Dereczyn

Dereczyn
Ilustracja
Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Państwo

 Białoruś

Obwód

grodzieński

Rejon

zelwieński

Populacja (2009)
• liczba ludności


627[1]

Nr kierunkowy

+375 1564

Kod pocztowy

231952[2]

Tablice rejestracyjne

4

Położenie na mapie obwodu grodzieńskiego
Mapa konturowa obwodu grodzieńskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Dereczyn”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia53°14′49″N 24°55′11″E/53,246944 24,919722
Portal Białoruś

Dereczyn (biał. Дзярэчын) – wieś (niegdyś miasteczko) w rejonie zelwieńskim obwodu grodzieńskiego Białorusi, położona na północ od Różany nad rzeką Zelwą.

Siedziba parafii prawosławnej (pw. Przemienienia Pańskiego)[3] i rzymskokatolickiej (pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny).

Miasto magnackie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie słonimskim województwa nowogródzkiego[4].

Historia

Niegdyś własność Kopoczewiczów, Połubińskich oraz Sapiehów, którzy mieli tutaj swój pałac zbudowany w 1786 r. W 1629 roku Konstanty Połubiński i jego żona, Zofia z Sapiehów ufundowali w Dereczynie kościół i klasztor dominikanów. W XVIII wieku kanclerz i hetman Aleksander Michał Sapieha polecił zbudować w Dereczynie gmach z przeznaczeniem na zakład naukowy dla 30 synów zasłużonych wojskowych[5]. Jego syn, Franciszek Sapieha (1772–1829), przeniósł się do Dereczyna w 1793 r. z rodzinnej siedziby w Różanie i rozbudował założenie pałacowe, m.in. o ogród[5]. Po upadku powstania listopadowego wyposażenie pałacu, łącznie ze wspaniałymi obrazami, bogatą biblioteką i obszernym archiwum zostały wywiezione przez Rosjan do Petersburga, skąd już, jak większość zrabowanego Polsce dziedzictwa kultury, nigdy nie powróciły. Podobnie poczynione ze zbiorami w pobliskiej Różanie, gdzie straty dla kultury polskiej były jeszcze większe.

W 1878 r. Dereczyn liczył 2269 mieszkańców.

W okresie międzywojennym miejscowość była siedzibą gminy Dereczyn w powiecie słonimskim województwa nowogródzkiego. Według spisu powszechnego z 1921 r. było to miasteczko liczące 338 domów. Mieszkało tu 2180 osób: 1044 mężczyzn i 1136 kobiet. Pod względem wyznania żyło tu 525 rzymskich katolików, 302 prawosławnych, 1346 żydów i 7 mahometan. Większość mieszkańców (1307) deklarowała narodowość polską, 136 białoruską, a 737 żydowską[6].

Urodził się tutaj Tymoteusz Lipiński (1797), polski historyk i archeolog, a zmarł książę Aleksander Antoni Sapieha (1812), przyrodnik, etnograf, podróżnik i szpieg.

Zabytki

  • cerkiew pw. Przemienienia Pańskiego[3],
  • neogotycki kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, plebania i brama na cmentarz katolicki.
  • Klasycystyczny pałac i kościół dominikanów już nie istnieją.
  • Cerkiew Przemienienia Pańskiego podczas renowacji
    Cerkiew Przemienienia Pańskiego podczas renowacji
  • Pałac Sapiehów przed 1939 r.
    Pałac Sapiehów przed 1939 r.
  • Kościół Dominikanów (nieistniejący)
    Kościół Dominikanów (nieistniejący)

Przypisy

  1. ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu grodzieńskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. ↑ Почтовые индексы, почтовые коды, телефонные коды городов.
  3. ↑ a b Храм Преображения Господня д.Деречин. orthos.org. [dostęp 2021-01-14]. (ros.).
  4. ↑ Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 98.
  5. ↑ a b K. Shastouski, Dereczyn | zabytki | zdjęcia, www.radzima.org [dostęp 2022-06-20].
  6. ↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych.. T. 7, cz. 1: Województwo nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 1923, s. 60. [dostęp 2012-06-16].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Powiat słonimski (do 1939)
Przynależność wojewódzka
Miasta (1919–39)
Gminy wiejskie (1919–39)

Media użyte na tej stronie

Wikimedia Community Logo.svg
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Grodno region location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Adobe Illustrator., Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Grodno region

Equirectangular projection. Geographic limits of the map:

  • N: 55.03° N
  • S: 52.71° N
  • W: 23.45° E
  • E: 26.75° E