Dmitrij Wozniesienski

Dmitrij Wozniesienski
Дмитрий Павлович Вознесенский
Ilustracja
pułkownik pułkownik
Data i miejsce urodzenia

1902
Jarosław, gubernia jarosławska, Imperium Rosyjskie

Data śmierci

1982

Przebieg służby
Lata służby

1924–1954

Siły zbrojne

Red star.svg Armia Czerwona (Smiersz)
Orzeł LWP.jpg Ludowe Wojsko Polskie

Stanowiska

z-ca szefa/szef Głównego Zarządu Informacji Ludowego Wojska Polskiego

Główne wojny i bitwy

II wojna światowa

Odznaczenia
Order Lenina Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Czerwonego Sztandaru Order Wojny Ojczyźnianej I klasy

Dmitrij Pawłowicz Wozniesienski ros. Дмитрий Павлович Вознесенский (ur. 1902 w Jarosławiu, zm. 1982) – rosyjski funkcjonariusz OGPU i NKWD ZSRR, oficer Smiersz (kontrwywiadu Armii Czerwonej), pułkownik NKWD i ludowego Wojska Polskiego, szef Głównego Zarządu Informacji WP.

Życiorys

Pochodził z rodziny chłopskiej. Służbę w OGPU rozpoczął w 1922. W tym samym roku mianowany na pierwszy stopień oficerski i został funkcjonariuszem operacyjnym OGPU. W 1925 Wozniesienski rozpoczął służbę w kontrwywiadzie, który podlegał OGPU jako Oddział Specjalny (OO), podporządkowany do 1931 roku Zarządowi Tajno-Operacyjnemu [SOU] (OO.SOU.OGPU) następnie jako OO OGPU. Pracował tam aż do 1934, czyli włączenia OGPU do struktur NKWD jako Główny Zarząd Bezpieczeństwa Państwowego (GUGB) NKWD, pracując nadal w kontrwywiadzie (OO GUGB NKWD); od września 1938 w Wydziale IV GUGB NKWD. W lutym 1941 po kolejnej reorganizacji organów bezpieczeństwa (GUGB został zlikwidowany a jego komórki oprócz kontrwywiadu utworzyły NKGB, prawdopodobnie został w NKWD, gdyż jedną z funkcji był kontrwywiad wojskowy (w wojskach NKWD), którym zajmował się 3 Oddział NKWD ZSRR.

Po ataku III Rzeszy na ZSRR 22 czerwca 1941 kierował różnymi ogniwami szczebla Oddziału w strukturach NKWD, m.in. Frontu. W 1943 po utworzeniu Głównego Zarządu Kontrwywiadu (Smiersz) przy Ludowym Komisariacie Obrony ZSRR jako długoletni funkcjonariusz bezpieczeństwa został tam oddelegowany w stopniu podpułkownika i zaczął służyć w strukturach frontowych.

W maju 1944 został oddelegowany do ludowego Wojska Polskiego w ZSRR. W stopniu pułkownika WP został zastępcą szefa Wydziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. W październiku tego samego roku został szefem Wydziału (później Oddziału) Informacji 1 Armii Wojska Polskiego. Po decyzji utworzenia 3 Armii Wojska Polskiego zaczął formować struktury Informacji dla 3 Armii WP. Z powodu braku rekrutów i innych problemów zaniechano formowania tej Armii i organów Informacji dla niej, powrócił więc do 1 Armii WP. Po zakończeniu działań wojennych został szefem Oddziału Informacji Okręgu Wojskowego nr 2 w Bydgoszczy. Organizował wiele czystek i prowokacji w ludowym Wojsku Polskim m.in. tzw. sprawa zamojsko-lubelska i sprawa bydgoska.

We wrześniu 1946 został zastępcą Stefana Kuhla, ówczesnego szefa Głównego Zarządu Informacji. 6 czerwca 1950 zastąpił go na stanowisku jako p.o. szefa Głównego Zarządu Informacji. 1 kwietnia 1951 został pełnomocnym szefem GZI WP/MON. Sprawował to stanowisko do 21 grudnia 1953, kiedy został zastąpiony przez pułkownika Karola Bąkowskiego.

Dmitrij Wozniesienski podczas sprawowania funkcji szefa GZI WP/MON był bezpośrednio odpowiedzialny za masowe aresztowania i procesy ówczesnej kadry oficerskiej WP; jeden z najbardziej znanych procesów to proces gen. Stanisława Tatara w ramach tzw. procesu TUN.

W 1954 odwołany z Polski do ZSRR, gdzie został aresztowany. Osądzony przez Kolegium Wojskowe Sądu Najwyższego ZSRR 2 listopada 1955 i skazany na 10 lat pozbawienia wolności[1].

Stanowiska

  • 23.02.1936 - 23.04.1936 zastępca szefa Wydziału Specjalnego Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[2][3]
  • od 23.04.1936 p/o szefa Wydziału Specjalnego Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[3]
  • od 20.07.1937 zastępca szefa 3 Wydziału Zarządu Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych Obwodu Kurskiego[4]
  • 22.05.1943 szef Wydziału Kontrwywiadu "Smiersz" 2 Korpusu Lotnictwa Szturmowego[5]
  • 06.12.1944 szef Wydziału Informacji 1 Armii Wojska Polskiego[6][7][8].

Nominacje

  • 23.02.1936 st. por. bezp. państw.[2]
  • 22.05.1943 podpułkownik[5]
  • 06.12.1944 pułkownik[6]

Nagrody i odznaczenia

Życie prywatne

Był zięciem gen. Karola Świerczewskiego.

Przypisy

  1. ↑ «Когда началась и когда закончилась Вторая мировая», Андрей Паршев и др.
  2. ↑ a b Приказ НКВД СССР № 100 z 23.02.1936
  3. ↑ a b Приказ НКВД СССР z 23.04.1936
  4. ↑ Приказ НКВД СССР z 20.07.1937
  5. ↑ a b Приказ войскам 3 воздушной армии № 0132 z 08.06.1943
  6. ↑ a b Приказ войскам 1 Белорусского фронта № 599/н z 30.05.1945
  7. ↑ a b Указ Президиума ВС СССР z 29.06.1945 (I)
  8. ↑ Приказ войскам Группы советских оккупационных войск в Германии № 101/н z 10.09.1945
  9. ↑ Приказ войскам Западного фронта № 0120 z 21.02.1944
  10. ↑ Указ Президиума ВС СССР z 03.11.1944 № 219/146
  11. ↑ Указ Президиума ВС СССР z 31.05.1945 (I)

Bibliografia

  • Jerzy Poksiński, Represje wobec oficerów Wojska Polskiego 1949-1956, TUN - Bellona 1992, 2007,
  • Piotr Kołakowski, NKWD i GRU na ziemiach polskich 1939–1945, Bellona 2002.

Media użyte na tej stronie

Red star.svg
A red star. 1922-1943. Used as a symbol of communism in some occasions. The symbol can also represent socialism. Also seen on Soviet aircraft.
Order of Lenin Ribbon Bar.svg
Ribbon bar for the Soviet decoration Order of Lenin. Drawn by Zscout370.
SU Order of the Red Banner ribbon.svg
Ribbon bar of the Order of the Red Banner. The Soviet Union (USSR).
POL Order Wojny Ojczyźnianej 1kl BAR.svg
Baretka: Order Wojny Ojczyźnianej I klasy
Dmitrij Wozniesienski.png
Dmitroj Wozniesieński (Ru Дмитрий Павлович Вознесенский) (1905-1982) - Soviet military, chief of military secret police in Communist Poland 1950-1953