Catenulida

	Catenulida
	Meixner, 1924
	; Catenula turgida
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Podkrólestwo	tkankowce właściwe
(bez rangi)	pierwouste
(bez rangi)	Spiralia
(bez rangi)	Rouphozoa
Typ	płazińce
Podtyp	Catenulida
Gromada	Catenulida
Rząd	Catenulida

Catenulida – bazalna grupa płazińców klasyfikowana w zależności od systemu jako podtyp, gromada lub rząd. Liczy około 100 opisanych gatunków mikroskopijnych zwierząt, z czego 14 występuje w morzu^[2], reszta w wodach słodkich.

Systematyka

W obrębie grupy wyróżnia się pięć rodzin^[2]:

Catenulidae Graff, 1905
Chordariidae Marcus, 1945
Retronectidae Sterrer & Rieger, 1974
Stenostomidae Vejdovsky, 1880
Tyrrheniellidae Riedl, 1959

Budowa

Przedstawiciel rodzaju Paracatenula (Catenulida: Retronectidae), między ziarnami pisaku. Widoczne przezroczyste rostrum i tułów wypełniony białym trofosomem.

Robakowate zwierzęta o długości do kilkunastu milimetrów, pokryte urzęsionym nabłonkiem, w którym nie występują rabdity. Otwór gębowy położony subterminalnie po brzusznej stronie ciała, wyznacza granice pomiędzy położonym z przodu rostrum a tułowiem i prowadzi do gardzieli, która następnie przechodzi w pozbawione odbytu jelito. Układ nerwowy składa się z mózgu, w którym może występować statocysta, dwóch głównych podłużnych pni nerwowych położonych lateralnie, krótkich nerwów prowadzących z mózgu do gardzieli i przodu ciała oraz subepitelialnej rozproszonej sieci nerwowej^[3]. Mózg położony jest w rostrum i można w nim wyróżnić położony centralnie neuropil oraz otaczające go perikarya. Pnie nerwowe typu medularnego.

Ekologia

Słodkowodne i morskie zwierzęta interstycjalne, często występują w środowiskach ubogich w tlen. Odżywiają się prawdopodobnie bakteriami. Jeden rodzaj, Paracatenula, posiada jelito przekształcone w trofosom, w którym występują symbiotyczne siarkowe alfaproteobakterie z rzędu Rhodospirillales^[4]. Jako jedne z nielicznych zwierząt, obok niektórych szczękogębych wykazują zdolność do pływania do tyłu przy pomocy odwróconych ruchów rzęsek ^[5]. Niektóre gatunki występują w łańcuchach połączonych zooidów.

Łańcuch zooidów wirka z gatunku Catenula lemnae (Catenulida: Catenulidae).

Rozmnażanie i rozwój

Obojnacze, posiadają niesparowane gonady. Męski gonopor otwiera się po grzbietowe stronie ciała, żeński układ płciowy skrajnie uproszczony. Jaja entolecytalne (zawierają materiał zapasowy w postaci żółtka) przechodzą bruzdkowanie spiralne^[6]. Większość gatunków charakteryzuje się rozwojem prostym, jednak u gatunku Rhynchoscolex simplex występuje tzw. larwa Luthera^[7].

Catenulida są również zdolne do rozmnażania bezpłciowego na drodze paratomii, w wyniku którego niektóre gatunki formują łańcuchy połączonych, identycznych genetycznie zooidów.

Pokrewieństwa w obrębie zwierząt

Catenulida stanowią najbardziej bazalną linię w obrębie płazińców. Oddzieliły się od reszty przedstawicieli tego typu (łączonych w grupę Rhabditophora) jeszcze przed pojawieniem się rabditów. Prawdopodobnie prezentują wiele bardzo prymitywnych cech, jak lateralne pnie nerwowe, obecność statocysty^[3], czy bruzdkowanie spiralne^[6].

Etymologia

Od łacińskiego słowa catenula oznaczającego łańcuszek. Nazwa odnosi się do występowania form budujących łańcuchy zooidów.

Bibliografia

Zoologia : bezkręgowce. T. 1. Red. nauk. Czesław Błaszak. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2009. ISBN 978-83-01-16108-8.

Przypisy

↑ Catenulida, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).
↑ ^a ^b ^c World Register of Marine Species (ang.). [dostęp 2014-04-26].
↑ ^a ^b Jerzy Moraczewski, Andrzej Czubaj, Julita Bąkowska. Organization and Ultrastructure of the Nervous System in Catenulida (Turbellaria). „Zoomorphologie”. 87, s. 87-95, 1977. DOI: 0.1007/BF02568744 (ang.).
↑ Gruber-Vodicka H. R., Dirks U., Leisch N., Baranyi C., Stoecker K., Bulgheresi S., et al.. Paracatenula, an ancient symbiosis between thiotrophic Alphaproteobacteria and catenulid flatworms. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 108 (29), s. 12078–12083, 2011. DOI: 10.1073/pnas.1105347108 (ang.).
↑ Sterrer, W.. Systematics and evolution within the Gnathostomulida. „Systematic Zoology”. 21 (2), s. 151-173, 1972. DOI: 10.1093/sysbio/21.2.151 (ang.).
↑ ^a ^b Wanninger (ed.): Evolutionary Developmental Biology of InvertebratesAndreas Wanninger EditorVol. 2 Lophotrochozoa (Spiralia). Wiedeń: Springer, 2015. DOI: 10.1007/978-3-7091-1871-9. ISBN N 978-3-7091-187.
↑ Reisinger E. Die Gattung Rhynchoscolex. „Zeitschrift für Morphologie und Ökologie der Tiere”. 1, s. 1–37, 1924.

[itis-1] Catenulida, [w:] Integrated Taxonomic Information System [online] (ang.).

[WoRMS-2] World Register of Marine Species (ang.). [dostęp 2014-04-26].

[Moraczewski-3] Jerzy Moraczewski, Andrzej Czubaj, Julita Bąkowska. Organization and Ultrastructure of the Nervous System in Catenulida (Turbellaria). „Zoomorphologie”. 87, s. 87-95, 1977. DOI: 0.1007/BF02568744 (ang.).

[Gruber-Vodicka-4] Gruber-Vodicka H. R., Dirks U., Leisch N., Baranyi C., Stoecker K., Bulgheresi S., et al.. Paracatenula, an ancient symbiosis between thiotrophic Alphaproteobacteria and catenulid flatworms. „Proceedings of the National Academy of Sciences”. 108 (29), s. 12078–12083, 2011. DOI: 10.1073/pnas.1105347108 (ang.).

[Sterrer1972-5] Sterrer, W.. Systematics and evolution within the Gnathostomulida. „Systematic Zoology”. 21 (2), s. 151-173, 1972. DOI: 10.1093/sysbio/21.2.151 (ang.).

[Wanninger-6] Wanninger (ed.): Evolutionary Developmental Biology of InvertebratesAndreas Wanninger EditorVol. 2 Lophotrochozoa (Spiralia). Wiedeń: Springer, 2015. DOI: 10.1007/978-3-7091-1871-9. ISBN N 978-3-7091-187.

[Reisinger1924-7] Reisinger E. Die Gattung Rhynchoscolex. „Zeitschrift für Morphologie und Ökologie der Tiere”. 1, s. 1–37, 1924.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne