Dereń świdwa

Dereń świdwa

Systematyka[1][2]
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	dereniowce
Rodzina	dereniowate
Rodzaj	dereń
Gatunek	dereń świdwa
Nazwa systematyczna
Cornus sanguinea L. Sp. Pl. 1: 117. 1753
Synonimy
Swida sanguinea (Opiz, 1852) Thelycrania sanguinea (Fourr., 1868)

Dereń świdwa (Cornus sanguinea L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny dereniowatych. Występuje w Europie i zachodniej Azji. W Polsce jest gatunkiem dość pospolitym, rzadziej występuje tylko na północy. Bywa uprawiany jako roślina ozdobna, niekiedy dziczeje.

Morfologia

Kwiatostan

Owoce

Liście jesienią

Pokrój

Krzew o wysokości 2 – 5 m, z brunatnozielonymi gałązkami, które w jesieni i zimie są krwistoczerwone

Liście

Jajowate, obustronnie zielone, o długości od 5 do 8 cm. Jesienią przebarwiają się na jaskrawoczerwony kolor.

Kwiaty

Białe, 4-płatkowe, skupione w płaskich podbaldachach.

Owoce

Jagody, kuliste, dojrzałe w kolorze niebiesko-czarnym.

Biologia i ekologia

Krzew, nanofanerofit. Kwitnie w Polsce w maju i czerwcu. Rośnie w lasach liściastych i mieszanych, zaroślach i na skrajach polan i lasów. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla klasy (Cl.) Rhamno-Prunetea oraz zespołu (Ass.) Rhamno-Cornetum sanguinei^[3]. Liczba chromosomów 2n = 22.

Zastosowanie

• Sadzony jako roślina ozdobna. Zazwyczaj używany jest do rekultywacji skarp, wysypisk i nieużytków, gdyż ma małe wymagania, a za pomocą odrostów korzeniowych szybko się rozrasta.^[4]
• Owoce są jadalne, ale dopiero gdy całkowicie dojrzeją^[4].
• Dawnej nasiona wykorzystywano do produkcji oleju stosowanego przy produkcji mydła.

Uprawa

Jest całkowicie wytrzymały na mrozy i mało wymagający w stosunku do gleby. Znosi zanieczyszczenie powietrza i dobrze rośnie w miastach i w okręgach przemysłowych. Najlepiej rośnie w pełnym oświetleniu. W szkółkach rozmnaża się zazwyczaj z nasion lub przez odkłady.

Zmienność

• Dereń świdwa 'Compressa' – krzew dorastający do 1 metra wysokości. Liście małe, mocno pomarszczone, koloru ciemno zielonego^[5]. Roślina nie kwitnie, jesienią przebarwia się na kolor ciemnorubinowy^[5]. Ze względu na małą ekspansywność oraz zwarty pokrój jest polecany do małych ogrodów o ograniczonej przestrzeni a także jako element rabat czy skalniaków^[5].

Forma szczepiona tworzy kulistą formę bez potrzeby cięcia^[5].

Przypisy

Bibliografia

• Jürke Grau, Reinhard Jung, Bertram Münker: Zioła i owoce leśne. Warszawa: Świat Książki, 1996, s. 58-59. ISBN 83-7129-274-0.
• Lucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin naczyniowych Polski niżowej. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14342-8.