Czertyżne

Czertyżne^[1] (j. łemkowski Чертіжне) – opuszczona wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Uście Gorlickie. Leżała w południowo-zachodniej części Beskidu Niskiego, w odosobnionej dolince potoku Czertyżnianka, dopływu Białej Dunajcowej.

Wieś biskupstwa krakowskiego w powiecie sądeckim w województwie krakowskim w końcu XVI wieku^[2].

Czertyżne było jedną z najpóźniej lokowanych wsi w regionie. Założone zostało w 1584 na wschodnim krańcu terenów ówczesnego ”państwa muszyńskiego” biskupów krakowskich. Zasadźcami byli Iwan Michniewicz i Maksym Tokajski. Mieszkańcy należeli do parafii greckokatolickiej w Banicy^[3]. Nazwa wsi pochodzi od ruskiego słowa czerteż, oznaczającego wyrąb, a także miejsce pozostałe po wycięciu i wykarczowaniu (wypaleniu) lasu. W 1791 wybudowano cerkiew unicką pw. św. Michała Archanioła. W 1952 została rozebrana^[4].

W latach międzywojennych ta niewielka wieś łemkowska (ok. 25 gospodarstw) wyróżniała się w okolicy względną zamożnością – podobno dzięki temu, że mikroklimat w osłoniętej od wiatrów i nasłonecznionej dolince sprzyjał uprawom^[5]. Po II wojnie światowej mieszkańcy wyjechali na Ukrainę lub zostali deportowani na tzw. Ziemie Odzyskane. Odludna wioska nie została ponownie zasiedlona. Pozostał po niej stary, otoczony świerkami cmentarz u zbiegu potoków oraz krzyż, wyznaczający ok. 200 m dalej miejsce po cerkwi.

Wieś Czertyżne na mapie WIG z 1936 roku

W latach 1975–1998 teren dawnej wsi znajdował się w województwie nowosądeckim.

Przypisy

Bibliografia

• Beskid Niski. Mapa turystyczna 1:50 000, wyd. X (poprawione) Compass, Kraków 2013, ​ISBN 978-83-7605-224-3​;
• Krukar Wojciech, Kryciński Stanisław, Luboński Paweł, Olszański Tadeusz A. i in.: Beskid Niski. Przewodnik, wyd. II poprawione i aktualizowane, Oficyna Wydawnicza "Rewasz", Pruszków 2002, ​ISBN 83-85557-98-9​;
• Krygowski Władysław: Beskid Niski, Pogórze Ciężkowickie (część wschodnia) i Pogórze Strzyżowsko-Dynowskie (część zachodnia), wyd. II poprawione i uzupełnione, wyd. Sport i Turystyka, Warszawa 1977, b. ISBN.
• Michniewscy, Duda-Gryc: Cerkwie drewniane Karpat. Polska i Słowacja. Wyd. II. Pruszków: Oficyna Wydawnicza "Rewasz", 2011.Sprawdź autora:1 oraz 2.