Buteo

Buteo[1]
Lacépède, 1799[2]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – myszołów królewski (B. regalis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

szponiaste

Rodzina

jastrzębiowate

Podrodzina

jastrzębie

Plemię

Accipitrini

Rodzaj

Buteo

Typ nomenklatoryczny

Falco buteo Linnaeus, 1758

Gatunki

zobacz opis w tekście

Buteo – rodzaj ptaka z podrodziny jastrzębi (Accipitrinae) w rodzinie jastrzębiowatych (Accipitridae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na wszystkich kontynentach oprócz obszarów antarktycznych[26].

Morfologia

Długość ciała 35–71 cm, rozpiętość skrzydeł 74–161 cm; masa ciała samic 320–2050 g, samców 310–1400 g[26].

Systematyka

Etymologia

  • Buteo: epitet gatunkowy Falco buteo Linnaeus, 1758; łac. buteo, buteonis „myszołów”[27].
  • Asturina: nowołac, asturina „jastrząb, jak jastrząb”, od nazwy rodzaju Astur Lacépède, 1799 (jastrząb)[27]. Gatunek typowy: Asturia cinerea Vieillot, 1816 (= Falco nitidus Latham, 1790).
  • Limnaetus: gr. λιμνη limnē „bagno, mokradło”; αετος aetos „orzeł”[27]. Gatunek typowy: Buteo buteo harterti Swann, 1919.
  • Archibuteo: gr. αρχων arkhōn „szef”, od αρχω arkhō „rządzić”; rodzaj Buteo Lacépède, 1799[27]. Gatunek typowy: Falco lagopus Pontoppidan, 1763.
  • Triorchis: łac. triorchis „myszołów”, gr. τριορχης triorkhēs „myszołów”, od τρεις treis, τρια tria „trzy”; ορχις orkhis „jądro”[27]. Gatunek typowy: Falco lagopus Pontoppidan, 1763.
  • Butaetes: rodzaj Buteo Lacépède, 1799; gr. αετος aetos „orzeł”[27]. Gatunek typowy: Falco lagopus Pontoppidan, 1763.
  • Cerchne: gr. κερχνη kerkhnē „sokół, rodzaj jastrzębia”[27]. Gatunek typowy: Falco lagopus Brünnich, 1764 (= Falco buteo Linnaeus, 1758).
  • Craxirex: albo na podstawie nazwy rodzajowej Caracara Merrem, 1826 (karakara) (od zwyczajów jedzenia padliny) albo nazwy rodzajowej Crax Linnaeus, 1758 (czubacz) (od naziemnych nawyków, ogólnego wyglądu oraz czarno-brązowego upierzenia); łac. rex, regis „król”[27]. Gatunek typowy: Polyborus galapagoensis Gould, 1837.
  • Butaquila: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: Buteo Lacépède, 1799 oraz Aquila Brisson, 1760 (orzeł)[27]. Gatunek typowy: Buteo leucocephalus Hodgson, 1845 (= Falco rufinus Cretzschmar, 1829).
  • Lagopus: epitet gatunkowy Falco lagopus Pontoppidan, 1763; gr. λαγωπους lagōpous, λαγωποδος lagōpodos „zającostopy, szorstkostopy”, od λαγως lagōs „zając”; πους pous, ποδος podos „stopa”[27]. Gatunek typowy: Falco lagopus Pontoppidan, 1763.
