CKS Czeladź (żużel)

CKS Czeladź

Pełna nazwa	Czeladzki Klub Sportowy[1]
Barwy	biało-niebiesko-czerwone[1]
Data założenia	1948 (Górnik)
Data rozwiązania	1960
Państwo	Polska
Siedziba	Czeladź
Stadion	Stadion Miejski w Czeladzi

Stadion im. Józefa Pawełczyka w Czeladzi (2021)

CKS Czeladź – nieistniejący polski klub żużlowy z Czeladzi. W latach 1956–1960 przystępował do udziału w rozgrywkach ligowych szczebla centralnego. Występował wówczas jako Górnik Czeladź (1956), CWK Czeladź^[a] (1957) oraz CKS Czeladź (1958–1960).

Jego początki sięgają drugiej połowy lat 40., kiedy to w roku 1947 powstała sekcja motocyklowa w klubie Brynica, natomiast w roku 1948 sekcja motorowo-żużlowa w KS Górnik Czeladź – powstałym z połączenia Brynicy (zał. 1920^[2]) oraz CKS-u (zał. 1924^[1]). Połączenie Brynicy i CKS-u nastąpiło przy okazji reorganizacji polskiego sportu na wzór radziecki, która miała miejsce na przełomie lat 40. i 50., jednak na fali polskiego października 1956 kluby w zdecydowanej większości powróciły do tradycyjnych nazw^[3].

Historia

W 1947 roku w klubie Brynica powstała pierwsza sekcja motocyklowa w Czeladzi. W 1948 roku w wyniku połączenia klubów CKS i Brynica utworzono KS Górnik Czeladź. W tym wielosekcyjnym klubie swoje miejsce znalazła także sekcja motorowo-żużlowa i rajdowa.

W pierwszej połowie lat 50. zawodnicy Górnika startowali w różnego rodzaju turniejach towarzyskich, zarówno drużynowych, jak i indywidualnych. W latach 1952–1953 czeladzianie przystąpili również do rozgrywek drużynowych mistrzostw Polski na maszynach przystosowanych. Był to czas, kiedy rozgrywki ligowe w Polsce na szczeblu centralnym ograniczone były do jednej ligi, w której występowały centralne sekcje żużlowe zrzeszeń sportowych. Liga zrzeszeniowa funkcjonowała w latach 1951–1954. Zmiany przyniósł rok 1954, kiedy to wiosną przeprowadzono pierwsze próby silnika polskiej konstrukcji. Dostępność motocykla FIS skonstruowanego w WSK Rzeszów zapoczątkowała drogę ku normalnym rozgrywkom ligowym już w 1955 roku.

Drużyna Górnika Czeladź została zgłoszona do ligowych rozgrywek w roku 1956. Akces do startu zgłosiły łącznie 24 drużyny, w związku z czym II ligę podzielono na dwie grupy. Górnik został zakwalifikowany do grupy „południe”, w której zajął 6. miejsce na koniec sezonu. Żużlowcy z Czeladzi po debiucie w II lidze szykowali się do następnego sezonu na drugoligowych torach, gdy tymczasem Główna Komisja Żużlowa podjęła decyzję o utworzeniu trzech klas rozgrywkowych – do nowo zgłoszonych zespołów miały dołączyć ekipy, które w swoich grupach zajęły miejsca 5–8.

Zlikwidowano dwie grupy drugoligowe, ale postanowiono, że znany z ubiegłorocznych rozgrywek format zostanie zastosowany na najniższym szczeblu. Czeladzianie przystąpili do rozgrywek w sezonie 1957 pod nową nazwą – CWK Czeladź. Na trzecioligowym froncie toczyli zaciętą walkę o awans z drużyną AMK Kraków. Lepsi, dzięki lepszemu bilansowi małych punktów, okazali się ostatecznie krakowianie. Los się jednak uśmiechnął do żużlowców z Czeladzi – po sezonie drużynę AMK rozwiązano, a w jej miejsce powstały dwie odrębne organizacje: Wanda Nowa Huta i Cracovia. W tych okolicznościach prawo startu na zapleczu I ligi w następnym sezonie uzyskał zespół czeladzki.

Do drugoligowych rozgrywek w roku 1958 drużyna przystępowała już pod nazwą CKS Czeladź. Zespół przed sezonem został wzmocniony pozyskanym z Górnika Rybnik Pawłem Dziurą. Przygoda z II ligą trwała jednak krótko. 8 czerwca podczas meczu CKS Czleladź – Kolejarz Rawicz grupa kibiców i działaczy usunęła z toru Jana Kolbera, natomiast 6 lipca podczas meczu CKS Czeladź – Tramwajarz Łódź po wykluczeniu przez sędziego Pawła Dziury (za zerwanie taśmy) doszło do chuligańskich ekscesów działaczy i zawodników. 5 sierpnia, na skutek wydarzeń, które miały miejsce podczas meczu z Tramwajarzem, GKŻ podjęła decyzję o zamknięciu stadionu w Czeladzi do końca sezonu, degradacji drużyny CKS-u do III ligi oraz dyskwalifikacji Pawła Dziury na 3 lata. Wyniki meczów z udziałem CKS zaś anulowano.

W 1959 roku zdegradowana do III ligi drużyna zajęła w niej ostatnie miejsce, niemniej jednak władze polskiego żużla zdecydowały się na likwidację trzecioligowego frontu i powrót do dwóch klas rozgrywkowych. W obliczu tej decyzji w 1960 roku CKS przystąpił do rozgrywek II ligi. Po kilku meczach drużyna została jednak wycofana z rozgrywek, a sekcja żużlowa rozwiązana.

Poszczególne sezony

Sezon	Rozgrywki ligowe			Uwagi
	Liga		Miejsce
1956	II	II liga (gr. „południe”)	6/8	Spadek w wyniku reorganizacji rozgrywek – podjęto decyzję o utworzeniu III ligi
1957	III	III liga (gr. „południe”)	2/5	Awans poprzez zajęcie wakującego miejsca[b]
1958	II	II liga	–	Na podstawie decyzji GKŻ z 5 sierpnia 1958 r. klub został zdegradowany do III ligi[c]
1959	III	III liga	8/8	Awans w wyniku reorganizacji rozgrywek – podjęto decyzję o likwidacji III ligi
1960	II	II liga	–	Klub wycofał się z rozgrywek[d]

Uwagi

Przypisy

Bibliografia

• Robert Noga: Żużlowe podróże w czasie: Awantury, które zabiły speedway (pol.). sportowefakty.wp.pl. [dostęp 2021-04-08].
• Bartłomiej Jejda: Nad Brynicą był żużel (pol.). magazynzuzel.pl. [dostęp 2021-04-08].
• Bartłomiej Jejda: Burzliwy koniec Górnika Czeladź cz. II (pol.). magazynzuzel.pl. [dostęp 2021-04-08].
• Roman Lach: Historia speedwaya w Polsce (pol.). speedwayw.pl. [dostęp 2021-04-08].