Cmentarz wojenny nr 194 – Szczepanowice-Żabno
 nr rej. A-1206/M z 22.04.2010 | |
.jpg) Widok ogólny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Miejscowość | |
| Typ cmentarza | wojenny |
| Stan cmentarza | nieczynny |
| Powierzchnia cmentarza | 266 m² |
| Liczba pochówków | 44 |
| Liczba grobów | 44 |
| Data ostatniego pochówku | |
| Architekt | Heinrich Scholz |
Położenie na mapie gminy Pleśna _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Pleśna") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnowskiego  | |
 49°55′40,0″N 20°54′37,5″E/49,927778 20,910417 | |
Cmentarz wojenny nr 194 – Szczepanowice-Żabno – cmentarz wojskowy z okresu I wojny światowej w Szczepanowicach, w gminie Pleśna (woj. małopolskie). Na cmentarzu spoczywa 44 poległych żołnierzy, walczących po obu stronach konfliktu.
Historia
Pochowani na cmentarzu żołnierze polegli w 1914 i 1915 roku, w czasie zażartych walk toczonych w okolicy w okresie I wojny światowej. Cmentarz został zaprojektowany przez Heinricha Scholza, jako jeden z zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych. Zbudował go Oddział Grobów Wojennych C. i K. Komendantury Wojskowej w Krakowie w VI okręgu tarnowskim[1].
Po II wojnie ranga cmentarzy z I wojny w świadomości społeczeństwa i ówczesnych władz zmalała. Cmentarze w naturalny ulegały niszczeniu pod wpływem szkodliwych czynników atmosferycznych i destrukcyjnego działania roślinności. Dopiero od lat 90. zaczęto bardziej dbać o cmentarze z I wojny światowej[1].
W 2010 roku cmentarz został wpisany do rejestru zabytków. Remontowany był wielokrotnie. Znajduje się jednak w zacienionym i wilgotnym miejscu, co sprzyja jego niszczeniu[2].
Opis cmentarza
Cmentarz usytuowany jest na stoku masywu Lubinka, po wschodniej stronie drogi biegnącej, przez osiedle Żabno, ze Szczepanowic do Lubinki[3]. Został zaprojektowany na planie wydłużonego prostokąta. Wejście na cmentarz prowadzi po betonowych schodkach, za którymi znajduje się niska metalowa dwuskrzydłowa furtka, zamontowana na środku ogrodzenia wykonanego z grubych łańcuchów zwieszających się z betonowych słupków. Pozostałe trzy boki cmentarza ogrodzono kamiennym murem.
Pomnik główny, w postaci betonowego obelisku, wkomponowano w mur okalający tylną część cmentarza. W górnej części obelisku widnieje krzyż, a pod nim daty: 1914 i 1915; w dolnej części wykuto inskrypcję w języku niemieckim, która w tłumaczeniu na polszczyznę brzmi: „Dążyliśmy do waśni – znaleźliśmy pokój”[2].
Mogiły poległych żołnierzy rozmieszczono w dwóch równoległych rzędach. Nagrobki mają postać betonowych stel, na których zamocowano okrągłe emaliowane tabliczki imienne. Stele wieńczyły żeliwne krzyże, wykonane wg projektu Gustawa Ludwiga. Krzyże na nagrobkach żołnierzy armii austro-węgierskiej, wzorowane na Wojskowym Krzyżu Zasługi, zdobi girlanda z liści laurowych – symbol chwały należnej zwycięzcom. Natomiast dwuramienne krzyże na mogiłach żołnierzy armii rosyjskiej ozdobiono girlandą liści lipowych. Według tradycji symbol lipy ma zapewnić zmarłym spokojny, wieczny sen. Zachowało się tylko kilka krzyży nagrobnych. Tabliczki imienne są zniszczone i niemożliwe do odczytania.
Polegli
W 44 grobach pojedynczych pochowano tu 22 żołnierzy armii austro-węgierskiej i 22 żołnierzy armii rosyjskiej[4]. Na tabliczkach imiennych zatarły się już nazwiska i daty. Z tych, które udało się wcześniej odczytać wynika, że większość żołnierzy zginęła w 1914 roku. Po stronie austro-węgierskiej walczyli oni w: 18. pułku piechoty landwehry (rekrutującym żołnierzy w okolicach Przemyśla i Sanoka), 81. pułku piechoty (rekrutującym w okolicach Jihlavy w Czechach), 11. mukaczewskim i 16. bańskobystrzyckim pułku piechoty honwedu, 34. batalionie landszturmu, 1. i 3. pułku cesarskich strzelców tyrolskich. Z jednostek rosyjskich znany jest tylko chersoński pułk piechoty[2].
Galeria
Brama wejściowa
Pomnik główny
Nagrobek żołnierza armii rosyjskiej
Nagrobek żołnierza armii austro-węgierskiej
Nagrobki i pomnik główny
Przypisy
- ↑ a b Roman Frodyma: Galicyjskie cmentarze wojenne. Tom II. Okolice Tarnowa (okręgi V-VII). Pruszków: Rewasz, 1997. ISBN 83-85557-38-5.
- ↑ a b c Zachodniogalicyjskie cmentarze I wojny światowej. [dostęp 2018-06-22].
- ↑ Pogórze Ciężkowickie i Strzyżowskie. Mapa 1:50 000. Kraków: Compass, 2005. ISBN 978-83-7605-211-3.
- ↑ Jerzy J.P. Drogomir: Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Tom 3. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie, 2005. ISBN 83-85988-57-2.
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lesser Poland Voivodeship, Poland. Geographic limits of the map:
- N: 50.59 N
- S: 49.07 N
- W: 18.92 E
- E: 21.55 E
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
.jpg)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 194 – Szczepanowice-Żabno
Autor: DentArt, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczepanowice, Cmentarz wojenny nr 194 - Szczepanowice-Żabno
.jpg)
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczepanowice, Cmentarz wojenny nr 194 - Szczepanowice-Żabno
Autor: Henryk Bielamowicz, Licencja: CC BY-SA 4.0
Szczepanowice, Cmentarz wojenny nr 194 - Szczepanowice-Żabno
.jpg)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 194 – Szczepanowice-Żabno
.jpg)
Autor: Jerzy Opioła, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny nr 194 – Szczepanowice-Żabno