Cupola
Kopuła (ang. Cupola, niem. Kuppel – kopuła) – moduł obserwacyjny Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, zaprojektowany i zbudowany przez firmę Alenia Spazio (obecnie Thales Alenia Space) w imieniu Europejskiej Agencji Kosmicznej. Alenia Spazio był głównym wykonawcą i koordynował pracę sześciu innych firm: APCO (Szwajcaria), CASA (Hiszpania), EADS (Niemcy), SAAB Ericsson and Lindholmen Development (Szwecja) i Verhaert (Belgia).
Wnętrze Cupoli zostało specjalnie zaprojektowane tak, by zamontować w nim jedno z dwóch identycznych stanowisk roboczych RWS (ang. Robotic Work Station) – sterujących pracą automatycznego ramienia Canadarm2.
Cupola pozwala, z wnętrza stacji, na bezpośredni, panoramiczny podgląd: operacji wykonywanych automatycznym manipulatorem, spacerów kosmicznych astronautów, manewrów dokowania wahadłowców, przegląd i ocenę stanu technicznego urządzeń zewnętrznych, a także stanowi doskonały punkt obserwacyjny Ziemi i innych ciał niebieskich.
Cupola ma w przybliżeniu 2 metry średnicy i 1,5 metra wysokości, sześć trapezoidalnych okien bocznych i jedno okrągłe okno górne, o średnicy 80 cm (wszystkie wykonane są ze szkła pancernego), z których każde jest dodatkowo wyposażone w okiennicę chroniącą przeciw uderzeniom mikrometeorytów i kosmicznych śmieci.
Montaż na ISS
- 8 lutego 2010 o 09:14:06,981 UTC Cupola wystartowała na pokładzie promu Endeavour w ramach misji STS-130, Endeavour/F24, ISS-20A.
- Po połączeniu promu z ISS (nastąpiło 10 lutego 2010 o 05:06) w dniu 15 lutego 2010 o 03:23 ramię SSRMS uchwyciło Cupolę, ale nie udało się jej odłączyć – jeden z czterech bolców mocujących zaciął się. Dwie kolejne próby odłączenia nie przyniosły rezultatów, a objawy zacięcia zaczął wykazywać drugi bolec.
- Około 05:18 udało się odłączyć konstrukcję od zewnętrznego węzła Tranquility. Po inspekcji została ona przyłączona o 06:32 do węzła dolnego.
- 17 lutego 2010 w ramach EVA-3 zdjęto izolacje startowe i osłony okien Cupoli, oddając ją tym samym do użytku.
Dane techniczne
- Wysokość: 1,5 m
- Średnica: 2,95 m
- Masa: 1880 kg
Linki zewnętrzne
- ESA dane szczegółowe o Cupola (ang.)
- ESA – raport o Cupola (ang.)
- ESA: Largest window for Space completed (ang.)
- Cupola na stronie Thales Alenia Space (ang.). [zarchiwizowane z tego adresu (2013-02-03)].
- STS-130 Podłączenie Cupoli do ISS (pol.)
- Moduł Cupola na stronie NASA (ang.).
| |||||||||||||
Media użyte na tej stronie
ISS SVG for section icon
Kennedy Space Center, Florida – Inside the Space Station Processing Facility, a technician begins checking the Cupola after its delivery and uncrating. It was shipped from Alenia Spazio in Turin, Italy, for the European Space Agency. A dome-shaped module with seven windows, the Cupola will give astronauts a panoramic view for observing many operations on the outside of the orbiting complex. The view out of the Cupola windows will enhance an arm operator's situational awareness, supplementing television camera views and graphics. It will provide external observation capabilities during spacewalks, docking operations and hardware surveys and for Earth and celestial studies. The Cupola is the final element of the Space Station core.
NASA astronaut Kathryn Hire, STS-130 mission specialist, poses for a photo near the windows in the Cupola of the International Space Station while space shuttle Endeavour remains docked with the station.