Co to jest Oświecenie
Co to jest Oświecenie z niem. „Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung” – artykuł Immanuela Kanta, który ukazał się w Berlinische Monatsschrift w 1784 roku[1].
Filozof z Królewca odpowiadał w nim na pytanie, czym tak naprawdę jest Oświecenie. Kant definiuje oświecenie jako zapowiedź wyjścia człowieka z okresu niedojrzałości (tekst ten można również tłumaczyć jako wyjście z okresu ubezwłasnowolnienia), w którym znajduje się człowiek, który nie jest w stanie posługiwać się samodzielnie własnym rozumem. Zdaniem Kanta ubezwłasnowolnienie to jest samozawinione, jeżeli jego przyczyną jest nie brak rozumu, ale brak odwagi w niezależnym posługiwaniu się nim.
Kant proponuje dla oświecenia hasło „Sapere aude”: miej odwagę (posługiwać się własnym rozumem). Kant podkreślał, że jego epoka jest epoką Oświecenia, ale jeszcze nie jest epoką oświeconą, brak bowiem „jeszcze wiele do tego, by ludzie, ogólnie biorąc, byli już w stanie albo mogli co najmniej być doprowadzeni do tego, by w sprawach religii kierowali się sami w sposób pewny i słuszny swym rozsądkiem, bez obcego kierowania”.
Przypisy
- ↑ Immanuel Kant, „Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung” Berlinische Monatsschrift, 1784, 2 S. 481–494.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Immanuel Kant, Beantwortung der Frage: Was ist Aufklärung. Beginn des Traktats. (EA 1784). (Immanuel Kants vermischte Schriften; Hrsg.: Johann Heinrich Tieftrunk; Bd. 2. Halle 1799) Ref.
"Aufklärung ist der Ausgang des Menschen aus seiner selbst verschuldeten Unmündigkeit. Unmündigkeit ist das Unvermögen, sich seines Verstandes ohne Leitung eines andern zu bedienen. Selbst verschuldet ist diese Unmündigkeit, wenn die Ursache derselben nicht am Mangel des Verstandes, sondern der Entschließung und des Muthes liegt, sich seiner ohne Leitung eines andern zu bedienen. Sapere aude! Habe Muth, dich deines eigenen Verstandes zu bedienen! ist also der Wahlspruch der Aufklärung.
Faulheit und Feigheit sind die Ursachen, warum ein so großer Theil der Menschen, nachdem sie die Natur längst von fremder Leitung frei gesprochen (naturaliter majorennes), dennoch gerne Zeitlebens unmündig bleiben; und warum es Anderen so leicht wird, sich zu deren Vormündern aufzuwerfen. Es ist so bequem, unmündig zu sein. Habe ich ein Buch, das für mich Verstand hat, einen Seelsorger, der für mich Gewissen hat, einen Arzt der für mich die Diät beurtheilt, u. s. w, so brauche ich mich ja nicht selbst zu bemühen."