Dach krakowski
Dach krakowski – odmiana łamanego dachu polskiego stosowana głównie w budownictwie cywilnym w epoce Renesansu i Oświecenia.
Konstrukcja dachu krakowskiego, najczęściej czterospadowego, polegała na zastosowaniu w połowie jego wysokości wyraźnego uskoku (złamania), wypełnionego tzw. ścianką kolankową[1]. Ścianka kolankowa mogła zawierać dekorację reliefową, malarską lub niewielkie otwory okienne. W przeciwieństwie do innych odmian dachów łamanych, kąt nachylenia dolnej części dachu krakowskiego pokrywał się z kątem nachylenia części górnej[2].
Zastosowanie dachu krakowskiego w budownictwie wpływało na optyczne powiększenie proporcji dachu w stosunku do całości budowli, pozwalało uzyskać interesujące efekty estetyczne, a jednocześnie większą przestronność pomieszczenia na poddaszu. Umożliwiało także lepsze oświetlenie poddasza światłem naturalnym.
W Polsce jednym z najwybitniejszych architektów stosujących motyw dachu krakowskiego był Stanisław Zawadzki. Nakrył on dachem krakowskim oficyny pałacu w Śmiełowie oraz oficynę pałacu w Dobrzycy. Zachował się również niezrealizowany projekt zamku Ustronie[3], w którym oficyny miały być nakryte dachem krakowskim.
 (c) pl, CC BY-SA 3.0 Zachodnia oficyna pałacu w Śmiełowie, nakryta dachem krakowskim. | _z_ko%c5%84ca_XVIII_w.jpg) |  Kamienica przy ul. Szewskiej 24 w Krakowie. |  Projekt oficyny zamku Ustronie w Warszawie (arch. S. Zawadzki). |
Przypisy
- ↑ Andrzej Kostołowski, Szkice z przeszłości Śmiełowa, „Zapiski jarocińskie”, nr 12, Jarocin 1987.
- ↑ Krzysztof Król, dach krakowski, www.nhmz.pl [dostęp 2017-04-16].
- ↑ Pałac Ustronie Stanisława Poniatowskiego, www.seiren.pl [dostęp 2017-04-16].
Media użyte na tej stronie
Autor: Maurycek, Licencja: CC BY-SA 4.0
Dach krakowski, Kamienica przy ul. Szewskiej 24 w Krakowie.
Oficyna zamku Ustronie w Warszawie.
Autor: Blondi, Licencja: CC BY-SA 3.0 pl
Dobrzyca, ul. Pleszewska 5A - zespół pałacowy: dom ogrodnika (oficyna) z końca XVIII w. (zabytek nr 4/A)