Calvin Coolidge

Calvin Coolidge

Prezydent Calvin Coolidge w 1919 roku
Pełne imię i nazwisko	John Calvin Coolidge Jr.
Data i miejsce urodzenia	4 lipca 1872 Plymouth
Data i miejsce śmierci	5 stycznia 1933 Northampton
30. prezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 2 sierpnia 1923 do 4 marca 1929
Przynależność polityczna	Partia Republikańska
Pierwsza dama	Grace Coolidge
Wiceprezydent	Charles Gates Dawes
Poprzednik	Warren Harding
Następca	Herbert Hoover
29. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych
Okres	od 4 marca 1921 do 2 sierpnia 1923
Poprzednik	Thomas Marshall
Następca	Charles Gates Dawes
gubernator Massachusetts
Okres	od 2 stycznia 1919 do 6 stycznia 1921
Poprzednik	Samuel W. McCall
Następca	Channing H. Cox

John Calvin Coolidge Jr. (ur. 4 lipca 1872 w Plymouth, zm. 5 stycznia 1933 w Northampton) – amerykański polityk, 30. prezydent Stanów Zjednoczonych.

Dzieciństwo i młodość

John Calvin Coolidge urodził się 4 lipca 1872 roku w Plymouth Notch, jako syn farmera, nauczyciela i sędziego pokoju John Calvina Coolidge’a i jego pierwszej żony Victorii Moore^[1]. Ukończył szkołę w rodzinnym mieście, a następnie wstąpił do Black River Academy^[1]. Następnie pobierał nauki w St. Johnsburg Academy i Amherst College, który ukończył w 1895 roku^[2]. Po uzyskaniu dyplomu, praktykował prawo w Northampton i rozpoczął współpracę z Partią Republikańską^[2].

Kariera polityczna

W 1897 otworzył własną kancelarię adwokacką a rok później został członkiem Rady Miejskiej^[2]. W pierwszej dekadzie pełnił różne funkcje prawnicze, a w 1907 roku został członkiem legislatury stanowej Massachusetts^[3]. W 1909 został burmistrzem Northampton i pełnił tę funkcję przez dwie kadencje^[3]. Następnie powrócił do legislatury stanowej, by w 1918 roku został gubernatorem Massachusetts^[3]. W trakcie dwuletniej kadencji wyszedł z inicjatywami ustawodawczymi, mającymi na celu ograniczenie bezkarności właścicieli domów, podniesienie płac dla robotników i obniżenie maksymalnego czasu pracy kobiet i dzieci do 48 godzin^[3]. W 1919 roku doszło do strajku policji, który był wynikiem przystąpienia części policjantów do Amerykańskiej Federacji Pracy, wobec sprzeciwu bostońskiego komisarza Edwina Curtisa^[3]. Coolidge początkowo nie zajął stanowiska w sprawie, jednak nasilające się zamieszki i grabieże, sprawiły że gubernator przejął dowodzenie nad gwardią stanową i zgodził się z oświadczeniem komisarza Curtisa^[4]. Wydarzenie to przysporzyło sporej popularności Coolidge’owi^[4].

W 1920 roku odbywała się konwencja republikanów przed wyborami prezydenckimi^[4]. Kandydatura Coolidge’a była lansowana przez polityków stanowych, jednak nie uzyskała ona szerszego poparcia^[4]. Jednakże gdy Warren Harding uzyskał nominację w dziesiątym głosowaniu, zaproponował Coolidge’owi wiceprezydenturę^[4]. Kandydaci republikanów zwyciężyli w wyborach i 4 marca 1921 Coolidge został zaprzysiężony na wiceprezydenta^[4]. Pełniąc swój urząd, nie wyróżniał się inicjatywami^[4]. Dodatkowo jego indywidualistyczny i milczący styl bycia sprawiał, że był niezauważany w elicie politycznej^[5]. Po śmierci Hardinga 2 sierpnia 1923 roku, Coolidge został zaprzysiężony jako nowy prezydent^[5]. Gdy w ciągu kilku miesięcy wyszły na jaw nadużycia za administracji Hardinga, nie obciążyły one Coolidge’a, którego uważano za uczciwego samotnika^[5]. Obiecał kontynuować konserwatywną i względnie izolacjonistyczną politykę Hardinga^[5].

