Daniel Neufeld

Daniel Neufeld
Data i miejsce urodzenia1814
Praszka
Data i miejsce śmierci15 października 1874
Warszawa
Narodowośćżydowska
Językpolski
Faksymile

Daniel Neufeld (ur. 1814 w Praszce, zm. 15 października 1874 w Warszawie) – pedagog, publicysta, pisarz tworzący głównie teksty o judaizmie, działacz asymilacyjny żydowskiego pochodzenia.

Życiorys

Ukończył żydowską szkołę religijną w Praszce. Następnie uczęszczał do dwuklasowej szkoły wydziałowej w Wieluniu. W 1838 roku otworzył w swojej rodzinnej miejscowości szkołę podstawową dla żydowskich chłopców, której program obejmował naukę języków obcych oraz promowanie judaizmu postępowego. W latach 1840-1860 objął dyrektorstwo w częstochowskiej szkole o podobnym charakterze. Około 1860 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie rok później założył polskojęzyczny tygodnik „Jutrzenka”. Mimo że Neufeld nie wspierał bezpośrednio powstania styczniowego, w 1863 roku władze carskie objęły zakazem wydawniczym pismo, a jego aresztowano i zesłano do Czelabińska na dwa lata. Po powrocie do Warszawy, ze względu na politykę represyjną zaborcy, nie mógł kontynuować działalności publicystycznej. Dokonał natomiast tłumaczeń modlitewników żydowskich z języka hebrajskiego na język polski, pisał wiersze, a także promował asymilację oraz idee postępowego judaizmu[1].

Pod koniec życia przeprowadził się do Piotrkowa Trybunalskiego, gdzie pełnił funkcję honorowego prezesa szpitala żydowskiego.

Publikacje

Grób Daniela Neufelda na cmentarzu żydowskim w Warszawie

Działalność leksykograficzna

Tworzył hasła do Encyklopedii powszechnej dotyczące zagadnień kultury żydowskiej[1].

Modlitewniki i tłumaczenia

Przetłumaczył na język polski i zredagował Gnomologia Ojców Synagogi, Hagada Szel Pesach czyli Wspomnienia o wyjściu Izraelitów z Egiptu, Modlitwy dla dzieci izraelskich, Modły starożytne Izraelitów, Wielki Sanhedryn paryzki w roku 1806, przez Napoleona I. zwołany. Przyczynek Historyczny do rozjaśnienia kwestyi żdowskiéj[1][2].

Tygodnik Jutrzenka

W latach 1861-1863 był redaktorem tygodnika Jutrzenka. Na jego łamach najbardziej bojowa grupa zwolenników asymilacji propagowała polonizację Żydów. Do zamknięcia pisma przez władze carskie udało się wydać 121 numerów[3].

Poglądy

Chasydyzm

Nie potępiał całego chasydyzmu, co stanowiło niepopularną postawę wśród współczesnych mu Żydów. Propagował potrzebę edukacji chasydów[4].

Jego pozytywna postawa względem tej grupy wynikała z faktu, iż znał osobiście cadyków. Był jedynym publicystą zajmujący się tym zagadnieniem, który korzystał z własnych doświadczeń oraz obserwacji. Opisując znane mu wspólnoty, nie skupił się na ich powstaniu czy historii, ale przede wszystkim na szczegółowym ujęciu zajęć, formy świętowania, modlitwy i ubioru społeczności chasydzkiej[5]. Neufeld cenił i pochwalał u niej solidarność, troskę o rodzinę, ideowe oraz religijne wychowanie[6]. W swych pracach starał się skupiać na dobrych cechach chasydyzmu.

Wizja chasydów według Neufelda była odbierana w taki sam sposób jedynie w wąskim gronie warszawskich Żydów[7].

Solidarność

Nawoływał do solidarności[8] różnych środowisk żydowskich (mitnagdim, chasydzi, intergracjonaliści), która prowadziłaby do pojednania zwaśnionych obozów zamieszkujących tereny dawnej Rzeczypospolitej. Dzięki zgodzie i jedności uzyskaliby silne stanowisko na arenie społecznej, a tym samym równouprawnienie wśród pozostałych mieszkańców tych ziem[9].

Akulturacja Żydów

Uważał, że do pełnej pełnej akulturacji z Polakami można dojść dzięki wykształceniu wszystkich warstw i grup społeczeństwa żydowskiego. Propagował naukę języka hebrajskiego, by studiować Biblię. Mając jednak świadomość, iż znajomość tego języka wśród Żydów była niewielka, twierdził o wadze języka polskiego jako medium, dzięki któremu można krzewić ideę postępu. Dodatkowym aspektem wynikającym z użycia języka polskiego do tego celu, była możliwość włączenia się Polaków do społecznej dyskusji kwestii żydowskich[10].

Integracja miała się dokonać jego zdaniem na poziomie społecznym i kulturowym, ale nie religijnym, a jedność polsko-żydowska miała być warunkiem odzyskania przez Polskę niepodległości[11].

Miejsce pochówku

Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 2, uliczka 1)[12][13].

Przypisy

  1. ↑ a b c Cała 2010 ↓.
  2. ↑ Karol Estreicher: Bibliografia Estreichera, Daniel Neufeld (pol.). ELEKTRONICZNA BAZA BIBLIOGRAFII ESTREICHERA. s. 222. [dostęp 2015-01-28].
  3. ↑ Cała, Węgrzynek i Zalewska 2000 ↓, s. 143.
  4. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 189.
  5. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 195.
  6. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 201.
  7. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 200.
  8. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 263.
  9. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 190.
  10. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 160.
  11. ↑ Wodziński 2003 ↓, s. 164.
  12. ↑ Grób Daniela Neufelda w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
  13. ↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.

Bibliografia

  • Alina Cała, Hanna Węgrzynek, Gabriela Zalewska (red.), Historia i kultura Żydów polskich. Słownik, Warszawa: WSiP, 2000, ISBN 83-02-07813-1.
  • Alina Cała: Neufeld, Daniel (ang.). W: The YIVO Encyclopedia of Jews in Eastern Europe [on-line]. YIVO Institute for Jewish Research, 2010. [dostęp 2014-12-22].
  • Estreicher Karol, [hasło] Neufeld Daniel, [w:] Bibliografia Estreichera. Bibliografia XIX wieku, Kraków 1870, t. 3, s. 222, Elektroniczna Baza Bibliografii Estreichera [dostęp 28.01.2015].
  • Marcin Wodziński, Oświecenie żydowskie w Królestwie Polskim wobec chasydyzmu, Warszawa: Cyklady, 2003, ISBN 83-86859-73-3.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

Daniel Neufeld-signature.png
podpis Daniela Neufelda