Cheilocystyda

Cheilocystydy, zwane też cystydami marginalnymi (łac. l. poj.cheilocystidium, l.mn. cheilocystidia, ang. cheilocystids) – rodzaj cystyd występujący na brzegu lub ostrzu blaszek lub rurek u grzybów[1]. Mogą być tej samej wysokości co podstawki, lub wyższe, zwykle odróżniają się od nich wielkością i kształtem. Zazwyczaj są rozdęte – maczugowate, wrzecionowate, butelkowate, czasami zakończone kończykiem lub niewielką główką[2]. Przeważnie też można je dostrzec przez lupę, a czasami nawet gołym okiem (jako omszenie blaszki). Odgrywają dużą rolę przy mikroskopowym oznaczaniu niektórych gatunków grzybów, np. Inocybe (strzępiak) czy Mycena (grzybówka)[1]. U dzwonkówki czarniawej (Entoloma serrulatum) są wewnątrzkomórkowo wybarwione niebieskim pigmentem i występują tak licznie na ostrzach blaszek, że ostrza te są wyraźnie kontrastujące[3].

Cystydy występujące na ścianach blaszek to pleurocystydy. Na blaszkach mogą też występować cystydy inkrustowane – metuloidy[2].

Cheilocystydy u pochwiaka okazałego
Cheilocystydy u kruchaweczki zaroślowej
Cheilocystydy u Psilocybe superaeruginosa
Cheilocystydy u Psilocybe pelliculosa
Cheilocystydy na ostrzach blaszek dzwonkówki czarniawej

Czasami wyróżnia się cheilocysty. Tą nazwą obejmuje się cystydy występujące zarówno na ostrzu blaszek, jak i na brzegach porów[4].

Przypisy

  1. a b Atlas grzybów. Cystydy. [dostęp 2017-10-29].
  2. a b Alina Skirgiełło: Grzyby (Mycota), podstawczaki (Basidiomycota), łuskowcowate (Pluteaceae). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 1999. ISBN 83-85444-66-1.
  3. Flora Agaricina Neerlandica. Critical monographs on the families of agarics and boleti occuring in the Netherlands. 1: Entolomataceae. 1, 1988, s.156
  4. Słownik terminów mykologicznych [dostęp 2019-05-30] [zarchiwizowane z adresu 2016-04-01].

Media użyte na tej stronie

Entoloma serrulatum (Fr.) Hes 772415.jpg
Autor: This image was created by user Jimmie Veitch (jimmiev) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
For more information about this, see the observation page at Mushroom Observer.
Psilocybe.subaeruginosa.cheilo.1000x.jpg
Autor: Alan Rockefeller, Licencja: CC BY-SA 3.0
Psilocybe subaeruginosa cheilocystidia squash mount 600x, with DIC illumination https://mushroomobserver.org/88182
Cheilocystidia of Volvopluteus earlei.jpg
Autor: Alfredo Justo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Cheilocystidia of Volvopluteus earlei
2012-10-26 Psathyrella candolleana (Fr.) Maire 275775.jpg
Autor: This image was created by user Ron Pastorino (Ronpast) at Mushroom Observer, a source for mycological images.
You can contact this user here., Licencja: CC BY-SA 3.0
For more information about this, see the observation page at Mushroom Observer.
Psilocybe pelliculosa cheilocystidia stained with congo red.tiff
Autor: Lightworkerpeace, Licencja: CC BY-SA 3.0
Psilocybe pelliculosa cheilocystidia stained with congo red