Dow Szilanski

Dow Szilanski (hebr.: דב שילנסקי, ang.: Dov Shilansky, ur. 21 marca 1924 w Szawlach, zm. 9 grudnia 2010 w Tel Awiwie) – izraelski prawnik, publicysta i polityk, w latach 1981–1984 wiceminister w Kancelarii Premiera, w latach 1977–1996 poseł do Knesetu, w tym w latach 1988–1992 jego przewodniczący. W 1993 kandydat na prezydenta.

Życiorys

Urodził się w 21 marca 1924 w Szawlach w Republice Litewskiej^[1].

Był ocalałym z Holocaustu. Po II wojnie światowej działał jako oficer łącznikowy Irgunu w Niemczech oraz w Rzymie. W 1948 postanowił dokonać aliji, był jednym z bojowników Irgunu, którzy przypłynęli do Izraela na statku „Altalena” zatopionym u wybrzeży Tel Awiwu przez izraelskie wojsko. W wojnie o niepodległość uczestniczył jako oficer^[1].

W 1952 został aresztowany i skazany na dwa lata więzienia za próbę wniesienia bomby do budynku Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Chciał w ten sposób przeszkodzić w izraelsko-zachodnioniemieckich negocjacjach dotyczących reparacji wojennych, ponieważ uważał – jak wielu innych członków wyrosłego z Irgunu Herutu, że Izrael nie powinien układać się z Niemcami^[2][3].

Ukończył studia prawnicze na Uniwersytecie Hebrajskim w Jerozolimie. Pracował jako adwokat, był członkiem komisji etyki Izraelskiej Izby Adwokackiej, należał także do International Organization of Jewish Law Professionals^[1].

Jako oficer rezerwy Sił Obronnych Izraela brał udział we wszystkich głównych wojnach toczonych przez Izrael. W latach 1970–1974 kierował obroną cywilną regionu Gusz Dan, a od 1974 do 1977 był oficerem edukacyjnym rezerwy^[1].

Po połączeniu Herutu – pozostającemu w sojuszu z liberałami jako Gahalem – z partią La’am i powstaniu Likudu Szilanski działał w nowym ugrupowaniu. Z jego listy dostał się do parlamentu w wyborach w 1977, po których izraelska prawica po raz pierwszy w historii przejęła władzę. W dziewiątym Knesecie zasiadał w komisjach: konstytucyjnej, prawa i sprawiedliwości; spraw wewnętrznych i środowiska; mianowania sędziów oraz podkomisji ds. ochrony Tel Awiwu. Ponadto przewodniczył podkomisji zajmującej się odbudową własności obywateli izraelskich mieszkających za granicą oraz komitetowi wspólnemu ds. pomocy społecznościom mieszkającym w pobliżu północnej granicy państwa^[1].

W wyborach w 1981 uzyskał reelekcję, a w Knesecie dziesiątej kandencji zasiadał w dwóch komisjach – konstytucyjnej, prawa i sprawiedliwości oraz mianowania sędziów^[1]. 11 sierpnia wszedł w skład powołanego kilka dni wcześniej drugiego rządu Menachema Begina jako wiceminister w Kancelarii Premiera^[4]. Pozostał na stanowisku po tym, gdy 10 października 1983 nowym premierem został Icchak Szamir i uczestniczył w pracach jego rządu do końca kadencji czyli 13 września 1984^[5].

Wcześniej, w sierpniowych wyborach po raz trzeci został wybrany posłem. W tej kadencji został przewodniczącym komisji spraw wewnętrznych i środowiska oraz zasiadał w komisjach mianowania sędziów oraz konstytucyjnej, prawa i sprawiedliwości. Ponadto przewodniczył komitetowi wspólnemu ds. zwiększenia użycia narkotyków oraz komisji śledczej badającej sprawy pożaru w Kirjat Atta^[1]. Po reelekcji w 1988 został przewodniczącym dwunastego Knesetu (od 21 listopada 1988 do 13 lipca 1992)^[6], kierował także pracami komisji interpretacji^[1].

Jego dziedzictwem pozostanie wprowadzony przez niego w 1989 zwyczaj nazywany „każda ofiara ma imię”. Szilanski obawiał się, że liczba 6 milionów żydowskich ofiar niemieckiego nazizmu jest abstrakcyjna i niezrozumiała, dlatego polecił posłom, podczas dnia pamięci, odczytywanie wszystkich znanych nazwisk ofiar Holocaustu^[3].

W 1992 ponownie zdobył mandat poselski, a w Knesecie trzynastej kadencji został zastępcą przewodniczącego, zasiadał także w komisjach budownictwa oraz absorpcji imigrantów^[1]. Po zakończeniu kadencji Chaima Herzoga został kandydatem Likudu na Prezydenta Izraela. W przeprowadzonym 24 marca 1993 głosowaniu w parlamencie przegrał jednak stosunkiem głosów 53 do 66 z Ezerem Weizmanem z Partii Pracy^[7]. W 1996 utracił miejsce w parlamencie^[1].

Stale współpracował z czasopismem Erec Jisra’el. Opublikował książki wspomnieniowe In a Jewish Jail: From the Diary of a Political Prisoner (wydaną po hebrajsku) oraz Musulman – Novel on the Period of the Holocaust (opublikowaną po hebrajsku, angielsku i rosyjsku)^[1]. Po przejściu na emeryturę zasiadał w zarządzie Jad Waszem^[3].

Zmarł 9 grudnia 2010 w szpitalu Ichilow w Tel Awiwie, w wieku osiemdziesięciu sześciu lat. Został pochowany w Tel Awiwie^[3].

Życie prywatne

Miał troje dzieci, jeden z jego synów zginął w 1974 podczas służby w wojsku^[3].

Poza hebrajskim posługiwał się czterema językami – litewskim, jidisz, angielskim oraz niemieckim^[1].

Przypisy