Czesław Trojanowski
 kapitan | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby | 1939 – 1949 |
| Siły zbrojne | Wojsko Polskie II RP |
| Jednostki | 84 Pułk Strzelców Poleskich |
| Stanowiska | d-ca plutonu |
| Główne wojny i bitwy | II wojna światowa |
| Późniejsza praca | brakarz, kreślarz |
| Odznaczenia | |
 _2r_BAR.svg){kind=small} | |
Czesław Trojanowski, po wojnie James Czesław Troyanowski (ur. 6 listopada 1914 w Pińsku, zm. 7 sierpnia 1985 w Albuquerque) – kapitan Polskich Sił Zbrojnych i Armii Krajowej, cichociemny, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Po ukończeniu gimnazjum w Pińsku i uzyskaniu matury w 1935 uczył się przez rok na kursie szkoły podchorążych rezerwy piechoty przy 30 Poleskiej Dywizji Piechoty. W 1936 rozpoczął studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Warszawskiego. 17 lipca 1939 został zmobilizowany do 84 pułku piechoty. We wrześniu 1939 roku, w stopniu plutonowego podchorążego rezerwy walczył jako dowódca III plutonu 1. kompanii. Brał udział w obronie Modlina, po którego upadku dostał się 29 września do niemieckiej niewoli. Uciekł 24 października i przedostał się do rodzinnego Pińska. Pracował tam jako kreślarz i zaangażował się w konspirację niepodległościową. 19 czerwca 1941 został aresztowany przez NKWD i zesłany wraz z rodziną w głąb ZSRR. Po podpisaniu układu Sikorski-Majski został zwolniony i wstąpił do Armii Andersa, gdzie 11 listopada 1941 został przydzielony na dowódcę plutonu 3 kompanii 17 pułku piechoty w 6 Lwowskiej Dywizji Piechoty. W Iranie przeszedł pod dowództwo brytyjskie, jednak już 1 września 1942 wrócił do 17 pułku piechoty. 19 maja 1943 dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie został przydzielony do Sekcji Dyspozycyjnej sztabu Naczelnego Wodza. Po przeszkoleniu w dywersji został zaprzysiężony 15 grudnia 1943 w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza i przeniesiony do Głównej Bazy Przerzutowej w Brindisi we Włoszech. Zrzutu dokonano w nocy z 4 na 5 maja 1944 w ramach operacji dowodzonej przez kpt. naw. Edwarda Bohdanowicza (zrzut na placówkę odbiorczą „Mewa 1” 15 km na południe od Skalbmierza, koło wsi Dalechowice). Przyjechał na aklimatyzację do Warszawy, gdzie zastało go powstanie warszawskie, zanim zdołał udać się na miejsce przydziału (Obszar Zachodni AK). Walczył w powstaniu w dniach 1–7 sierpnia w oddziale Zygmunta Podbielskiego „Podbipięty”, następnie w Batalionie Sokół jako dowódca plutonu technicznego. W tym czasie m.in.:
- prowadził warsztat rusznikarski, w którym wyrabiał granaty z niewybuchów i butelki zapalające
- doprowadził do zasypania niemieckiego rowu łącznikowego między budynkiem BGK a budynkiem Muzeum Narodowego
- doprowadził do przecięcia sieci łączności telefonicznej wroga w okolicy banku BGK
- wrzucił w otwory strzelnicze banku BGK granaty ręczne, niszcząc stanowisko ogniowe nieprzyjaciela.
8 września został ciężko ranny w lewe ramię przy barykadzie przy wylocie z Placu Trzech Krzyży w kierunku Nowego Światu. Do 11 września był leczony w szpitalu przy ul. Mokotowskiej 55. Po upadku powstania jako ranny wraz ze szpitalem dostał się do szpitala w niewoli niemieckiej, w Stalagu IV B w Zeithain. Po uwolnieniu przez wojska radzieckie przedostał się 10 maja 1945 do strefy amerykańskiej i wstąpił do 8 batalionu strzelców 1 Dywizji Pancernej. 15 września 1945 zameldował się w Oddziale VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych pod brytyjskim dowództwem. Po krótkim okresie ponownej służby w 1 Dywizji Pancernej, od 7 stycznia 1948 do 2 sierpnia 1949 służył w PKPR. Otrzymał rentę inwalidzką. Pracował w fabryce emalii. W 1951 wyjechał z rodziną do Stanów Zjednoczonych, gdzie w South River (New Jersey) pracował jako brakarz w fabryce telewizorów, później przy budowie lotniska Newark, następnie jako kreślarz w Midland Steel Company i wreszcie, do emerytury, w firmie John Waldron w New Brunswick (New Jersey).
Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Albuquerque, a później w okolicznych górach w Sandia Park.
Jako James C. Troyanowski opublikował swoje wspomnienia w książce pt. In the Coils of a Red Python (Albuquerque, 1982). Pisał również do Nowego Dziennika i do Czasu (Winnipeg).
Awanse
- podporucznik – ze starszeństwem z 1 września 1939
- porucznik – 10 października 1943
- kapitan – 2 października 1944
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari – 2 października 1944 za dzielność w czasie powstania
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie.
Życie rodzinne
Był synem Bolesława, inżyniera stoczni w Pińsku, i Janiny z domu Giecołt. W 1945 ożenił się z Janiną Grzybowską (1922–1996), z którą miał dwoje dzieci: Wandę (ur. 1946), zamężną Mohr, i Richarda (ur. 1951).
Bibliografia
- Krzysztof A. Tochman: Słownik biograficzny cichociemnych. T. 4. Zwierzyniec–Rzeszów: Obywatelskie Stowarzyszenie „Ostoja”, 2011, s. 221–224. ISBN 978-83-933857-0-6.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni. Warszawa: Instytut Wydawniczy „Pax”, 1984, s. 426. ISBN 83-211-0537-8.
- Jędrzej Tucholski: Cichociemni 1941–1945 – Sylwetki spadochroniarzy. Wojskowy Instytut Historyczny, 1984, s. 217–218.
Linki zewnętrzne
Media użyte na tej stronie
Naramiennik kapitana Wojska Polskiego (1919-39).
Baretka: Krzyż Walecznych (1920) nadany dwukrotnie.