Cmentarz wojenny w Łukowie

cmentarz wojenny w Łukowie
Obiekt zabytkowy nr rej. A/1625[1] z dnia 15.01.2014 (cmentarz wojenny z I wojny światowej i z roku 1920 na przedmieściu Łapiguz)
Ilustracja
Państwo

 Polska

Województwo

 lubelskie

Miejscowość

Łuków

Adres

ul. Strzelnicza, 21-400 Łuków

Typ cmentarza

wojenny

Stan cmentarza

nieczynny

Powierzchnia cmentarza

2,22 ha[2]

Liczba pochówków

219 (w zachowanych nagrobkach)[3]

Liczba grobów

191[4]

Liczba kwater cmentarnych

10[4]

Data otwarcia

między 1914 a 1917 r.[4]

Data ostatniego pochówku

czerwiec 1944 r.[3]

Położenie na mapie Łukowa
Mapa konturowa Łukowa, po lewej znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Położenie na mapie powiatu łukowskiego
Mapa konturowa powiatu łukowskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „cmentarz wojenny w Łukowie”
Ziemia51°55′43,9″N 22°20′52,1″E/51,928861 22,347806

Cmentarz wojenny w Łukowie – zabytkowy cmentarz wojenny, zlokalizowany na Łapiguzie w Łukowie, przy ul. Strzelniczej.

Na cmentarzu co roku, dnia 15 sierpnia, odbywają się uroczyste obchody Święta Wojska Polskiego[5][6].

Historia

Został utworzony w czasie I wojny światowej w pobliżu rosyjskich koszar. Początkowo chowano tu żołnierzy służących w armii Imperium Rosyjskiego, zmarłych w pobliskim lazarecie. Po wkroczeniu wojsk państw centralnych, cmentarz został przeorganizowany. Na przełomie 1917 i 1918 r. wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę (kościół)[3]. Wewnątrz budynku znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których wypisane były imiona, nazwiska, stopnie wojskowe i daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich. Zbudowano też dwa pomniki – jeden upamiętniający żołnierzy armii rosyjskiej, drugi – niemieckiej i austriackiej. Żołnierzom wyznającym islam poświęcono drewniany nagrobek przypominający minaret, który zachował się, ale w 1964 r. został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie, a od 1972 r. znajduje się w Muzeum Wsi Lubelskiej[4].

W trakcie wojny polsko-bolszewickiej pochowano na terenie cmentarza żołnierzy Wojska Polskiego (wschodnia część nekropolii), a także Armii Czerwonej (część południowa). W okresie międzywojennym dokonywane były też pochówki żołnierzy polskiego wojska, niezwiązane z działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypada na lata II wojny światowej, gdy chowano poległych żołnierzy armii III Rzeszy[4].

Drewniana kaplica cmentarna spłonęła 6 kwietnia 1972 r. w wyniku zaprószenia ognia. Po pożarze zostały jedynie fundamenty budowli. W 1990 r. rzędy grobów ogrodzono krawężnikami. Jesienią 1997 r. ekshumowano większość ciał z grobów żołnierzy niemieckich, z okresu drugiej wojny światowej, przewożąc szczątki w inne miejsce. 15 sierpnia 2000 roku, w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej, odsłonięto pomnik, upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W kolejnych latach dokonano prac remontowych, m.in. wykonano nowe ogrodzenie i wymieniono zniszczone krzyże[4]. W 2014 r. cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków[1].

Według danych z lat 20. XX w. było pochowanych 1801 żołnierzy (1009 – armii rosyjskiej, 208 – austriackiej, 36 – niemieckiej, 548 – nieustalonej przynależności armijnej). W wyniku zaniedbania cmentarza w latach powojennych, większość mogił uległa zatarciu[4]. Do 2017 r. zachowało się jedynie 191 nagrobków z ciałami 219 żołnierzy różnych państw, narodowości (56 – rosyjskiej, 53 – polskiej, 31 – austriackiej, 6 – niemieckiej) i religii[3].

Galeria

  • Kwatery na cmentarzu

    Kwatery na cmentarzu

  • Kwatery na cmentarzu

    Kwatery na cmentarzu

  • Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej

    Pomnik upamiętniający 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej

  • Widok w kierunku południowym

    Widok w kierunku południowym

  • Zachodnia część cmentarza

    Zachodnia część cmentarza

  • Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej

    Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty kaplicy cmentarnej

  • Fundamenty kaplicy cmentarnej

    Fundamenty kaplicy cmentarnej

  • Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy

    Tablica upamiętniająca 21 Dywizję Piechoty Górskiej gen. bryg. Andrzeja Galicy

Przypisy

  1. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo lubelskie, Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2021 [dostęp 2020-12-10].
  2. ↑ Geoportal Infrastruktury Informacji Przestrzennej (pol.). [dostęp 2020-12-10].
  3. ↑ a b c d Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie (pol.). Łuków Historia, 2018. [dostęp 2020-12-10].
  4. ↑ a b c d e f g Marzena Gałecka: Cmentarz wojenny w Łukowie Łapiguzie (pol.). Wojewódzki Urząd Ochrony Zabytków w Lublinie. [dostęp 2020-12-10].
  5. ↑ Uroczystości na Cmentarzu Wojennym w Łukowie (pol.). Powiat Łukowski. [dostęp 2020-12-10].
  6. ↑ Gmina Łuków zaprasza na mszę św. na Cmentarzu Wojennym (pol.). Lukow24.pl. [dostęp 2020-12-10].
Zabytki w Łukowie

Obiekt zabytkowy znak.svg

Obiekty wpisane do rejestru zabytków

POL Łuków COA.svg

Cmentarze z I wojny światowej – woj. lubelskie

† Nieistniejący (zlikwidowany, przeniesiony, nieodnaleziony)

Media użyte na tej stronie

Lublin Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Lublin Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 52.35 N
  • S: 50.20 N
  • W: 21.52 E
  • E: 24.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Legenda miejsce kultu.svg
Symbol miejsca kultu do legendy mapy
Obiekt zabytkowy znak.svg
Wzór znaku informacyjnego umieszczonego na zabytkach nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków w Polsce
Łuków, cmentarz wojenny, 4.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Po prawej stronie zdjęcia pień drzewa będącego pomnikiem przyrody, w tle fundamenty drewnianego kościoła.
Łuków location map.png
Autor: Smat, Licencja: CC BY-SA 2.0
Location map
Łuków, cmentarz wojenny, 18.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Tablica informacyjna.
Łuków, cmentarz wojenny, 2.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 12.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 15.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Znak przy wejściu.
Łuków, cmentarz wojenny, 1.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Fundamenty spalonego w 1972 r. drewnianego kościoła na cmentarzu wojennym w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 10.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 3.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie.
Łuków, cmentarz wojenny, 6.jpg
Autor: Logi Aer, Licencja: CC BY-SA 4.0
Cmentarz wojenny przy ul. Strzelniczej w Łukowie. Pomnik odsłonięty w 80. rocznicę wojny polsko-bolszewickiej.