Centuria nadbrzeżna

	Centuria nadbrzeżna
	Centuria nadbrzeżna
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	goryczkowate
Rodzaj	centuria
Gatunek	centuria nadbrzeżna
	Nazwa systematyczna
	Centaurium littorale (Turner) Gilmour; Bull. Misc. Inform. Kew 1937:498. 1937
Synonimy
	Centaurium minus Moench; Chironia littoralis Turner;
	Centaurium minus Moench; Chironia littoralis Turner;

Centuria nadbrzeżna (Centaurium littorale (Turner) Gilmour) – gatunek rośliny z rodziny goryczkowatych (Gentianaceae).

Zmienność

Gatunek zróżnicowany na trzy podgatunki^[3]:

Centaurium littorale (Turner) Gilmour subsp. littorale
Centaurium littorale subsp. compressum (Hayne) Kirschner
Centaurium littorale subsp. uliginosum (Waldst. & Kit.) Rothm. ex Melderis.

Rozmieszczenie geograficzne

Podgatunek typowy występuje na wybrzeżach Morza Bałtyckiego i Morza Północnego. W Polsce rośnie na wybrzeżu. Podgatunek uliginosum występuje w Niemczech, Polsce, Austrii, na Węgrzech, Ukrainie i w Kazachstanie. W Polsce rośnie w okolicach Myśliborza, Pyrzyc i nad jeziorem Miedwie^[4].

Morfologia

Kwiaty

Łodyga: Do 25 cm wysokości.
Liście: Liście dolne skupione w różyczkę. Liście średnie i górne równowąskie lub równowąskopodługowate, tępe, 3-nerwowe.
Kwiaty: Różowe, zebrane w wierzchotki. Płatki korony o długości 5-8 mm.
Owoc: Torebka o długości 7-10 mm.

Biologia i ekologia

Roślina jednoroczna lub dwuletnia. Podgatunek typowy rośnie na słonych łąkach i w zagłębieniach międzywydmowych, podgatunek uliginosum - na solniskach. Kwitnie w sierpniu i wrześniu. Gatunek charakterystyczny związku Armerion maritimae^[5].

Zagrożenia i ochrona

Roślina objęta ochroną ścisłą.

Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[6]: V (narażony na wyginięcie); 2016: EN (zagrożony)^[7]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin (2001): VU (vulnerable, narażony); 2014: EN (zagrożony)^[8]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-30] (ang.).
↑ The Plant List [dostęp 2013-10-09]
↑ Piotrowska H. 2001. Centuria nadbrzeżna. s. 295-296. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.
↑ WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2011-11-30] (ang.).

[3] The Plant List [dostęp 2013-10-09]

[4] Piotrowska H. 2001. Centuria nadbrzeżna. s. 295-296. W: Polska Czerwona Księga Roślin, Kraków 2001. ISBN 83-85444-85-8.

[5] WładysławW. Matuszkiewicz WładysławW., Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, ISBN 83-01-13520-4, OCLC 749271059 .

[6] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[7] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[8] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Navigation

Nawigacja

Portale tematyczne