Prezydentura

Po objęciu prezydentury musiał wymienić członków gabinetu, którzy byli zamieszani w nadużycia finansowe w poprzedniej administracji^[5]. Większość z nich sama składała dymisję, jednak prokurator generalny Harry M. Daugherty nie tylko odmówił złożenia urzędu, ale nie zgodził się zeznawać przed senacką komisją dochodzeniową^[6]. W wyniku tego Coolidge pozbawił go stanowiska i w jego miejsce powołał Harlana Stone’a^[6]. Ponieważ oskarżenia sięgały także samego prezydenta, Coolidge powołał dwóch prawników: republikanina Owena Robertsa i demokratę Atlee Pomerene’a, by zbadali sytuację^[6]. Dochodzenie wykazało nadużycia w obu obozach politycznych, jednak nie było dowodów by Coolidge był w nie zamieszany^[6]. Ujawnienie skandali i obniżka podatków miało walny wpływ na wybory prezydenckie, odbywające się w 1924 roku^[6].

Dzięki protekcji Bascoma Slempa, Coolidge uzyskał nominację prezydencką na konwencji republikanów, odbywającej się w dniach 10-12 czerwca 1924 w Cleveland^[6]. Kandydatem na wiceprezydenta został Charles Gates Dawes^[6]. Partia Demokratyczna wystawiła Johna Davisa^[6]. Urzędujący prezydent otrzymał niespełna 16 milionów głosów, czyli o 7 milionów więcej od kandydata demokratów^[7]. W Kolegium Elektorów Coolidge uzyskał 382 głosy wobec 136 dla Davisa^[7].

Aby osiągnąć w kraju wysoki poziom koniunktury, Coolidge utrzymał protekcjonistyczne taryfy celne i sprzeciwiał się interwencjonizmowi^[7]. Zredukował także dług narodowy, postulował rozwój energii elektrycznej i transportu, ograniczenie imigracji oraz utworzenie Departamentu Opieki Społecznej^[7]. Chciał także wprowadzić poprawkę do Konstytucji ograniczającą możliwość zatrudnienia dzieci i ustalającą płacę minimalną dla kobiet^[7]. Reformy były utrudnione poprzez kiepskie stosunki prezydenta z Kongresem, który, pomimo że był w większości republikański, niechętnie odnosił się do Coolidge’a^[8]. Wymieniając członków skompromitowanego gabinetu Hardinga, Coolidge zmienił cały skład rządu, z wyjątkiem sekretarza handlu – na tym stanowisku pozostał Herbert Hoover^[8].

Prezydent, choć był izolacjonistą, popierał pomysł dołączenia do Stałego Trybunału Sprawiedliwości Międzynarodowej^[9]. Obie izby Kongresu także opowiedziały się za akcesją, jednak senacka komisja spraw zagranicznych była temu przeciwna^[9]. Jej członkowie, wspierani przez Johna Basseta Moore’a zgłosiła siedem zastrzeżeń, które musiały być przyjęte przez wszystkich 48 członków Trybunału^[9]. Ponieważ uzyskanie tak szerokiego poparcia było bardzo trudne, Rada Ligi Narodów zaproponowała Stanom Zjednoczonym zorganizowanie wspólnej konferencji, na której miano omówić sytuację^[10]. Wobec odmowy sekretarza stanu Franka Kellogga, 22 państwa samodzielnie zwołały konferencję, gdzie debatowały na temat zastrzeżeń, bez udziału USA^[10]. Ostatecznie zgodziły się uznać poprawki amerykańskie^[10].

W wyniku, zwołanej przez Hardinga, konferencji waszyngtońskiej, ustalono redukcję zbrojeń morskich^[11]. Jednak nie wzięto wówczas pod uwagę niszczycieli i łodzi podwodnych, a zatem Coolidge pragnął uregulować tę kwestię zwołując konferencję w Genewie w lecie 1927 roku^[11]. Republika Francuska i Królestwo Włoch w ogóle odmówiły udziału, natomiast Wielka Brytania postawiła zaporowe warunki^[11]. Cesarstwo Japonii usiłowało mediować pomiędzy stroną amerykańska a brytyjską, lecz bezskutecznie^[11]. Konferencja zakończyła się fiaskiem i 4 sierpnia została rozwiązana^[11]. Sukcesem administracji Coolidge’a było podpisanie paktu Kellogga–Brianda 27 sierpnia 1928 roku, w którym kraje wyrzekały się wojny i opowiadają się wyłącznie za rozwiązaniami pokojowymi^[10].

