250, jako mogące odnosić się do innych miejscowości.

[3] Dariusz Aleksander Rymar, Jan Bukowiecki z Bukowca (ok. 1597 – 1640–1643) [w:] Rocznik Lubuski, tom XXVII, cz. 1, Zielona Góra 2001.

[4] Henryk Merczyng, Zbory i senatorowie protestanccy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1904, s. 24.

[5] Strona Lubuskiego Konserwatora Zabytków

[Plater-6] Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère) Jana Nepomucena Bobrowicza, 1846, s. 258.

[7] Parlamentarierportal. [dostęp 2014-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-03-23)].

[8] Rejestr zabytków nieruchomych woj. lubuskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 23. [dostęp 2013-01-27].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Wsie	Bobowicko Bukowiec Gorzyca Kalsko Kaława Kęszyca Kęszyca Leśna Kuligowo Kursko Kuźnik Nietoperek Pieski Rojewo Szumiąca Święty Wojciech Wysoka Wyszanowo Żółwin
Osada	Pniewo
Integralne części wsi	Brzozowy Ług Czarny Bocian Głębokie Jagielnik Jeleniegłowy Karolewo Kęszyca-Kolonia Kuligowo (SIMC 0184075) Kwiecie Lubosinek Łęgowskie Marianowo Międzyrzecz-Wybudowanie Młyn-Smolno Nietoperek (SIMC 0184193) Nietoperek (SIMC 0184201) Nowe Kursko Porąbka Skoki Stare Kursko Wojciechówek Zamostowo Żółwin (SIMC 0184342)

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne