Bydgoskie Przedmieście

Bydgoskie Przedmieście
Część urzędowa Torunia
Ilustracja
Skrzyżowanie ulic: Krasińskiego z Konopnickiej
Państwo

 Polska

Województwo

 kujawsko-pomorskie

Miasto

Toruń

Data założenia

1829

Populacja (2016)
• liczba ludności


25 458[1]

Strefa numeracyjna

(+48) 56

Kod pocztowy

87-100

Położenie na mapie Torunia
Położenie na mapie
Portal Polska

Bydgoskie Przedmieście (niem. Bromberger Vorstadt) – część urzędowa Torunia zlokalizowana na prawobrzeżu.

Przy podziale miasta dla potrzeb rad okręgów (jednostek pomocniczych gminy), teren Bydgoskiego Przedmieścia współtworzy okręg „Bydgoskie”.

Lokalizacja

Bydgoskie Przedmieście zlokalizowane jest w zachodniej części miasta, od północy graniczy z Bielanami, od wschodu ze Starym Miastem i Rybakami, od południa z rzeką Wisłą, zaś od zachodu ze Starotoruńskim Przedmieściem[2].

Ulice

Do głównych ulic przecinających lub stanowiących granice Bydgoskiego Przedmieścia zaliczyć należy: al. Jana Pawła II, Bydgoską, Chopina, Gagarina, Łukasiewicza, Reja, Rybaki oraz Kraszewskiego.

Historia

Ul. Mickiewicza (początek XX w.)
Budynek Przedszkola Miejskiego Nr 4 na ul. Bydgoskiej 34
Fragment ul. Sienkiewicza
Fragment ul. Bema
Park Miejski w Toruniu
Ogród Zoobotaniczny - Jeden z niedźwiedzi himalajskich na wybiegu
Dawne Osiedle Zakładu Ubezpieczeń Pracowników Umysłowych we wschodniej części dzielnicy

Najwcześniejsze ślady bytności człowieka na tym obszarze sięgają neolitu – przy ul. Mickiewicza odkryto ślady kultury pucharów lejkowatych. W średniowieczu część dzisiejszego Bydgoskiego Przedmieścia położoną najbliżej Wisły – tzn. Rybaki, zamieszkiwali rybacy i flisacy. Na terenie przedmieścia była także wydobywana glina służąca za surowiec toruńskim cegielniom. W tamtym okresie osiedle miało charakter podmiejskich rezydencji oraz rozległych ogrodów bogatszej części mieszkańców. W 1797 powstał tu bardzo efektowny, najstarszy w Polsce ogród zoobotaniczny, który zgodnie z wolą zmarłego 27 czerwca 1827 r. założyciela, Johanna Gottlieba Schultza, stał się własnością Gimnazjum Toruńskiego.

W XIX wieku Bydgoskie Przedmieście stało się placem intensywnej zabudowy, dla przeżywającego duży rozkwit Torunia, któremu brakowało terenów pod inwestycje w ciasnej zabudowie średniowiecznej Starówki. W roku 1817 powstał zamysł stworzenia rozległego Parku Miejskiego, który z racji tego, iż swym zasięgiem obejmował tereny użytkowane wcześniej przez cegielnię, nazwany został „Parkiem Cegielnia” („Ziegelei-Park”). Jest to jeden z najstarszych parków w Polsce o charakterze otwartym (udostępnionym publicznie).

W roku 1884 na zachodnim skraju dzielnicy powstały koszary ułanów. Na przełom XIX i XX w. przypada gwałtowny rozwój budownictwa mieszkaniowego – powstała m.in.: zabudowa ulicy Mickiewicza (ówczesnej Mellienstrasse), przełom wieków to także okres powstania kompleksu koszar oraz budynków szkolnych przy dzisiejszej ul. Sienkiewicza (ówczesnej Schulstrasse i Pestalozzistrasse – pn. część ulicy).

16 maja 1891 r. Bydgoskie Przedmieście zostało połączone linią tramwajową z centrum Torunia – tu też ulokowano zajezdnię tramwajową. W okresie międzywojennym na terenie dzielnicy ulokowane zostały dwie z pięciu placówek dyplomatycznych Torunia (niemiecka i belgijska), natomiast w okresie okupacji hitlerowskiej w jednej z kamienic przy ul. Bydgoskiej mieściła się placówka Gestapo.

Zawsze należała do eleganckiej, prestiżowej dzielnicy elit (pomieszkiwali tu Witkacy i Przybyszewski). W okresie PRL zabrano kamienice prawowitym właścicielom i przydzielono je osobom przypadkowym. Spowodowało to spore zaniedbania w utrzymaniu infrastruktury. Obecnie trwa proces sprzedaży prywatnym właścicielom, dzielnica odzyskuje dawny blask.

W 2011 roku dzielnica została objęta ochroną konserwatorską jako element historycznego układu urbanistycznego Bydgoskiego Przedmieścia i Rybaków[3].

Nazwa

Osiedle stanowiło kiedyś tereny podmiejskie Torunia, skierowane w stronę Bydgoszczy. Było pierwszym osiedlem kompleksowo zabudowanym na taką skalę poza granicami Starego Miasta (murów miejskich). Było także usytuowane za średniowieczną „Bramą Starotoruńską”.

Obecnie jest dzielnicą położoną w bezpośrednim sąsiedztwie centrum, jednak ze względów historycznych zachowano w nazwie słowo przedmieście.

Dzielnica leży nad Wisłą, w zachodniej części miasta i zajmuje 18,1% powierzchni gminy[4], zaś w 2011 r. mieszkało tam 17,2% torunian.

Charakterystyka

W przeważającej części są tu reprezentacyjne, zabytkowe secesyjne kamienice XIX-wieczne oraz rezydencje jednorodzinne, często o charakterze zabudowy szachulcowej (tzw. mur pruski). Wzdłuż ulicy Słowackiego stoją stare przedwojenne wille Torunia. Po wojnie zabrano je prawowitym właścicielom i poprzez zarząd ADM oddano w użytkowanie rodzinom bezdomnym, przez co ich część uległa zniszczeniu i nie była modernizowana, niejednokrotnie nawet przez cały PRL. Państwowa własność i brak należytego nadzoru właścicielskiego przez prawie 50 lat stały się głównym źródłem zaniedbań. Obecnie trwa żmudny proces wykupu, reprywatyzowania i modernizowania kamienic. Zabudowa zabytkowa jest częściowo uzupełniana nowymi plombami, kamienicami lub budynkami wielorodzinnymi, zazwyczaj o niższej zabudowie (2–3 piętrowe).

Południową część osiedla stanowi najstarszy publiczny Park Miejski na ziemiach polskich, założony w 1817 roku (niektóre źródła: 1822). Piękny, zabytkowy, z liczną architekturą parkowo-ogrodową (fontanny, ławeczki, staw z łabędziami, tor saneczkowy, tereny rekreacyjne nad Wisłą). Rarytasem jest świeżo odrestaurowana dzięki staraniom toruńskiego fotografika Jacka Chmielewskiego ławka Schillera, na cześć wielkiego niemieckiego pisarza epoki romantyzmu.

W części wschodniej znajduje się najstarszy w kraju Ogród Zoobotaniczny, założony w 1797 roku przez J.G. Schultza. Obecnie poza ogromnymi zbiorami botanicznymi i bogatymi zoologicznymi posiada także ptaszarnię i herpetarium. Największymi zwierzętami ogrodu są żubry i niedźwiedzie.

Od zachodu znajduje się zabytkowa hala wystawowa, zaprojektowana przez architekta K. Ulatowskiego w stylu mauretańskim i wybudowana w 1928 roku. Obecnie mieści zmodernizowane Centrum Targowe PARK Targi Toruńskie. Wystawowe ogrody w stylu francuskim, zniszczone w okresie PRL, są obecnie odrestaurowywane, a zieleń – odtwarzana.

Infrastruktura

Osiedle posiada szkoły, przedszkola, liczne placówki handlowe. Bardzo dobra infrastruktura rekreacyjna (elegancki Park Miejski w stylu angielskim). Dwa kościoły, trzy stacje benzynowe. Kilkanaście mniejszych placówek handlowych, na terenie po Polsporcie powstał Pasaż Zieleniec wraz z supermarketem Piotr i Paweł. Jest to pierwsza z większych placówek handlowych w tej dzielnicy. Na zachodnim skraju osiedla budowane są dwie duże placówki handlowe z galeriami handlowymi: na terenie po Stadionie Żużlowym (kapitał zachodni) – Centrum Plaza

Komunikacja:

Na terenie osiedla znajduje się także Miejskie schronisko dla zwierząt, Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna, stadnina koni, Toruńskie Centrum Caritas, Regionalna Dyrekcja Lasów Państwowych, oddział ZUS, Książnica Kopernikańska w Toruniu, Urząd Dozoru Technicznego, Biuro Pomorskie PAH, Urząd Statystyczny i wiele innych. W dzielnicy siedzibę ma Wydział Matematyki i Informatyki Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Wydział Sztuk Pięknych oraz niektóre instytuty i zakłady UMK. Istnieją tu także trzy wojewódzkie szpitale: Wojewódzki Szpital Obserwacyjno-Zakaźny, Szpital Psychiatryczny i Wojewódzki Ośrodek Terapii Uzależnień i Współuzależnienia w Toruniu.

Zabytki i atrakcje turystyczne

Atlanci wspierający wykusz kamienicy, ul. Sienkiewicza 19/21
Detal zdobiący drzwi kamienicy przy ul. Konopnickiej
Maszkaron – ozdoba kamienicy przy ul. Bydgoskiej
Wykusz kamienicy, ul. Mickiewicza 60

Bydgoskie Przedmieście jest najbardziej, obok Starówki, wypełnionym zabytkami osiedlem w Toruniu.

Galeria

Zobacz też

Przypisy

  1. Liczba osób zameldowanych na pobyt stały i czasowy w poszczególnych jednostkach urbanistycznych z podziałem na płeć. Urząd Miasta Torunia, 2016-12-31. [dostęp 2017-01-09]. (pol.).
  2. Dzielnice i osiedla | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-09-12].
  3. Konserwator – Rejestr zabytków nieruchomych, www.torun.wkz.gov.pl [dostęp 2017-05-30] (ang.).
  4. Procenty osiedlowe. „Nowości”, s. 4, 2011-04-14. 

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

REF new (questionmark).svg
Autor: Sławobóg, Licencja: LGPL
Icon for missing references
Toruń, ul. Bydgoska 54.JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Bydgoska 54 - kamienica
Bydgoskie Przedmieście.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Bydgoskie Przedmieście
Torun Konopnickiej 20 fasada.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY 3.0
Toruń, Bydgoskie Przedmieście, dom przy ul. Konopnickiej 20
Torun - czesci Bydgoskie Przedmiescie.svg
Autor: Praca własna, Licencja: CC BY-SA 3.0
Lokalizacja części urzędowej Bydgoskie Przedmieście na planie Torunia
Torun Konopnickiej 20 sowa.jpg
Toruń-Bydgoskie Przedmieście, detal drzwi domu przy ul. Konopnickiej 20.
Atlanci na ulicy Sienkiewicza w Toruniu.jpg
Autor: Grzegorznadolski, Licencja: CC0
atlanci wspierający wykusz kamienicy pod adresem Sienkiewicza 19/21 w Toruniu
Niedźwiedźzootoruń.JPG
Autor: Rasalve, Licencja: CC BY-SA 4.0
wybieg niedźwiedzi himalajskich w zoo w toruniu Nufiego i Wolty
Osiedle Zusowskie w Toruniu.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Osiedle Zusowskie w Toruniu
Torun Konopnickiej 24 fasada.jpg
Autor: Pko, Licencja: CC BY 3.0
Toruń, Bydgoskie Przedmieście, dom przy ul. Konopnickiej 24
Torun - czesci2.svg
Autor: Arvedui89, Licencja: CC BY-SA 3.0
Podział Torunia na części urzędowe.
Torun ul Bydgoska detal drzwi 02.jpg
Toruń-Bydgoskie Przedmieście, drzwi domu przy ul. Bydgoskiej z maszkaronem, elementem dekoracyjnym wieńczącym bramę.
Park na Bydgoskim w Toruniu.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Park na Bydgoskim w Toruniu
Ulica Sienkiewicza w Toruniu22.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Sienkiewicza w Toruniu22
Toruń, ul. Mickiewicza 86.jpg
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Mickiewicza 86 - kamienica, 1902 (zabytek nr A/1352)
Torun Mickiewicza 60 wykusz.jpg
Toruń Bydgoskie Przedmieście, ul. Mickiewicza 60 - wykusz kamienicy.
Ulica Bema w Toruniu2.jpg
Autor: Mateuszgdynia, Licencja: CC BY-SA 4.0
Ulica Bema w Toruniu2
MickiewiczaSienkiewicza2Toruń.jpg
MickiewiczaSienkiewicza2Toruń
Toruń, ul. Bydgoska 90 (OLA Z.).JPG
Autor: Ola Zaparucha, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Toruń, ul. Bydgoska 90 - kamienica, 1895 (zabytek nr A/267)