Dobrcz
| Artykuł | 53°15′56″N 18°8′48″E |
|---|---|
| - błąd | 38 m |
| WD | 53°16'0.1"N, 18°9'0.0"E |
| - błąd | 14 m |
| Odległość | 268 m |
| wieś | |
 Kościół pw. św. Wawrzyńca | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Sołectwo | Dobrcz |
| Wysokość | 90 m n.p.m. |
| Liczba ludności (2020) | 1858[1] |
| Strefa numeracyjna | 52 |
| Kod pocztowy | 86-022[2] |
| Tablice rejestracyjne | CBY |
| SIMC | 0084356 |
Położenie na mapie gminy Dobrcz _location_map.png "Mapa lokalizacyjna gminy Dobrcz") | |
Położenie na mapie Polski  (c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de | |
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego  (c) SANtosito, CC BY-SA 4.0 | |
Położenie na mapie powiatu bydgoskiego  | |
 53°15′56″N 18°08′48″E/53,265556 18,146667 | |
Dobrcz – wieś w Polsce, położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie bydgoskim, w gminie Dobrcz.
Dobrcz jest miejscowością położoną około 18 km na północny wschód od Bydgoszczy.
Nazwa wywodzi się od imienia Dobrek będącego skróceniem imienia Dobrociech, Dobrogost. w dokumentach używano nazw: Dobrech, Dobrxe, w wieku XIV Dobrz, wiek XVIII to Dubrcz i Dubrszcz. W XIX wieku ustaliła się nazwa Dóbrcz, która była powszechnie używana jeszcze w XX wieku.
Natomiast podczas zaboru pruskiego używano nazwy Dobsch.
Od XII wieku Dobrcz jest siedzibą parafii św. Wawrzyńca[3].
Dobrcz przechodził różne koleje losu. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 24 czerwca 1213 roku[4], kiedy to kanclerz Iwo Odrowąż odziedziczoną po rodzicach wieś darował klasztorowi cysterskiemu. Z 1242 roku pochodzi potwierdzenie tej darowizny przez księcia kujawskiego Kazimierza.
W drugiej połowie XIII wieku powstało nowe opactwo cysterskie w Byszewie. Było ono filią klasztoru sulejowskiego. Na jego uposażenie przeznaczono między innymi Dobrcz. Niedługo po przejęciu wsi przez cystersów, bo już w 1286 roku książę pomorski Mszczuj nadał tej wsi szeroki immunitet ekonomiczny i sądowy. Nadanie to zwalniało ludność z obowiązku udziału w wyprawach wojennych. Częściowo znosił obowiązek stróży, zwalniał ludność z obowiązków budowy i naprawy grodów oraz zniósł opłaty połowowe i mostowe. Immunitet sądowy zwalniał ludność od wszystkich sadów świeckich.
Po nadaniu księcia pomorskiego Dobrcz pozostawał w rękach cystersów jeszcze dwa lata. W roku 1288 opat Engelbert przeprowadził transakcję z biskupem kujawskim Wisławem. Polegała ona na oddaniu Dobrcza wraz z dziesięciną w zamian za tereny obecnego Koronowa, nazywanego wtedy Smeysche. Zamianę tę potwierdził książę Mszczuj w 1292 roku. W ten sposób wieś przeszła w posiadanie biskupów włocławskich i była ich własnością aż do XVI wieku. Dopiero wtedy biskup Wincenty Przerembski przeznaczył Dobrcz z okolicznymi wioskami na uposażenie dla biskupa pomocniczego. W 1557 roku właścicielem Dobrcza był biskupem pomocniczym Jan Wysscheczki. Wieś pozostała w rękach biskupów pomocniczych do 1576 roku, kiedy to biskup Stanisław Karnkowski ofiarował ją kapitule włocławskiej. Przy kapitule włocławskiej Dobrcz pozostał aż do sekularyzacji w XIX wieku.
Po pierwszym rozbiorze Polski w 1772 Dobrcz roku znalazł się w zaborze pruskim. Pozostał w nim aż do przyłączenia Pomorza do odrodzonej Ojczyzny w 1920 roku. Mieszkańcy wsi brali udział i ginęli na frontach I i II wojny światowej.
W 1934 roku ustanowiono Gminę Dobrcz.