  • Hemiaetus (Hemiaetos): gr. ἡμι- hēmi- „pół, mały”, od ἡμισυς hēmisus „połowa”; αετος aetos „orzeł”[27]. Gatunek typowy: Butaquila strophiata Hodgson, 1844 (= Falco lagopus Pontoppidan, 1763).
  • Poecilopternis: gr. ποικιλος poikilos „srokaty, barwny” (cf. ποικιλις poikilis „rodzaj zięby”); πτερνις pternis „jastrząb”[27]. Gatunek typowy: Falco latissimus Bonaparte, 1824 (= Sparvius platypterus Vieillot, 1823).
  • Butaetos: rodzaj Buteo Lacépède, 1799; gr. αετος aetos „orzeł”[27]. Gatunek typowy: Buteo leucurus J.F. Naumann, 1853 (= Falco rufinus Cretzschmar, 1829).
  • Buteola: rodzaj Buteo Lacépède, 1799; łac. przyrostek zdrabniający -ola[27]. Gatunek typowy: Buteo brachyurus Vieillot, 1816.
  • Limnosalus: gr. λιμνη limnē „bagno, mokradło”; σαλη salē „opieka” (por. σαλος salos „podrzucanie”)[27]. Gatunek typowy: Falco rufinus Cretzschmar, 1829.
  • Onychotes: gr. ονυξ onux, ονυχος onukhos „pazur” (por. ονυχοειδης onukhoeidēs „jak paznokieć”)[27]. Gatunek typowy: Onychotes gruberi Ridgway, 1870 (= Buteo solilarius Peale, 1848).
  • Circobuteo: zbitka wyrazowa nazw rodzajów: rodzaj Circus Lacépède, 1799 (błotniak) oraz Buteo Lacépède, 1799[27]. Gatunek typowy: Buteo plumipes Hodgson, 1845 (= Buteo refectus Portenko, 1935).
  • Asturisca: rodzaj Asturina Vieillot, 1816; łac. przyrostek zdrabniający -isca[27]. Nowa nazwa dla Asturina Vieillot, 1816.
  • Dromolestes: gr. δρομος dromos „biegacz”, od τρεχω trekhō „biegać”; λῃστης lēistēs „pirat, złodziej”, od λῃστευω lēisteuō „kraść”[27]. Nowa nazwa dla Craxirex Gould, 1839.
  • Pterolestes: gr. πτερον pteron „skrzydło”; λῃστης lēistēs „pirat, złodziej”, od λῃστευω lēisteuō „kraść”[27]. Gatunek typowy: Falco (Buteo) augur Rüppell, 1836.
  • Brewsteria: William Brewster (1851–1919), amerykański ornitolog[27]. Gatunek typowy: Falco ferruginous M.H.C. Lichtenstein, 1838 (= Archibuteo regalis G.R. Gray, 1844).
  • Praedo: łac. praedo, praedonis „złodziej”, od praeda „łup”[27]. Gatunek typowy: Falco buteo Linnaeus, 1758.
  • Coryornis: Charles Barney Cory (1857–1921), amerykański przedsiębiorca, kolekcjoner, ornitolog; gr. ορνις ornis, ορνιθος ornithos „ptak”[27]. Gatunek typowy: Rupornis ridgwayi Cory, 1883.
  • Amplibuteo: łac. amplus „duży”; buteo, buteonis „myszołów”[27]. Gatunek typowy: †Amplibuteo hibbardi Campbell, 1979.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[28]:

