Ciałko nerkowe
| Corpusculum renis | |
 Ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy – czerwony, otoczony torebka nerkową – różowa) | |
 Kora nerki (preparat histologiczny, MŚ), ciałko nerkowe położone centralnie. Barwienie PAS | |
| Narządy | |
|---|---|
| Tętnice | naczynia doprowadzające (gałązie tt. miedzyzrazikowych) |
| Prekursor | nerka właściwa (metanephros) – mezoderma nerkotwórcza |
Ciałko nerkowe (łac. corpusculum renis), ciałko Malpighiego – część nefronu zbudowana z kłębuszka nerkowego (sieć dziwna) oraz otaczającej go torebki Bowmana o średnicy ok. 170[1]–200 μm[2] (najczęściej ciałka nerkowe nefronów przyrdzennych są większe niż korowych). W ciałku nerkowym wyróżnić można:
- biegun naczyniowy (polus vasicularis) – miejsce, w którym blaszka zewnętrzna przechodzi w blaszkę wewnętrzną (wnika t. doprowadzająca i odchodzi t. odprowadzająca),
- biegun kanalikowy (polus tubularis) – miejsce, w którym światło torebki przechodzi w kanalik bliższy.
W ciałku nerkowym na zasadzie filtracji fizycznej (tzw. filtracji kłębuszkowej) powstaje mocz pierwotny (jest to przesączona krew pozbawiona białek i elementów morfotycznych). W ciągu doby obie nerki wytwarzają 110–220 litrów moczu pierwotnego (dla porównania mocz ostateczny to tylko ok. 1,5 litra[1]).
Liczba komórek (kk. śródbłonka naczyń, kk. mezangialne, kk. podocytarne) tworzących jeden kłębuszek w pierwszych latach życia wynosi ok. 2800[3]. Ich liczba zmienia się z wiekiem – wzrasta półtorakrotnie liczba kk. śródbłonka i mezangium, natomiast liczba kk. podocytarnych jest zazwyczaj stała lub wykazuje tendencję do zmniejszania[4].
Kłębuszek nerkowy
Sieć dziwna (cudowna) składa się z dwóch tętnic – t. doprowadzającej i t.odprowadzającej. Tętniczka doprowadzająca ma większą średnicę (przynajmniej tak jest w ciałkach przyrdzennych[2]) i po wejściu do ciałka nerkowego tworzy 2–5 mniejszych rozgałęzień, które potem rozpadają się na naczynia włosowate, tworzące ok. 30 pętli – sieć tętniczo-tętniczą. Naczynia te łączą się z powrotem w jedną tętniczkę odprowadzającą. Niektórzy autorzy uznają, że naczynia włosowate nie tworzą sieci[1]. Przestrzeń pomiędzy pętlami kłębuszka nerkowego wypełnia mezangium wewnętrzne.
- Zdjęcia wykonane skaningowym mikroskopem elektronowym
Kłębuszek nerkowy myszy, powiększenie 1000×
Kłębuszek nerkowy myszy, powiększenie 10 000×
Widok od wewnątrz uszkodzonej kapilarny z widocznymi okienkami, powiększenie 100 000×
Torebka kłębuszka nerkowego
Torebka kłębuszka nerkowego (Bowmana) (capsula glomeruli – Bowmani) składa się z 2 blaszek.
- Blaszka wewnętrzna (trzewna) przylega do kłębuszka nerkowego, zbudowana z nabłonka jednowarstwowego płaskiego i komórek zwanych podocytami, które mają beleczkowate wypustki cytoplazmatyczne (podia) zwiększające ich powierzchnię. Wyróżnia się wypustki I i II rzędowe.
- Blaszka zewnętrzna (ścienna) zbudowana również z nabłonka jednowarstwowego płaskiego, który wyściela otoczenie kłębuszka. W biegunie kanalikowym przechodzi on w nabłonek kanalika proksymalnego.
Między dwiema blaszkami torebki znajduje się światło torebki kłębuszka – czyli przestrzeń moczowa (Bowmana).
Mezangium
Elementami strukturalnymi ciałka nerkowego są także mezangium (komórki krezki naczyniowej[1]). Wnikają wraz z naczyniami i leżą pomiędzy pętlami naczyń włosowatych. Są tkanką łączną występującą w ciałku nerkowym. Ze względu na położenie możemy wyróżnić:
- Mezangium zewnętrzne (zewnątrzkłębuszkowe) – występujące pomiędzy tętniczką doprowadzającą a odprowadzającą. Wchodzą w skład aparatu przykłebuszkowego
- Mezangium wewnętrzne (wewnątrzkłębuszkowe) – między naczyniami włosowatymi kłębuszka.
Pełnią one kilka ważnych funkcji: fagocytozują, współtworzą błonę podstawną u ok. 20% kapilar kłębuszka, regulują ciśnienie w n. włosowatych kłębuszka – mogą się kurczyć (są rodzajem miofibroblastów).
Eponim morfologiczny
Nazwa ciałko Malpighiego (od nazwiska biologa Marcello Malpighiego) jest dziś używana bardzo rzadko, najczęściej w kontekście anatomii innych zwierząt niż człowieka.
Przypisy
- ↑ a b c d Układ moczowy. W: Andrzej Myśliwski: Podstawy cytofizjologii i histofizjologii. Wyd. 8. Gdańsk: Akademia Medyczna w Gdańsku, 2007. ISBN 978-8360253-33-5.
- ↑ a b 22. Układ moczowy. W: Wojciech Sawicki: Histologia. Wyd. V. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2008. ISBN 978-83-200-3710-4.
- ↑ Struktura i funkcja kłębuszków. W: Bolesław Rutkowski, Marian Klinger: Kłębuszkowe choroby nerek. Wyd. I. Gdańsk: MAKmed, 2003. ISBN 83-88322-16-8.
- ↑ Stefan Angielski, Maciej Jankowski, Jan Stępień: Anatomia i fizjologia nerek. W: Nefrologia. Andrzej Książek, Bolesław Rutkowski (red.). Wyd. I. Lublin: Wyd. Czelaj, 2004. ISBN 83-89309-36-X.
Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.
Media użyte na tej stronie
Redirect arrow, to be used in redirected articles in Wikipedias written from left to right. Without text.
The Star of Life, medical symbol used on some ambulances.
Star of Life was designed/created by a National Highway Traffic Safety Administration (US Gov) employee and is thus in the public domain.Autor: Ed Uthman (Pathologist), website: [2], Licencja: CC BY-SA 2.0
Ciałko nerkowe (kłębuszek nerkowy), barwienie metodą PAS
Distribution of bloodvessels in cortex of kidney.
Autor: SecretDisc, Licencja: CC BY-SA 3.0
Inner view of fenestrae in capillary of glomerulus in Scanning Electron Microscope, magnification 100,000x
Autor: SecretDisc, Licencja: CC BY-SA 3.0
Glomerulum of mouse kidney in Scanning Electron Microscope, magnification 1,000x
Autor: SecretDisc, Licencja: CC BY-SA 3.0
Glomerulum of mouse kidney with broken capillary in Scanning Electron Microscope, magnification 10,000x
Glomerulus.
Autor:
M•Komorniczak -talk-, polish wikipedist.
|
| ||
| |||
Schemat budowy ciałka nerkowego