Na początku II wojny światowej, 9 października 1939 roku wojska niemieckie rozstrzelały w Dobrczu około 800 osób[5]. Nie zdołano ustalić imiennej listy rozstrzelanych. Zwłoki zostały spalone przez hitlerowców.
Po wyzwoleniu w 1945 roku powrócono do organizowania życia wiejskiego i gminnego. W latach 70. oddano do użytku nowy budynek Ochotniczej Straży Pożarnej i Ośrodka Zdrowia.
Podczas okresu przełomu ustrojowego działały lokalne struktury „Solidarności”. W latach 90. wybudowano nową szkołę, a w czerwcu 2006 roku otwarto wyremontowany budynek Gminnej Biblioteki Publicznej, natomiast w roku 2009 oddano do użytku kompleks Boisk Orlik przy szkole w Dobrczu, a od 2013 została uruchomiona w Dobrczu całodobowa pomoc z dyżurem karetki pogotowia.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Dobrcz, po reformie w 1973 należy i jest siedzibą gminy Dobrcz. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.
Pomniki przyrody
W miejscowości rosły 2 pomniki przyrody[6]:
| Nr | Forma | Nazwa | Sztuk | Obwód powołanie - zniesienie [cm] | Lokalizacja | Rok powołania | Rok zniesienia | Zdjęcie |
| 1. | Lipa drobnolistna | pojedyncze drzewo | 1 | 350 - b.d. | w pobliżu kościoła | 1991 | 2017 |  |
| 2. | Kasztanowiec zwyczajny | grupa drzew | 2 | 320, 330 - 360, 420 | na cmentarzu katolickim | 1991 | 2017 |  |
Przypisy
- ↑ BIP - Urząd Gminy Dobrcz: Lokalizacja i charakterystyka G, bip.net.pl [dostęp 2021-05-09] (pol.).
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 230 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Dobrcz – Parafia pw. św. Wawrzyńca. diecezja.bydgoszcz.pl. [dostęp 2017-05-04].
- ↑ AGAD, Zb. dok. perg. nr 7214. f.polska.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-11-08)]., Iwo, kanclerz polski, nadaje klasztorowi cystersów w Sulejowie włość Dóbrcz..
- ↑ Kazimierz Leszczyński "Eksterminacja ludności na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy" (wykaz miejscowości z terenów polskich przyłączonych do Rzeszy, w których okupant niemiecki dokonywał eksterminacji ludności, sporządzony na podstawie materiałów Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce). W: Eksterminacja ludności w Polsce w czasie okupacji niemieckiej 1939-1945. Poznań, Warszawa: Wydawnictwo Zachodnie, 1962, s. 71.
- ↑ Rozporządzenie nr 11/91 Wojewody Bydgoskiego z dnia 1 lipca 1991 roku.
Linki zewnętrzne
- Dobrcz, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 417.
| Wsie | |
|---|---|
| Kolonia | |
| Osady | |
| Osada leśna | |
| Integralne części wsi |
Media użyte na tej stronie
(c) Karte: NordNordWest, Lizenz: Creative Commons by-sa-3.0 de
Location map of Poland
(c) SANtosito, CC BY-SA 4.0
Location map of Kuyavian-Pomeranian Voivodeship. Geographic limits of the map:
- N: 53.83 N
- S: 52.28 N
- W: 17.16 E
- E: 19.88 E
Logo społeczności Wikimedia. Proszę zauważyć, że w przeciwieństwie do większości logotypów związanych z ruchem Wikimedia, to logo nie jest zarejestrowane jako znak towarowy.
Autor: Drumeros, Licencja: CC BY-SA 3.0
Dawny pomnik przyrody - lipa drobnolistna rosnący przy kościele katolickim w Dobrczu. Drzewo było objęte ochroną w latach 1991 - 2017.
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Bydgoszcz County with urbanized area highlighted. Geographic limits of the map:
- N: 53.46 N
- S: 52.91 N
- W: 17.65 E
- E: 18.42 E
Autor:
Mapa gminy Dobrcz, Polska
Autor: Drumeros, Licencja: CC BY-SA 3.0
Zniesiony pomnik przyrody - kasztanowiec zwyczajny rosnący na cmentarzu w Dobrczu. Drzewo wchodziło w skład grupowego pomnika przyrody (2 drzewa) w latach 1991 - 2017 i posiadało odpowiednio odbwód 320 - 360 cm