Uwagi

  1. ↑ Niepoprawna późniejsza pisownia Hemiaetus Hodgson, 1844.

Przypisy

  1. ↑ Buteo, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
  2. ↑ B.G. de Lacépède: Discours d’ouverture et de clôture du cours d’histoire naturelle, donné dans le Muséum national d’Histoire naturelle, l’an VII de la République, et tableaux méthodiques des mammifères et des oiseaux. Paris: Plassan, 1799, s. 4. (fr.).
  3. ↑ L.J.P. Vieillot: Analyse d’une nouvelle ornithologie élémentaire. Paris: Deteville, libraire, rue Hautefeuille, 1816, s. 24. (fr.).
  4. ↑ T.E. Bowdich: Excursions in Madeira and Porto Santo, during the autumn of 1823, while on his third voyage to Africa. London: G.B. Whittaker, 1825, s. 56. (ang.).
  5. ↑ C.L. Brehm. Uebersicht der deutßchen Vögelarten. „Isis von Oken”. 1828, s. 1269, 1828. (niem.). 
  6. ↑ J.J. Kaup: Skizzirte Entwickelungs-Geschichte und natürliches System der europäischen Thierwelt: Erster Theil welcher die Vogelsäugethiere und Vögel nebst Andeutung der Entstehung der letzteren aus Amphibien enthält. Darmstadt: In commission bei Carl Wilhelm Leske, 1829, s. 84, 190. (niem.).
  7. ↑ R.-P. Lesson: Traité d’ornithologie, ou, Tableau méthodique des ordres, sous-ordres, familles, tribus, genres, sous-genres et races d’oiseaux: ouvrage entièrement neuf, formant le catalogue le plus complet des espèces réunies dans les collections publiques de la France. Bruxelles: Chez F.G. Levrault, 1831, s. 83. (fr.).
  8. ↑ F.O. Morris. A new system of nomenclature, illustrated by a list of British birds. „The Naturalist”. 2, s. 123, 1837. (ang.). 
  9. ↑ J. Gould: Birds. W: Ch. Darwin: The zoology of the voyage of H.M.S. Beagle, under the command of captain Fitzroy, R.N., during the years 1832 to 1836. Cz. 3: Birds. London: Smith, Elder & Co., 1838, s. 22. (ang.).
  10. ↑ L. Agassiz: Nomenclator zoologicus: continens nomina systematica generum animalium tam viventium quam fossilium, secundum ordinem alphabeticum disposita, adjectis auctoribus, libris, in quibus reperiuntur, anno editionis, etymologia et familiis, ad quas pertinent, in singulis classibus. Soloduri: Jent et Gassmann, 1842, s. 6. (łac.).
  11. ↑ a b B.H. Hodgson: Catalogue of Nipalese Birds, collected between 1824 an 1844. W: J.E. Gray: The zoological miscellany: to be continued occasionally. London: Published by Treuttel, Wurtz and Co., G.B. Sowerby, W. Wood, 1844, s. 81. (ang.).
  12. ↑ L. Fraser. The table three new species of Birds. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 12, s. 37, 1844. (ang.). 
  13. ↑ J.J. Kaup. Monographien der Genera der Falconidae. „Isis von Oken”. Jahrgang 1847, s. 325, 329, 1847. (niem.). 
  14. ↑ H.F. Moeschler. Bericht aus Sarepta. „Naumannia”. 3, s. 296, 1853. (ang.). 
  15. ↑ Ch.L. Bonaparte. Espèces nouvelles qu’il vient d’observer dans son récent voyage en Écosse et en Angleterre; il y ajoute quelques observations et rectifications relatives aux anciennes. „Comptes rendus hebdomadaires de l’Académie des Sciences”. 41, s. 651, 1855. (fr.). 
  16. ↑ G.R. Gray: Catalogue of the genera and subgenera of birds contained in the British Museum. London: Printed by order of the Trustees, 1855, s. 134. (ang.).
  17. ↑ P.W. von Württemberg. Verzeichniss Central-Africanischer und Nord-Africanischer Vögel. „Naumannia”. 7, s. 432, 1857. (niem.). 
  18. ↑ R. Ridgway. A New Classification of the North American Falconidæ, with Description a of Three Now Species. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 22, s. 142, 1870. (ang.). 
  19. ↑ T.C. Jerdon. Supplementary Notes to ‘The Birds of India.’. „The Ibis”. Third series. 1, s. 340, 1871. (ang.). 
  20. ↑ C.J. Sundevall: Methodi naturalis avium disponendarum tentamen: försök till fogelklassens naturenliga uppställnung. Stockholm: Samson & Wallin, 1873, s. 107. (łac.).
