Chrząchów

Chrząchów

wieś
(c) Bocianski, CC-BY-SA-3.0 Kościół w Chrząchowie
Państwo	Polska
Województwo	lubelskie
Powiat	puławski
Gmina	Końskowola
Sołectwo	Chrząchów
Wysokość	180,2 m n.p.m.
Liczba ludności (2011)	716[1]
Strefa numeracyjna	81
Kod pocztowy	24-130[2]
Tablice rejestracyjne	LPU
SIMC	0383633
Położenie na mapie gminy Końskowola Chrząchów
Położenie na mapie Polski (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de Chrząchów
Położenie na mapie województwa lubelskiego Chrząchów
Położenie na mapie powiatu puławskiego Chrząchów
51°24′55″N 22°07′17″E/51,415278 22,121389

(c) Bocianski, CC-BY-SA-3.0

Rzeka Kurówka w Chrząchowie

Chrząchów – wieś położona nad rzeką Kurówką w województwie lubelskim, powiecie puławskim, gminie Końskowola^[3][4], w odległości 4 km od Kurowa, 6 km od Końskowoli, 12 km od Puław i 35 km od Lublina. Wieś stanowi sołectwo gminy Końskowola^[5]. Najwyższym punktem wsi jest Łysa Góra (180,2 m n.p.m.)^[6].

Wieś liczy około 160 gospodarstw i nieco więcej domów, znajdują się tu: kaplica pw. Trójcy Świętej w parafii pw. Znalezienia św. Krzyża i św. Andrzeja Apostoła w Końskowoli, szkoła podstawowa i przedszkole, remiza strażacka ochotniczej straży pożarnej, agencja pocztowa, sklepy. Docierają tu autobusy puławskiej komunikacji miejskiej.

Historia

• Pierwsze pisemne wzmianki o Chrząchowie sięgają XV wieku. Jan Długosz zanotował wieś jako Crzochow^[7]. Wykopaliska wskazują jednak na istnienie zorganizowanego osadnictwa między X a XIII wiekiem. Mniej zorganizowane osiedla ludzkie mogły istnieć tu wcześniej, skoro na terenie dzisiejszego pobliskiego Nowego Pożogu istniały już w epoce mezolitu (8 tys. – 5 tys. lat p.n.e., a rówieśnicy budowniczych Biskupina pozostawili ślady na terenie dzisiejszej Opoki.
• Prawdopodobnie od momentu powstania Chrząchów należał do parafii końskowolskiej. Przed jej erygowaniem, żyjący w okolicy ludzie mogli korzystać z posługi kapłanów z Jaroszyna za Wisłą, Gołębia, Wietrznej Góry (dziś: Kazimierz Dolny), Garbowa, istnieje też przekaz o efemerycznym kościele w Kurowie XII wieku.
• Pierwszym znanym z imienia właścicielem Chrząchowa był rycerz Mikołaj, o którym nie ma żadnych dodatkowych informacji. Jest notowany jako właściciel wsi w 1430 roku. Przez stulecia wieś, będąc własnością prywatną, wchodziła w skład tzw. klucza końskowolskiego. Pozostawała kolejno własnością Tęczyńskich, Zbaraskich, Daniłłowiczów, Opalińskich, Lubomirskich, Sieniawskich i Czartoryskich.
• W XV wieku powstały na północ od Chrząchowa powstała wieś Chrząchówek, a w XVI wieku – Wola Chrząchowska (obecnie Pulki). Ich toponimika wskazuje, że mogło być to związane z przeludnieniem Chrząchowa.
• Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego^[8].
• Wieś Chrzochów wchodziła w 1662 roku w skład majętności końskowolskiej Łukasza Opalińskiego^[9].
• W 1676 roku wieś zapłaciła pogłówne od 90 poddanych^[7]
• Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich podaje, że w 1827 roku było we wsi 45 domów i 335 mieszkańców^[10]
• W momencie uwłaszczenia w latach 60. XIX wieku wieś liczyła: 70 gospodarstw chłopskich, placówkę przeznaczoną na szkołę i placówkę przeznaczoną na kuźnię. W obrębie wsi było wyznaczonych również 6 nadziałów obrabianych przez małorolnych chłopów z Wólki Nowodworskiej^[11].
• 10 września 1939 roku wieś została zbombardowana przez samoloty Luftwaffe. Zginęło kilka spokrewnionych lub spowinowaconych ze sobą osób oraz nieznany mężczyzna (wszyscy są pochowani w jednej mogile na cmentarzu w Końskowoli).

W latach 1954-1958 wieś należała i była siedzibą władz gromady Chrząchów, po jej zniesieniu w gromadzie Kurów. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.

Zobacz też

• Chrząchówek

Przypisy

Bibliografia

• Dzieje Końskowoli (red.) Ryszard Szczygieł, Końskowolskie Towarzystwo Regionalne, Lublin 1988
• S. Wojciechowski, Województwo lubelskie w drugiej połowie XVI wieku, Warszawa 1966