Dom Mintoff

Dom Mintoff
Ilustracja
Pełne imię i nazwiskoDominic Mintoff
Data i miejsce urodzenia6 sierpnia 1916
Bormla
Data i miejsce śmierci20 sierpnia 2012
Tarxien
Premier Malty
Okresod 11 marca 1955
do 26 kwietnia 1958
Przynależność politycznaPartia Pracy
PoprzednikGeorge Borg Olivier
NastępcaGeorge Borg Olivier[1]
Premier Malty
Okresod 21 czerwca 1971
do 22 grudnia 1984
Przynależność politycznaPartia Pracy
PoprzednikGeorge Borg Olivier
NastępcaKarmenu Mifsud Bonnici

Dominic „Dom” Mintoff (ur. 6 sierpnia 1916 w Bormli, zm. 20 sierpnia 2012 w Tarxien[2]) – maltański polityk, w latach 1949–1984 lider Partii Pracy, deputowany, wicepremier i minister w różnych resortach, premier Malty podczas rządów brytyjskich (1955–1958) oraz po uzyskaniu przez Maltę niepodległości (1971–1984).

Życiorys

W 1937 został absolwentem Uniwersytetu Maltańskiego (B.Sc.). W 1939 uzyskał dyplom inżyniera. Dzięki otrzymanemu stypendium kontynuował naukę na Uniwersytecie Oksfordzkim, gdzie uzyskał magisterium z inżynierii[3]. W latach 1936–1937 był sekretarzem generalnym laburzystów. Na początku lat 40. pracował w Wielkiej Brytanii jako inżynier budownictwa lądowego, a od 1943 na Malcie wykonywał zawód architekta[3].

W 1947 wszedł w skład maltańskiego parlamentu. Objął stanowiska wicepremiera oraz ministra do spraw robót publicznych i odbudowy, rezygnując z nich w 1949[3]. W tym samym roku został liderem zreorganizowanej Partii Pracy, którą odtąd kierował przez 35 lat[2]. W marcu 1955 został premierem Malty, pełniąc tę funkcję do kwietnia 1958[4]. W tych samych latach był również ministrem finansów[2]. Po ustąpieniu stanął na czele maltańskiego ruchu niepodległościowego[3]. W 1962 wybrany na deputowanego do Izby Reprezentantów, mandat poselski odnawiał w siedmiu kolejnych wyborach[5].

Od 1962 lider opozycji[3]. W 1971 laburzyści wygrali kolejne wybory, w czerwcu tegoż roku Dom Mintoff powrócił na urząd premiera, sprawując go do grudnia 1984[4][6]. W swoich gabinetach był również ministrem spraw zagranicznych (1971–1981) oraz ministrem spraw wewnętrznych (1983–1984)[2].

W okresie jego rządów Malta, która uzyskała niepodległość w 1964, przekształciła się w 1974 w republikę[6]. W 1979 Maltę ostatecznie opuściła Royal Navy[2]. Za jego czasów jako premiera doszło też do istotnego rozwoju gospodarczego państwa[6]. Na początku lat 80. przeprowadzono nacjonalizację sektora bankowego, telekomunikacyjnego oraz transportu, a w 1983 nastąpiło uwłaszczenie własności kościelnej[7]. Polityka Doma Mintoffa budziła również kontrowersje, dotyczyło to w szczególności bliskiej współpracy z dyktatorem Libii Mu’ammarem al-Kaddafim[7], skutkującego wsparciem maltańskiego rządu w okresie sporu z Wielką Brytanią[6]. W 1979 doszło do poważnych aktów przemocy; podpalono biura dziennika „The Times”, splądrowano rezydencję lidera opozycji i pobito jego żonę. Sprawcy tych wydarzeń nie zostali nigdy oskarżeni[6].

W 1981 Partia Pracy zdobyła ponownie większość mandatów, choć to Partia Narodowa otrzymała więcej głosów[6]. Doprowadziło to do kilkuletniego kryzysu politycznego; w jego trakcie premier doprowadził do czasowego zawieszenia sądu konstytucyjnego[8]. Dom Mintoff zdecydował się po tych wyborach nadal kierować maltańskim gabinetem[6]. W 1982 z jego inicjatywy na przyszłego lidera partii wyznaczony został Karmenu Mifsud Bonnici[9]. W 1984 ostatecznie oddał przywództwo w ugrupowaniu, w grudniu tegoż roku zakończył też sprawowanie urzędu premiera[4]. Do 1998 pozostał członkiem maltańskiego parlamentu[5].

Był żonaty z Moyrą de Vere Bentinck, z którą miał dwie córki[3].

Przypisy

  1. ↑ Od 1962; w latach 1958–1962 urząd premiera był zniesiony.
  2. ↑ a b c d e Mintoff, Dom (ang.). rulers.org. [dostęp 2020-09-15].
  3. ↑ a b c d e f Mr Dom Mintoff (ang.). gov.mt. [dostęp 2020-09-15].
  4. ↑ a b c Leaders of Malta (ang.). zarate.eu. [dostęp 2020-09-15].
  5. ↑ a b Hon. Dom Mintoff MP (ang.). parlament.mt. [dostęp 2020-09-15].
  6. ↑ a b c d e f g Dom Mintoff, Malta's political giant, passes away (ang.). timesofmalta.com, 20 sierpnia 2012. [dostęp 2020-09-15].
  7. ↑ a b Malta. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online] [dostęp 2015-09-01].
  8. ↑ How the Constitutional Court betrays Malta’s Constitution (ang.). timesofmalta.com, 19 maja 2013. [dostęp 2020-09-15].
  9. ↑ Dr Carmelo Mifsud Bonnici (ang.). gov.mt. [dostęp 2020-09-15].
Premierzy Malty
Herb Malty

Media użyte na tej stronie

Coat of arms of Malta.svg
Coat of arms of Malta.
Dom Mintoff (1974).jpg
Autor: (…) Punt / Anefo, Licencja: CC BY-SA 3.0
Premier Mintoff van Malta in ons land, premier Den Uyl en premier Mintoff in Wassenaar
  • 26 april 1974