Cmentarz wojenny nr 130 – Grybów

Cmentarz wojenny nr 130
Grybów
Obiekt zabytkowy nr rej. A-608 z 22.12.1989[1]
Ilustracja
Widok ogólny
Państwo

 Polska

Miejscowość

Grybów

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

1000 m²

Liczba grobów

123+38

Data otwarcia

1915

Architekt

Hans Mayr

Położenie na mapie Grybowa
Mapa konturowa Grybowa, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 130Grybów”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 130Grybów”
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego
Mapa konturowa powiatu nowosądeckiego, po prawej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz wojenny nr 130Grybów”
Ziemia49°37′30,6″N 20°56′13,6″E/49,625167 20,937111

Cmentarz wojenny nr 130 w Grybowieaustriacki cmentarz wojenny z okresu I wojny światowej w Grybowie w województwie małopolskim w powiecie nowosądeckim. Jest jednym z 400 zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych zbudowanych przez Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie. W III okręgu Gorlice cmentarzy tych jest 54[2].

Centralny pomnik
3 mogiły z krzyżami
Rząd niskich steli
Stela z żeliwną tablicą

Opis cmentarza

Zaprojektowany przez niemieckiego architekta Hansa Mayra składa się z dwóch kwater[2]:

  • nr 130. Jest to kwatera na cmentarzu parafialnym. Pochowano na nim 650 żołnierzy austro-węgierskich, 57 żołnierzy niemieckich oraz 27 żołnierzy rosyjskich w 38 grobach pojedynczych i 123 zbiorowych.
  • nr 130a. Druga kwatera znajduje się na grybowskim kirkucie. Pochowano na niej 7 żołnierzy austro-węgierskich wyznania mojżeszowego.

Kwatera na cmentarzu parafialnym w Grybowie posiada ogrodzenie dwóch rodzajów: dwa boki to solidny mur z kamieni, dwa pozostałe to murowane z kamienia słupki połączone wysoką podmurówką i grubymi, metalowymi rurami. Bramka w postaci dwóch murowanych z kamienia słupków zwieńczonych kulami. Centralny pomnik to betonowa tablica inskrypcyjna zwieńczona betonowym krzyżem. Przed nim znajduje się niewielki wybrukowany plac, wokół krzyża dęby zasadzone w czasie budowy cmentarza[3]. Na tablicy jest napis w języku polskim i niemieckim[4]:

CMENTARZ I WOJNY NR 130 A
GRYBÓW
TUTAJ SPOCZYWAJĄ W POKOJU
721 ŻOŁNIERZY POLEGŁYCH W LATACH 1914 – 15
Z C.K. ARMII AUSTRO – WĘGIERSKIEJ – 643
Z ARMII NIEMIECKIEJ – 51
Z ARMII ROSYJSKIEJ – 27
CMENTARZ ZBUDOWANO W LATACH 1917 – 18
PROJEKTOWAŁ HANS MAYER – 1916
REMONT 1997 – 98

W dolnym rogu cmentarza, obok bramki wejściowej znajdują się 3 mogiły obramowane betonową podmurówką, z trzema żeliwnymi krzyżami i tabliczkami imiennymi. Pozostałe mogiły ułożone są rzędami. Posiadają nagrobki w postaci podobnych metalowych krzyży na betonowym cokole, lub betonowych stel. Są dwa rodzaje tych stel: wysokie z żeliwną tablicą z nazwiskami żołnierzy, lub niskie z blaszanymi tabliczkami.

Los cmentarza

Po II wojnie światowej nie dbano o cmentarze z I wojny i ulegały one naturalnemu niszczeniu, zdarzały się również akty wandalizmu[2]. Cmentarz nr 130 w Grybowie został odremontowany. Różni się jednak od wyglądu pierwotnego. Zarys mogił stał się już nieczytelny, a na wewnętrznej stronie jednego ze słupków bramy wejściowej jest niewielka tabliczka pamiątkowa, wmurowana przez rodzinę żołnierza poległego w bitwie nad rzeką Piawą we Włoszech. Po remoncie cmentarz jest w bardzo dobrym stanie. Wykonano nowe tabliczki blaszane, jednak ich montaż jest niezbyt solidny i kilka z nich odpadło[3]. Podana na zamontowanej pod krzyżem tablicy liczba żołnierzy różni się od liczby podawanej w innych źródłach.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo małopolskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2015-05-16].
  2. a b c Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom I. Beskid Niski i Pogórze. Warszawa: Rewasz, 1995. ISBN 83-85557-20-2.
  3. a b Cmentarze I wojny. [dostęp 2015-06-02].
  4. Gmina Sękowa. Cmentarz nr 130a w Grybowie. [dostęp 2015-06-03].

Media użyte na tej stronie

Lesser Poland Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
  • N: 50.59 N
  • S: 49.07 N
  • W: 18.92 E
  • E: 21.55 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów 5PR8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów
Grybów location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów 4PR8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów 3PR8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów 7PR8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów 2PR8.jpg
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 130 - Grybów