Cerkiew św. Mikołaja w Moskwie (Biersieniewskaja nabierieżnaja)

Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy

Церковь Николая Чудотворца

7710077003[1] z dnia 30 sierpnia 1960
cerkiew parafialna
Widok ogólny
Państwo	Rosja
Miasto wydzielone	Moskwa
Miejscowość	Moskwa
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Eparchia	moskiewska miejska
Wezwanie	św. Mikołaja
Wspomnienie liturgiczne	9/22 maja; 6/19 grudnia
Historia Data zakończenia budowy 1657 Data zamknięcia 1930 Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Data reaktywacji 1992 Fundator Awierkij Kiriłłow
Dane świątyni Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5 Ołtarz • liczba ołtarzy • wezwania ołtarzy bocznych 3 św. Mikołaja, św. Teodozjusza Cenobiarchy Liczba naw 2
Położenie na mapie Moskwy Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
Położenie na mapie Rosji Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy
55°44′37,5″N 37°36′38,5″E/55,743750 37,610694
Strona internetowa

Cerkiew św. Mikołaja, niekiedy od głównego ołtarza określana także jako cerkiew Trójcy Świętej^[2] – prawosławna cerkiew w Moskwie, w dzielnicy Jakimanka, w dekanacie moskworieckim eparchii moskiewskiej miejskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Stanowi część kompleksu architektonicznego pałacu Awierkija Kiriłłowa.

Historia

W miejscu zajmowanym obecnie (XXI w.) przez świątynię w końcu XIV w. funkcjonował monaster św. Mikołaja z drewnianą cerkwią. Latopis pod datą 1475 nie wspomina już o klasztorze, a jedynie o cerkwi pod tym wezwaniem. Kolejna wzmianka o tym obiekcie pochodzi z 1625^[3]. W latach 50. tego samego stulecia na miejscu dawnych zabudowań monasterskich swoją rezydencję wzniósł Awierkij Kiriłłow. W 1657 z jego polecenia zbudowano cerkiew Trójcy Świętej z bocznym ołtarzem św. Mikołaja. Obiekt wzniesiony był na planie czworoboku, przylegał do niego obszerny przedsionek, a od strony północnej znajdowała się dzwonnica; był z zewnątrz bogato zdobiony. Modelem dla obiektu była cerkiew Trójcy Świętej w dzielnicy Nikitniki, na której wzorowano również szereg innych prawosławnych obiektów sakralnych zbudowanych w Moskwie w II połowie XVII w. W latach 90. XVII w. do cerkwi dostawiono skrzydło, które łączyło ją z rezydencją Kiriłłowa. Świątynia była dwupoziomowa; cerkiew dolna służyła jako grobowiec rodzinny Kiriłłowów^[3], w którym pochowano także Awierkija Kiriłłowa, zamordowanego podczas buntu strzelców^[4].

W 1694 Irina Kiriłłowa, wdowa po synu Awierkija Kiriłłowa, Jakowie, poleciła dostawić do cerkwi drugi ołtarz pod wezwaniem Kazańskiej Ikony Matki Bożej. Z jej inicjatywy zbudowano również cerkiewną dzwonnicę na brzegu Moskwy, na której zawieszono dzwon o wadze 200 pudów^[3]. Od 1756 rezydencja Kiriłłowów była własnością państwa, a istniejąca przy niej cerkiew – świątynią parafialną^[4].

Cerkiew poważnie zmieniła wygląd w 1775, gdy dostawiono do niej nowy obszerny przedsionek w stylu klasycystycznym. W 1812 obiekt spłonął w pożarze Moskwy, następnie w 1813^[4] został odbudowany i powtórnie poświęcony. W tak odrestaurowanym obiekcie znalazły się trzy ołtarze: główny Trójcy Świętej oraz boczne św. Mikołaja i św. Teodozjusza Cenobiarchy. W 1820 rozebrano starą dzwonnicę cerkiewną, a w 1854 na jej miejscu zbudowano nową^[3].

Cerkiew pozostawała czynna do 1930, gdy została zlikwidowana decyzją władz radzieckich. W 1932 zburzono dzwonnicę cerkiewną. Budynek został zwrócony Rosyjskiemu Kościołowi Prawosławnemu po 1992, odrestaurowany i przywrócony do pierwotnych funkcji^[3]. Pierwsze nabożeństwo po wieloletniej przerwie odprawiono w nim w święto Przemienienia Pańskiego w 1992^[4].

Przypisy