Denali

Denali

Wyróżniający się wysokością szczyt Denali
Państwo	Stany Zjednoczone
Położenie	Okręg Denali
Pasmo	Alaska (Kordyliery)
Wysokość	6190 m n.p.m.
Wybitność	6138 m
Pierwsze wejście	7 czerwca 1913 Hudson Stuck, Harry Karstens, Walter Harper, Robert Tatum
Położenie na mapie Alaski Denali
Położenie na mapie Ameryki Północnej Denali
63°04′10,20″N 151°00′26,64″W/63,069500 -151,007400

Denali (w latach 1896–2015 Mount McKinley^[1][2]; 6190 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Ameryki Północnej (co zapewnia mu miejsce w Koronie Ziemi), położony w górach Alaska, na terenie Parku Narodowego Denali w Stanach Zjednoczonych.

Góra ta zbudowana jest ze skał krystalicznych (głównie granitów i łupków krystalicznych). Jej masyw jest stale pokryty śniegiem i lodowcami, a największy z nich – o długości ok. 50 km – to lodowiec Muldrow. Względem otaczających go dolin występuje u jego stoków jedna z największych deniwelacji na świecie – ponad 5500 metrów (dla porównania Mount Everest ma około 3700 metrów wysokości względnej). Ciśnienie na szczycie odpowiada ciśnieniu na wysokości 6900 m n.p.m. na terenach bliżej równika. Na szczycie notuje się bardzo niską temperaturę powietrza (do −60 °C) oraz wiatr o prędkości dochodzącej do 160 km/h^[3].

W 1952 wyznaczono wysokość góry na 6193 m n.p.m. Wynik ten został zrewidowany w 2015, dzięki użyciu technologii GPS. Najwyższy szczyt mierzy 6190 m n.p.m.^[4][5]

Nazwa

Nazwa Mount McKinley została nadana w 1896 na cześć Williama McKinleya, który zdobył wówczas nominację Partii Republikańskiej na prezydenta Stanów Zjednoczonych (i objął ten urząd rok później). Już wcześniej jednak Atabaskowie (miejscowa ludność indiańska) nazywali ten szczyt Denali, co oznacza „wysoki”. W 1975 władze stanu Alaska przegłosowały przywrócenie dawnej nazwy i rozpoczęły się starania, by została ona zatwierdzona przez Gabinet Stanów Zjednoczonych. W opozycji stali przede wszystkim politycy ze stanu Ohio^[6], z którego pochodził McKinley, opowiadający się za utrzymaniem dotychczasowej nazwy^[7]. 28 sierpnia 2015, decyzją sekretarz Departamentu Zasobów Wewnętrznych USA (Sally Jewell), przywrócona została pierwotna nazwa góry: Denali^[8][9].

Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza Granicami Rzeczypospolitej Polskiej nie musiała podejmować żadnej decyzji w tej sprawie, gdyż do tej pory góra ta nie miała ustalonego polskiego egzonimu, i pod tym względem sytuacja się nie zmieniła^[10].

Zdobycia szczytu

Po raz pierwszy szczyt został zdobyty 7 czerwca 1913 przez Hudsona Stucka, Harry’ego Karstensa, Waltera Harpera i Roberta Tatuma. 1 marca 1967 r. jako pierwsi w zimie weszli na szczyt Art Davidson, Dave Johnston i Ray Genet^[11]. Pierwszym Polakiem, który pokonał McKinley – 31 lipca 1970 – był Marek Głogoczowski^[12].

23–28 maja 1989 r. na szczyt weszli (południową ścianą, trudnym filarem Cassina) czterej uczestnicy wyprawy Polskiego Klubu Górskiego: Leszek Cichy, Paweł Kubalski, Leszek Wolański i Andrzej Niżyński^[13].

Przypisy