Prezydent prowadził politykę grubej pałki połączonej z dyplomacją dolarową^[12]. W Republice Chińskiej pojawiły się dwa nowe ruchy: narodowy pod przywództwem Czang Kaj-szeka oraz komunistyczny Mao Zedonga^[12]. Aby chronić interesy amerykańskie Coolidge wysłał wojsko do głównych chińskich portów, jednak nie zajął żadnego stanowiska w sprawie ewentualnej zmiany władzy w Kraju Środka^[12]. W 1927 Izba Reprezentantów uchwaliła rezolucję nowego traktatu amerykańsko-chińskiego^[12]. Podobna praktyka miała miejsce w Ameryce Łacińskiej^[12]. Początkowo Coolidge wycofał wojska z Dominikany i Nikaragui, ale gdy proamerykański przywódca tego drugiego kraju, Adolfo Díaz, został obalony, amerykańska piechota morska ponownie wkroczyła do kraju^[13]. Prezydent tłumaczył interwencję zapobieżeniem wojnie domowej, choć w rzeczywistości chodziło o zabezpieczenie alternatywnej trasy kanału międzyoceanicznego^[13]. Wysłał do Nikaragui Henry’ego Stimsona, który wynegocjował pokój z Tipitapa^[13]. Zakładał on, że w Nikaragui jedyną siłą pozostanie gwardia narodowa, a amerykanie będą nadzorować wybory prezydenckie w latach 1928, 1930 i 1932^[13]. W Meksyku parlament podjął uchwałę zagrażającą interesom amerykańskich monopoli naftowych, przez co USA musiały odwołać się do arbitrażu^[13]. Nowy ambasador w Meksyku, Dwight Morrow prowadził negocjacje z prezydentem Plutarco Callesem i w grudniu 1927 udało im się ustalić kompromis^[14].

W czasie drugiej kadencji Coolidge’a w Paryżu obradowała Komisja Dawesa, która zajmowała się odbudową Niemiec i ich możliwościami spłat reparacji wojennych^[14]. W 1928 roku przewodniczący Komisji Owen Young opracował projekt, w którym oceniono dług niemiecki na ok. 113 miliardów marek, a ostateczny termin spłaty ustalono na 31 marca 1966^[15]. Prezydent był także namawiany do nawiązania stosunków dyplomatycznych z Rosją Radziecką^[15]. Jednak, obaj sekretarze stanu Charles Evans Hughes i Frank Kellogg byli temu zdecydowanie przeciwni^[15].

W 1928 roku Coolidge, będąc zmęczonym sprawowaniem urzędu i uskarżając się na słabe zdrowie, oświadczył że nie będzie się ubiegał o reelekcję w wyborach prezydenckich^[15]. Poparł kandydaturę Herberta Hoovera, który wygrał wybory i został następnym prezydentem^[15].

Emerytura i śmierć

Po opuszczeniu Białego Domu zamieszkał w Northampton^[15]. W 1929 opublikował autobiografię^[16]. Pełnił funkcję przewodniczącego Ponadpartyjnej Komisji ds. Kolejnictwa, a w latach 1930-1932 był prezesem Amerykańskiego Towarzystwa Antykwarystów^[16]. Zmarł 5 stycznia 1933 i został pochowany w Plymouth Norch^[16].

Życie prywatne

Calvin Coolidge poślubił Grace Annę Goodhoe 4 października 1905 w Burlington^[2]. Mieli dwóch synów urodzonych w 1906 i 1908 roku^[2]. Młodszy z nich, Calvin junior, zmarł w lipcu 1924 roku, w wyniku infekcji stopy^[5].

Zobacz też

• Efekt Coolidge’a

Przypisy

Bibliografia

• Longin Pastusiak: Prezydenci Stanów Zjednoczonych Ameryki Północnej. Warszawa: Iskry, 1999. ISBN 83-207-1558-X. (pol.)

Linki zewnętrzne

• Calvin Coolidge (ang.). Biały Dom. [dostęp 2017-12-01].
• Calvin Coolidge, 29th Vice President (1921-1923) (ang.). Senat Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2017-12-01].
• Unusual Political Career of Calvin Coolidge, Never Defeated for an Office (ang.). The New York Times. [dostęp 2017-12-01].
• Zbigniew Kantorosinski: 'Emblem of Good Will': A Polish Declaration of Admiration and Friendship for the United States of America (ang.). Biblioteka Kongresu, 1997. [dostęp 2018-10-29].