Czapetka pachnąca
| |||
 | |||
| Systematyka[1][2] | |||
| Domena | eukarionty | ||
| Królestwo | rośliny | ||
| Podkrólestwo | rośliny zielone | ||
| Nadgromada | rośliny telomowe | ||
| Gromada | rośliny naczyniowe | ||
| Podgromada | rośliny nasienne | ||
| Nadklasa | okrytonasienne | ||
| Klasa | Magnoliopsida | ||
| Nadrząd | różopodobne | ||
| Rząd | mirtowce | ||
| Rodzina | mirtowate | ||
| Rodzaj | czapetka | ||
| Gatunek | czapetka pachnąca | ||
| Nazwa systematyczna | |||
| Syzygium aromaticum (L.) Merr. & Perry Mem. Am. Acad. Arts & Sc. xviii. 196 (1939) | |||
| Synonimy | |||
|---|---|---|---|
| |||
Czapetka pachnąca, goździkowiec korzenny (Syzygium aromaticum) – gatunek rośliny z rodziny mirtowatych. Rośnie dziko na Molukach (Indonezja), uprawiany jest w krajach o klimacie równikowym[3]. Główne rejony uprawy to Półwysep Malajski, Zanzibar i Madagaskar.
Morfologia
- Pokrój
- Niewysokie drzewa (do 12 m wysokości) lub krzewy.
- Liście
- Eliptyczne, na górnej stronie ciemnozielone, na spodniej jaśniejsze. Posiadają liczne gruczołki, wytwarzające olejek goździkowy, stosowany jako przyprawa i lek[4].
- Kwiaty
- Zebrane po trzy różawożółte, baldachokształtne kwiatostany.
- Owoc
- Eliptyczna, 1–2 nasienna jagoda o purpurowym kolorze[4].
Zastosowanie
Roślina przyprawowa
Po wysuszeniu częściowo rozwiniętych pączków kwiatowych (Caryophylli Flos) uzyskuje się przyprawę zwaną goździkami (goździki korzenne)[4] (gatunek zaliczany był w przeszłości do rodzaju goździkowiec (Eugenia) jako E. caryophyllata). Goździki mają barwę ciemnobrunatną, powstałą w czasie suszenia i odymiania. Smak mają piekący, dzięki olejkowi znajdującemu się w pąkach w ilości 15–20%. Charakterystyczny zapach daje goździkom eugenol. Największym współczesnym producentem goździków jest Tanzania (wyspy Zanzibar i Pemba), następne miejsca zajmują Indonezja, Madagaskar, Sri Lanka, Kenia, Komory i Seszele. Goździki są używane jako przyprawa do kompotów, konfitur, marynat i wyrobów cukierniczych.
Roślina lecznicza
Olejek goździkowy (eugenol, który jest silnym antyoksydantem) stosowany jest w przemyśle farmaceutycznym. Olejek goździkowy ma działanie antyseptyczne, pobudzające i rozkurczające. Goździki żuje się w stanach zapalnych gardła, jamy ustnej oraz przy bólach zębów.
Goździki używane są w medycynie indyjskiej Ajurweda, medycynie chińskiej i w medycynie zachodniej (ziołolecznictwo i stomatologia), w której używa się olejku goździkowego jako anodyny (środka przeciwbólowego), zwłaszcza w praktyce stomatologicznej w nagłych przypadkach bólu zębów.
Goździki są także używane jako środki wiatropędne w celu zwiększenia wydzielania kwasu solnego przez żołądek i do poprawy perystaltyki przewodu pokarmowego. Goździki są również uważane za naturalne leki przeciwrobacze[5]. Olejek eteryczny stosowany jest w aromaterapii, gdy zachodzi potrzeba stymulacji i zwiększenia ciepłoty, zwłaszcza w przypadku problemów z trawieniem. Ząbki goździka pomagają także zmniejszyć ból zęba i zmniejszyć objawy związane z zakażeniem zęba z uwagi na ich właściwości antyseptyczne. Olej goździkowy zastosowany do wnęki zepsutego zęba łagodzi jego ból[6].
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS ONE”, 10 (4), 2015, e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-01-21] (ang.).
- ↑ a b Germplasm Resources Information Network (GRIN). [dostęp 2010-03-10].
- ↑ a b c Geoffrey Burnie i inni, Botanica : ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134.
- ↑ Balch, Phyllis i Balch, James. Prescription for Nutritional Healing, wyd. 3, Avery Publishing, 2000, s. 94.
- ↑ http://www.asianonlinerecipes.com/herbs-health/clove-healing-properties.php (strona w języku angielskim).
Media użyte na tej stronie
Autor: (of code) -xfi-, Licencja: CC BY-SA 3.0
The Wikispecies logo created by Zephram Stark based on a concept design by Jeremykemp.
Gewürznelkenbaum. A Blüthenzweig, natürl. Grösse; 1 Blüthenknospe, während des Aufblühens, mit abgehobenen Blumenblättern (links oben), vergrössert; 2 Blüthenknospe im Längsschnitt, desgl.; 3 Staubgefässe von verschiedenen Seiten, desgl.; 4 Pollen, desgl.; 5 Fruchtknoten im Querschnitt, desgl.; 6 Frucht, natürl. Grösse; 7 dieselbe im Querschnitt, mit Würzelchen und Samenlappen, desgl.; 8 Embryo, desgl.; 9 Ein Samenlappen mit Würzelchen, desgl.
Glass vial containing Clove (Syzygium aromaticum) Essential Oil