Didiusz Julianus

Didiusz Julianus
Marcus Didius Severus Iulianus
Imperator Caesar Marcus Didius Severus Iulianus Augustus
Ilustracja
Cesarz rzymski
Okres

od 28 marca 193
do 1 czerwca 193

Poprzednik

Pertynaks

Następca

Septymiusz Sewer

Dane biograficzne
Data i miejsce urodzenia

30 stycznia 133
Mediolan

Data i miejsce śmierci

1 czerwca 193
Rzym

Przyczyna śmierci

zabójstwo

Miejsce spoczynku

przy Via Labicana

Żona

Manlia Skantylla

Dzieci

Didia Klara

Moneta
moneta
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

Marcus Didius Severus Iulianus (ur. 30 stycznia 133 w Mediolanie, zm. 1 czerwca 193 w Rzymie) – cesarz rzymski w roku 193.

Życiorys

Didiusz Julianus urodził się w rodzinie ekwickiej, która wzbogaciła się na handlu ale nie poszedł w ślady swych przodków i wybrał karierę urzędniczą i wojskową. Był prawdopodobnie galijskiego pochodzenia, jego zromanizowaną rodzinę łączyło też pokrewieństwo z matką cesarza Marka Aureliusza w której domu się wychowywał. Matka Didiusza do swych krewnych zaliczała także Salwiusza Juliana, słynnego prawnika z czasów cesarza Hadriana. Żoną Didiusza Julianusa była Manlia Skantylla, z którą miał córkę Didię Klarę[1].

Didiusz dzięki poparciu matki Marka Aureliusza i jego samego, zawdzięczał pierwsze godności, urzędy oraz miejsce w senacie. Najpierw sprawował pewne funkcje u boku namiestników Afryki i Grecji. Później dowodził XXII legionem nad Renem i pokonał tam germański lud Chattów. Następnie przez kilka lat zarządzał prowincją Gallią Belgicą, gdzie odparł najazd germańskich Chauków. Dzięki tym sukcesom został w roku 175 konsulem. Był namiestnikiem Dalmacji, gdzie pokonał plemiona górskie oraz Germanii Dolnej. Za rządów cesarza Kommodusa objął stanowisko prefekta funduszów alimentacyjnych w Rzymie – w tym czasie oskarżono go o udział w spisku przeciwko cesarzowi, który przychylnie potraktował Didiusza i uznał go za niewinnego, skazując na śmierć żołnierza floty rzymskiej, który był oskarżycielem. W związku z tym Didiusz osiadł na krótki czas w Mediolanie, by potem zostać namiestnikiem Pontu i Bitynii w Azji Mniejszej, a następnie Afryki[1].

Pod koniec 192 zginął cesarz Kommodus, a w marcu 193 pretorianie zabili jego następcę Pertynaksa. Według historyka Kasjusza Diona, Didiusz dowiedział się o tym na uczcie. Podpity senator postanowił sam sięgnąć po cesarską purpurę. Udał się w tym celu do koszar pretorianów, licząc na ich poparcie w zamian za obietnicę wysokiego stipendium. W koszarach przelicytował prefekta Rzymu Flawiusza Sulpicjana, oferując każdemu żołnierzowi gwardii 25 tysięcy sestercji. Dnia 28 marca 193 złożono mu przysięgę na wierność, a on zobowiązał się przywrócić obalone posągi Kommodusa i nie prześladować Flawiusza Sulpicjana co też uczynił. Senat przyjął uchwałę i uznał Didiusza Julianusa za cesarza z woli wojska, senatu, ludu ale nowy cesarz nie cieszył się poparciem ludu i senatu[1].

Na początku kwietnia przeciwko Didiuszowi wystąpili i obwołali się cesarzami namiestnicy PanoniiSeptymiusz Sewer, BrytaniiKlodiusz Albinus i SyriiPescenniusz Niger, mianowani przez swoich żołnierzy. Najenergiczniej postępował Septymiusz Sewer, którego legiony naddunajskie znajdowały się najbliżej Italii. Sewer ruszył na czele swoich legionów na Rzym; po drodze wiele miast otwierało przed nim swoje bramy, a mieszkańcy wiwatowali na jego cześć z gałązkami wawrzynu w dłoniach[1].

Cesarz Didiusz Julianus ogłosił Sewera wrogiem publicznym, wysłał oficera-zabójcę z zadaniem zabicia rywala, stosował magię i wydał rozkaz fortyfikowania Rzymu. Pretorianie przeszli jednak na stronę Sewera, kiedy ten obiecał, że nie spotka ich nic złego, jeśli wydadzą zabójców cesarza Pertynaksa. Septymiusz Sewer zdobył Rzym, a Didiusz Julianus został zamordowany przez pretorianów w pałacu 1 czerwca 193. Kasjusz Dion podaje, że Didiusz umierając rzekł: „I co ja zrobiłem tak strasznego?”[1].

Przypisy

  1. a b c d e Aleksander Krawczuk: Poczet cesarzy rzymskich: kalendarium cesarstwa rzymskiego. Warszawa: Wydawnictwo Iskry, 2006, s. 242-249. ISBN 83-207-1748-5.

Linki zewnętrzne

Media użyte na tej stronie

DidiusJulianus.jpg
Grabado de Didio Juliano
Dupondius-Didius Julianus-RIC 0012.png
(c) Classical Numismatic Group, Inc. http://www.cngcoins.com, CC-BY-SA-3.0

PNG version of Image:Dupondius-Didius Julianus-RIC 0012.jpg, to remove white background.

IMP CAES M DID IVLIAN AVG, radiate head right
P M TR P COS, S-C low across field, Fortuna Redux standing facing, head left, holding rudder set on globe in right hand and cradling cornucopia in left arm.
RIC IV 12 (same obverse die); Woodward, Julianus pg. 86 (dies 2/D); BMCRE 19 (same obverse die); Cohen 13.