Cerkiew Poczęcia św. Anny w Moskwie

Cerkiew Poczęcia św. Anny
Церковь Зачатия Анны
Distinctive emblem for cultural property.svg 7710445000
cerkiew
Ilustracja
Widok ogólny od strony zachodniej
Państwo

 Rosja

Miasto wydzielone

 Moskwa

Miejscowość

Moskwa

Wyznanie

prawosławne

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Eparchia

moskiewska miejska

Wezwanie

Poczęcia św. Anny

Wspomnienie liturgiczne

9/22 grudnia

Położenie na mapie Moskwy
Mapa konturowa Moskwy, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Poczęcia św. Anny”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cerkiew Poczęcia św. Anny”
55,75012°N 37,63095°E/55,750117 37,630950

Cerkiew Poczęcia św. Annyprawosławna cerkiew w Moskwie, w dekanacie Iwerskiej Ikony Matki Bożej eparchii moskiewskiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego.

Położona w Kitaj-gorodzie, nad rzeką Moskwą.

Historia

Pierwsza wzmianka o znajdującej się na tym miejscu cerkwi Poczęcia św. Anny pochodzi z 1493 r. i dotyczy zniszczeń w pożarze Moskwy, wskazując wśród spalonych budowli także cerkiew (najprawdopodobniej więc drewnianą). Dokładna data wzniesienia murowanej budowli nie jest znana, jednak użyte przy budowie materiały (biały kamień) i formy architektury budynku pozwalają domniemywać, że powstał on na początku XVI w.[1] Miejsce, w którym znajduje się cerkiew, nazywano początkowo uroczyskiem „Ostry Koniec”. Następnie, po wzniesieniu murów obronnych Kitaj-gorodu, świątynię zaczęto potocznie określać jako „cerkiew Poczęcia św. Anny w rogu” z uwagi na jej usytuowanie względem murów[2].

W latopisach opisujących zniszczenia wywołane przez kolejny pożar w 1547 r. jest już mowa o cerkwi Poczęcia św. Anny i o tym, że podczas pożaru zawaliły się jej sklepienia. Podczas odbudowy zmieniono konstrukcję budynku, rezygnując z czterech filarów, na których pierwotnie opierała się kopuła. Zastąpiono je łukami przenoszącymi podtrzymywanie ciężaru kopuły na ściany cerkwi. Zmiany miały na celu zwiększenie przestrzeni przeznaczonej dla wiernych, by w nabożeństwach jednorazowo mogło brać udział więcej osób[1]. W XVI w. cerkiew, oprócz głównego ołtarza Poczęcia św. Anny, posiadała też boczny, św. Menasa, ustawiony na pamiątkę zakończenia panowania tatarsko-mongolskiego nad Rusią. Został on zniszczony podczas Wielkiej Smuty i odbudowany w 1617 r. przez Dmitrija Pożarskiego[3].

W latach 1658–1668 wzniesiono w świątyni jeszcze jeden ołtarz boczny, poświęcony św. Katarzynie (na cześć narodzin córki cara Aleksego o tym właśnie imieniu[2]), co zmieniło kompozycję całego budynku, czyniąc ją symetryczną. Całą budowlę otoczono również galerią, zakrywając absydy pomieszczeń ołtarzowych (półkolistą w głównym i prostokątne w bocznych). W XIX w. do budynku wstawiono nowy ikonostas, w którym umieszczono, obok nowych wizerunków, także starsze XVI- i XVII-wieczne ikony przechowywane w cerkwi[3].

Cerkiew została zamknięta kilka lat po rewolucji październikowej, w latach 20. XX w.[3] Znajdowały się w niej biura i instytucje związane z obsługą turystów[2]. W latach 50 i 60. przeprowadzono jej remont[3].

Rosyjski Kościół Prawosławny odzyskał budynek w 1994 r.[3] Cerkiew należy do patriarszego metochionu (zespołu świątyń o szczególnym znaczeniu, ale bez prawa stauropigii) na Zariadju, razem z położonymi w bliskim sąsiedztwie świątyniami – cerkwiami ikony Matki Bożej „Znak”, św. Maksyma Błogosławionego, św. Barbary, Narodzenia św. Jana Chrzciciela i św. Jerzego[4].

Przypisy

  1. a b M. Wostryszew, S. Szokariew, Moskwa..., s. 167.
  2. a b c Зачатия праведной Анны церковь. / Москворецкая набережная, 3. / Русские Церкви, russian-church.ru [dostęp 2017-10-31] (ros.).
  3. a b c d e M. Wostryszew, S. Szokariew, Moskwa..., s. 168.
  4. Храмы – Иверское благочиние города Москвы, iverblag.ru [dostęp 2017-10-30] (ros.).

Bibliografia

  • M. Wostryszew, S. Szokariew, Moskwa: wsie prawosławnyje chramy i czasowni, Eksmo, Moskwa 2009, ISBN 978-5-699-34703-2.

Media użyte na tej stronie

Msk blank.svg
Autor: Panther \ SkyBon, Licencja: CC BY 2.5
Чистая карта-заготовка для создания других карт Москвы
Russia edcp location map.svg
Autor: Uwe Dedering, Licencja: CC BY-SA 3.0
Location map of Russia.

EquiDistantConicProjection : Central parallel :

* N: 54.0° N

Central meridian :

* E: 100.0° E

Standard parallels:

* 1: 49.0° N
* 2: 59.0° N

Made with Natural Earth. Free vector and raster map data @ naturalearthdata.com.

Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Moscow ChurchAnna'sConceiving inUgol 2092.jpg
Autor: Ludvig14, Licencja: CC BY-SA 4.0
To fotografia pomnika kulturowego dziedzictwa w Rosji; numer: