Cumnoria

Cumnoria

(c) Ballista, CC-BY-SA-3.0
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Infrarząd	ornitopody
(bez rangi)	Iguanodontia
(bez rangi)	Styracosterna
Rodzaj	Cumnoria Seeley, 1888
Gatunki
C. prestwichii (Hulke, 1880)

Cumnoria – rodzaj ornitopoda z kladu Iguanodontia, żyjącego w późnej jurze (kimeryd) na terenach dzisiejszej Europy. Gatunkiem typowym jest C. prestwichii, którego holotypem jest niekompletna czaszka i szkielet pozaczaszkowy oznaczone OXFUM J.3303, odkryte w osadach formacji Kimmeridge Clay niedaleko miejscowości Cumnor w angielskim hrabstwie Oxfordshire. Został opisany w 1880 r. przez Johna Hulke jako nowy gatunek z rodzaju Iguanodon - I. prestwichii. W 1888 r. Harry Seeley ustanowił go gatunkiem typowym opisanego przez siebie nowego rodzaju Cumnoria; jednak już w 1889 r. Richard Lydekker zaliczył ten gatunek do rodzaju Camptosaurus. Opinia Lydekkera przeważyła, w rezultacie czego przez ponad 100 lat C. prestwichii zaliczany był do rodzaju Camptosaurus. Naish i Martill (2008) stwierdzili jednak, że nie ma mocnych dowodów na przynależność tego gatunku do rodzaju Camptosaurus. Autorzy zwrócili uwagę, że większość cech budowy ciała występujących jednocześnie u kamptozaura i u Cumnoria to plezjomorfie; ponadto niektóre cechy, które miały występować u kamptozaura i u Cumnoria w rzeczywistości nie występują u kamptozaura - dotyczy to zwłaszcza cech budowy czaszki, gdyż jak się okazało, kości czaszki pierwotnie przypisywane kamptozaurowi i wykorzystywane przy porównaniach z Cumnoria należały do innego ornitopoda (Theiophytalia)^[1]. C. prestwichii został uwzględniony w analizie kladystycznej przeprowadzonej przez McDonalda, Barretta i Chapman (2010). Analiza ta potwierdziła, że C. prestwichii nie jest gatunkiem z rodzaju Camptosaurus; z analizy tej wynika, że gatunek ten nie był taksonem siostrzanym do gatunku Camptosaurus dispar, lecz był jednym z najbardziej bazalnych przedstawicieli kladu Styracosterna (tj. najszerszego kladu obejmującego gatunek Parasaurolophus walkeri, ale nie obejmującego C. dispar^[2]). Według tej analizy C. prestwichii był w nierozwikłanej politomii z gatunkami Uteodon aphanoecetes i Owenodon hoggii oraz z kladem obejmującym wszystkich pozostałych przedstawicieli Styracosterna^[3]. Także późniejsza analiza McDonalda (2011) potwierdziła, że C. prestwichii był (obok Uteodon) najbardziej bazalnym przedstawicielem Styracosterna; w związku z tym McDonald wyłączył ten gatunek z rodzaju Camptosaurus i zaliczył do odrębnego rodzaju, przywracając mu nazwę rodzajową Cumnoria^[4].

C. prestwichii różni się od wszystkich przedstawicieli kladu Iguanodontia poza Uteodon aphanoecetes współwystępowaniem szeregu cech budowy szkieletu pozaczaszkowego, m.in. łopatki z wyrostkiem barkowym, który jest wypukły na krawędzi kranialnej (zwróconej dogłowowo); wypukłym dorsalnym (grzbietowym) brzegiem łopatki; wypukłym dorsalnym brzegiem kości biodrowej rozszerzającym się mediolateralnie (środkowo-bocznie, ukośnie) ku miejscu przyczepu M. iliocaudalis (mięśnia biodrowo-ogonowego) i końcem dalszym kości kulszowej tworzącym rozszerzoną w kierunku dogłowowym stopkę (boot). Cumnoria różni się od Uteodon tylko jedną cechą budowy czaszki – kłykieć potyliczny u C. prestwichii nie wydłuża się wentralnie (w kierunku brzusznym) bardziej niż guzy u podstawy puszki mózgowej. Podobieństwa między U. aphanoecetes i C. prestwichii mogą sugerować, że gatunki te są blisko spokrewnione i być może należałoby uznać U. aphanoecetes za drugi gatunek z rodzaju Cumnoria. McDonald nie zdecydował się jednak na zaliczenie ich do tego samego rodzaju, wskazując, że nie jest pewne, czy przyszłe analizy kladystyczne wykażą, że gatunki te są taksonami siostrzanymi; nie można wykluczyć, że odkrycie większej liczby skamieniałości wykaże, że między dwoma gatunkami jest więcej różnic, stąd zdaniem McDonalda lepiej zaliczyć je do odrębnych rodzajów^[4].

Przypisy