  21. ↑ a b C.J. Sundevall. Förnyad anordning av Dagrovfoglarna (Dispositio nova Accipitrum Hemeroharpagorum). „Öfversigt Konglica Svenska Vetenskaps-Akademiens nya Handlingar”. 31 (2), s. 27, 1874. (szw.). 
  22. ↑ G.V. Maynard: The birds of eastern North America: with original descriptions of all the species which occur east of the Mississippi River, between the Arctic circle and the Gulf of Mexico, with full notes upon their habits, etc.. Wyd. 2. Newtonville: C.J. Maynard & co., 1896, s. 691. (ang.).
  23. ↑ O. Kleinschmidt. Nomenklatorisches und Systematisches. „Falco”. 13 (2), s. 10, 1917. (niem.). 
  24. ↑ R. Ridgway. Diagnosis of a new genus of Buteonine Hawks (Coryornis, gem.nov). „The Auk”. 42 (4), s. 585, 1925. DOI: 10.2307/4075001. (ang.). 
  25. ↑ K.E. Campbell: The non-passerine Pleistocene avifauna of the Talara Tar Seeps, northwestern Peru. Toronto: Royal Ontario Museum, 1979, s. 77, seria: Life sciences contributions, nr 118. ISBN 0-88854-230-5. (ang.).
  26. ↑ a b D.W. Winkler, S.M. Billerman & I.J. Lovette: Hawks, Eagles, and Kites (Accipitridae), version 1.0. W: S.M. Billerman, B.K. Keeney, P.G. Rodewald & T.S. Schulenberg (red.): Birds of the World. Ithaca, NY: Cornell Lab of Ornithology, 2020. DOI: 10.2173/bow.accipi1.01. [dostęp 2020-06-06]. (ang.). Publikacja w zamkniętym dostępie – wymagana rejestracja, też płatna, lub wykupienie subskrypcji
  27. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x Etymologia za: The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World [online], S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca (ang.).
  28. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Accipitrini Vigors, 1824 (Wersja: 2022-08-14). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-10-17].
  29. ↑ Ch.G. Sibley, B.L. Monroe Jr.: Distribution and Taxonomy of the Birds of the World. New Haven: Yale University Press, 1990. ISBN 0-300-04969-2.
  30. ↑ a b c M.J. Riesing, L. Kruckenhauser, A. Gamauf & E. Haring. Molecular phylogeny of the genus Buteo (Aves: Accipitridae) based on mitochondrial marker sequences. „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 27, s. 328–342, 2003. DOI: 10.1016/S1055-7903(02)00450-5. (ang.). 
  31. ↑ B.A. Millsap, S.H. Seipke & W.S. Clark. The Gray Hawk (Buteo nitidus) is two species. „Condor”. 113 (2), s. 326–339, 2011. DOI: 10.1525/cond.2011.100089. (ang.). 
  32. ↑ a b L. Kruckenhauser, E. Haring, W. Pinsker, M.J. Riesing, H. Winkler, M. Wink & A. Gamauf. Genetic vs. morphological differentiation of Old World buzzards (genus Buteo, Accipitridae). „Zoologica Scripta”. 33, s. 197–211, 2004. (ang.). 
  33. ↑ a b P.C. Rasmussen & J.C. Anderton: Birds of South Asia: The Ripley Guide. Cz. 2. Waszyngton i Barcelona: Smithsonian Inst. and Lynx Edicions, 2005. ISBN 84-87334-67-9. (ang.).
  34. ↑ a b H.R.L. Lerner, M.C. Klaver & D.P. Mindell. Molecular Phylogenetics of the Buteonine Birds of Prey (Accipitridae). „The Auk”. 304 (2), s. 304–315, 2008. DOI: 10.1525/auk.2008.06161. (ang.). 
  35. ↑ a b F. Raposo do Amarala, F.H. Sheldonb, A. Gamauf, E. Haring, M. Riesing, L.F. Silveira & A. Wajntal. Patterns and Processes of Diversification in a Widespread and Ecologically Diverse Avian Group, the Buteonine Hawks (Aves, Accipitridae). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 53 (3), s. 703–715, 2009. DOI: 10.1016/j.ympev.2009.07.020. (ang.). 
  36. ↑ W. Suárez. The fossil avifauna of the tar seeps Las Breas de San Felipe, Matanzas, Cuba. „Zootaxa”. 4780 (1), s. 1–53, 2020. DOI: 10.11646/zootaxa.4780.1.1. (ang.). 

Media użyte na tej stronie

Wikispecies-logo.svg
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Closed Access logo alternative.svg
Autor: Jakob Voß, influenced by original art designed at PLoS, modified by Wikipedia users Nina and Beao, Licencja: CC0
Closed Access logo, derived from PLoS Open Access logo. Alternative version.
Ferruginous Hawk USFWS PSW.jpg
Ferruginous Hawk Buteo regalis, USFWS Pacific Southwest Region, USA.