David Gill
David Gill (ur. 12 czerwca 1843 w Aberdeen, zm. 24 stycznia 1914 w Londynie) – szkocki astronom, znany z pomiarów paralaksy Słońca i gwiazd, umożliwiających wyznaczenie odległości Słońca i innych gwiazd od Ziemi, oraz z wczesnego wykorzystania fotografii do stworzenia map nieba.
Życie i twórczość
Większość swojej kariery spędził w Republice Południowej Afryki. Był dyrektorem Królewskiego Obserwatorium w Kapsztadzie[1]. Korzystając ze zjawiska paralaksy Marsa określił odległość od Słońca, a także dystansu do niektórych gwiazd. W latach 1879–1907 był królewskim astronomem na Przylądku Dobrej Nadziei. Wykonał tam szczegółowe zdjęcia nieba na obszarze 19° od południowego bieguna nieba. Zdjęcia te wykorzystał Jacobus Kapteyn przy tworzeniu Cape Photographic Durchmusterung – katalogu zawierającego prawie 500 tysięcy gwiazd[2]. Był jednym z pionierów w astrofotografii, a także jednym z pierwszych propagatorów projektu Carte du Ciel.
W 1874 r. poprowadził wyprawę na Mauritius w celu obserwacji przejścia Wenus na tle tarczy słonecznej, a w 1877 r. – kiedy Mars był w opozycji – zorganizował wyprawę na Wyspę Wniebowstąpienia. Wykonane przez astronoma pomiary pozycji Marsa umożliwiły mu obliczenie przybliżonej paralaksy Słońca. W latach 1888–1889 brał udział w programie intensywnych obserwacji wybranych planetoid za pomocą heliometru. Dzięki temu po raz pierwszy wyznaczono paralaksę Słońca (1901) z nowoczesną dokładnością.
Zaszczyty
W 1899 r. otrzymał Medal Jamesa Craiga Watsona, w 1900 r. Złoty Medal Catherine Wolfe Bruce. Dwukrotnie – w 1882 i 1908 r. – otrzymał Złoty Medal Królewskiego Towarzystwa Astronomicznego[3].
Na jego cześć zostały nazwane kratery na Księżycu oraz Marsie.
Przypisy
- ↑ David Gill - Scientist of the Day, Linda Hall Library, 12 czerwca 2018 [dostęp 2022-03-04] (ang.).
- ↑ Encyklopedia Britannica. Ziemia i Wszechświat. Poznań: Wydawnictwo Kurpisz SA, 2006, s. 48. ISBN 978-83-60563-25-0.
- ↑ The Gold Medal, Royal Astronomical Society [dostęp 2021-02-13] (ang.).
Media użyte na tej stronie
Autor: Wikimedia Commons, Licencja: CC BY-SA 4.0
King George IV of Great Britain, a cropped version of the painting
This is the actual Gold Medal of the Royal Astronomical Society that was awarded to Asaph Hall in 1879.
Front of the James Craig Watson Medal awarded by the National Academy of Sciences (USA)