Dla Elizy

Początek „Dla Elizy”

Elisabeth Röckel, 1814 – Düsseldorf, Goethe-Museum, Anton-und-Katharina-Kippenberg-Stiftung

Dla Elizy (niem. Für Elise) – popularny tytuł Bagateli a-moll WoO 59, jednej z najbardziej znanych w literaturze muzycznej miniatur fortepianowych, którą skomponował Ludwig van Beethoven. Utwór powstał ok. 1810 roku.

Pochodzenie tytułu

Biografowie Beethovena nie są zgodni co do tego, kim była tytułowa Eliza.

Według jednej z teorii, oryginalny tytuł brzmiał Für Therese, jako że adresatką utworu miała być znajoma kompozytora i córka jednego z lekarzy wiedeńskich, Therese Malfatti. W 1810 r. kompozytor oświadczył się jej, ona zaś oświadczyny odrzuciła, a w roku 1816 została żoną szlachcica i urzędnika Wilhelma von Droßdika.

Inna wersja mówi, że Eliza była słynną „Nieśmiertelną Ukochaną”, do której Beethoven napisał swój słynny list (zob. List do Nieśmiertelnej Ukochanej), a której tożsamości biografom nigdy nie udało się ustalić.

Kiedy kompozycję opublikowano w 1865 r., jej odkrywca Ludwig Nohl nadał jej tytuł Dla Elizy, pod którym znana jest do dziś.

Według innej teorii Elizą była sopranistka Elisabeth Röckel(ang.).

Struktura utworu

	Bagatelle in A minor („Für Elise”)
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Utwór o budowie ABACA utrzymany jest w metrum 3/8. Popularny motyw melodyczny, grany przez prawą rękę na tle rozłożonych akordów lewej ręki, oparty jest początkowo jedynie na dwóch funkcjach harmonicznych: a i E (będącymi w utworze funkcją toniki i dominanty). „Odpowiedź” ma wychylenie do trybu durowego: C, G, aby znów przejść w, a i E. Część B jest żywsza, w tonacji F-dur, z drobnymi pochodami sekundowymi. Część C jest z kolei mroczniejsza, niespokojna; charakteryzują ją crescenda, ostinatowy motyw w lewej ręce i ekstensywne użycie pedału zgłaśniającego.

Zobacz też

• Bagatela

Bibliografia

• Ludwig Nohl, Neue Briefe Beethovens, Stuttgart: Cotta, 1867
• Klaus Martin Kopitz(ang.), Beethoven, Elisabeth Röckel(ang.) und das Albumblatt „Für Elise”, Köln: Dohr, 2010, ​ISBN 978-3-936655-87-2​.
• Klaus Martin Kopitz, Beethoven’s ‘Elise’ Elisabeth Röckel: a forgotten love story and a famous piano piece, The Musical Times(ang.), vol. 161, no. 1953 (Winter 2020), p. 9–26 (PDF)

Linki zewnętrzne

• (plik mp3)