Celestyn Racek
Grób Celestyna Racka w Karwinie-Kopalniach | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przyczyna śmierci | katastrofa górnicza |
| Miejsce spoczynku | Cmentarz w Karwinie |
| Zawód, zajęcie | inżynier górniczy |
Celestyn Racek (ur. 28 lipca 1862 w Wieliczce, zm. 14 czerwca 1894 w Karwinie) – inżynier górniczy pracujący w kopalniach zagłębia węglowego w Karwinie. Zginął idąc na ratunek uwięzionym w kopalni górnikom po wybuchu metanu. Jego postać została spopularyzowana przez Gustawa Morcinka na kartach „Czarnej Julki”.
Życiorys
Pochodził z rodziny górniczej, kończył studia w Krakowie a następnie akademię górniczą w Leuven. Po jej ukończeniu pracował w kopalni w Wieliczce[1]. Na Śląsk Cieszyński przybył ok. 1887 r., gdzie włączył się w działalność narodową i oświatową. Podczas pobytu na Ślązku był ś. p. Celestyn Racek niezmordowanym pracownikiem nad podniesieniem oświaty i ducha narodowego wśród braci roboczej. Jako dzielnego szermierza sprawy polskiej pamiętają go dobrze czytelnie polskie w Karwinie, Frysztacie, Łazach i t. p., nad których rozwojem gorliwie pracował w czasie 7-letniego pobytu swego na ziemi ślązkiej[2].
Podczas wybuchu metanu w kopalni „Franciszka” 14 czerwca 1894 r. i pożaru, który rozprzestrzenił się na szyby „Jan” i „Głęboki”, Racek, wraz z drużyną ratowniczą, poszedł na ratunek uwięzionym górnikom, gdzie zaskoczyła ich kolejna eksplozja, w wyniku której zginęli. Łącznie straciło życie 235 osób i była to jedna z największych katastrof górniczych tamtego okresu[3]. Racek stał się synonimem bohatera niosącego bezinteresowną pomoc już dla współczesnych. Do popularyzacji tej postaci przyczynił się Gustaw Morcinek m.in. na kartach „Czarnej Julki”:
W Karwinie wszyscy wiedzieli o inżynierze Racku. Mnie opowiadała o nim matka, i to nie raz, nie dwa. Inżynier Racek urastał w tych opowieściach do tak wielkiej i pięknej postaci, że łatwo mi było jego duszę przemienić w jabłonkę. Inżynier Racek, pochodzący gdzieś z Galicji, był bohaterem. Starzy górnicy wspominali o nim ze wzruszeniem. Niczym się nie wzruszali, lecz gdy ktoś napomknął o inżynierze Racku, poważnieli, głaskali się po twarzy, oczy im szarzały i chrząkali. Nie wiem, dlaczego tak robili.
Czarna Julka
Racek jest bohaterem 2. Karwińskiej Drużyny Harcerskiej „Wielka Niedźwiedzica” Harcerstwa Polskiego w Republice Czeskiej[4].
Przypisy
- ↑ Nieszczęście w kopalniach karwińskich, „Nowiny Raciborskie”, 21.06.1894, s. 3. [dostęp 2018-07-17] [zarchiwizowane z adresu 2018-07-17].
- ↑ „Polak”, Górnik-bohater, „Opolanin. Kalendarz »Gazety Opolskiej« na rok 1898”, Opole 1898.
- ↑ Józef Ondrusz, Dola naszego górnika w ubiegłym stuleciu, „Kalendarz Głosu Ludu”, 1951.
- ↑ MM Sound, Polska Szkoła Podstawowa i Przedszkole w Karwinie – Základní škola a mateřská škola s polským jazykem vyučovacím v Karviné, www.pzskarvina.cz [dostęp 2018-07-16].
Bibliografia
- „Polak”, Górnik-bohater, „Opolanin. Kalendarz »Gazety Opolskiej« na rok 1898”, Opole 1898, s. 62–64.
- Józef Ondrusz, Dola naszego górnika w ubiegłym stuleciu, „Kalendarz Głosu Ludu 1951”, s. 75–82.. sbc.org.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-07-16)].
Linki zewnętrzne
- Karwina – Groby górników na cmentarzu www.eksploratorzy.com.pl [dostęp 2018-07-16]
- Jarosław jot-Drużycki, Obojętni wobec pomników przeszłości www.zwrot.cz [dostęp 2018-07-16]
- „Anioł bez skrzydeł” powrócił na grób Racka www.zwrot.cz [dostęp 2018-07-16]
- Grobowiec odzyskał świetność www.glos.live [dostęp 2018-07-16]
Media użyte na tej stronie
(c) Karwiniok z polskiej Wikipedii, CC BY-SA 3.0
Grób Celestyna Racka (1862-1894) w Karwinie-Kopalniach na Zaolziu.