Dudzicze (Białoruś)

Dudzicze
Дудзічы
Ilustracja
Miejsce po dworze Prozorów-Jelskich
Państwo

 Białoruś

Obwód

miński

Rejon

puchowicki

Sielsowiet

Nawapolie

Populacja (2009)
• liczba ludności


259

Nr kierunkowy

+375 1713

Kod pocztowy

222839

Tablice rejestracyjne

5

Położenie na mapie obwodu mińskiego
Mapa konturowa obwodu mińskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dudzicze”
Położenie na mapie Białorusi
Ziemia53°35′19″N 27°39′33″E/53,588611 27,659167
Portal Białoruś

Dudzicze (błr. Дудзічы; ros. Дудичи) – wieś na Białorusi, w rejonie puchowickim obwodu mińskiego, około 12 km na zachód od Rudzieńska, nad rzeką Ptyczą.

Prywatne miasto szlacheckie położone było w końcu XVIII wieku w powiecie mińskim województwa mińskiego[1].

Historia

Wieś była ponoć wspomniana już w IX wieku[2], według Słownika geograficznego Królestwa Polskiego z pobliskich Dudutek pochodził urodzony w 1029 roku Wsiesław Briaczysławicz[3]. W XVI wieku dobra te były dziedzictwem rodziny Odachowskich. W 1621 roku R. Odachowski sprzedał majątek Januszowi Bychowcowi. Pod koniec XVII wieku Dudzicze dostały się w zastaw rodzinie Zaranków-Horbowskich herbu Korczak. Rodzina ta osiedliła się tu i w 1748 roku ostatecznie Aleksandra Zarankówna wykupiła Dudzicze za 100 tysięcy czerwonych złotych. W 1767 roku poślubił ją Józef Prozor, wojewoda witebski, który w 1769 roku wybudował tu nowy, drewniany dwór i w nim zamieszkał. Otworzył też pierwszą szkołę we wsi. Jedna z dwóch córek Prozora, Róża, poślubiła w 1785 roku Stanisława Jelskiego, marszałka powiatu ihumeńskiego i wniosła w posagu Dudzicze. W czasie stuletniego okresu, gdy Dudzicze pozostawały w rękach Jelskich, stały się one jednym z najważniejszych ośrodków życia kulturalnego na Białej Rusi[4]. Mieszkał tu syn Stanisława Karol (chorąży ihumeński) i jego synowie Michał, znany skrzypek i kompozytor oraz Aleksander, pisarz i etnograf. Córka Michała, Zofia Jelska wyszła za Janusza Uniechowskiego. Uniechowscy byli ostatnimi właścicielami Dudzicz, do końca I wojny światowej.

Cerkiew w Dudziczach w 1909 roku
Pozostałości po grobowcach Zaranków-Horbowskich, Prozorów i Jelskich
Dwór Jelskich ok. 1800 roku, obraz Józefa Peszki

W wyniku II rozbioru Polski Dudzicze w 1793 roku znalazły się na terytorium Imperium Rosyjskiego. W 1800 roku mieszkało tu 300 osób, 1917 roku – 651 osób.

W latach 1919–1920 wieś znalazła się pod polskim zwierzchnictwem wszedłszy w skład gimny Dudzicze. Ostatecznie, po ustaleniu przebiegu granicy polsko-radzieckiej znalazła się na terytorium ZSRR.

Dawne zabytki

  • Pod koniec XVII wieku zbudowano we wsi cerkiew unicką. Kościół ten został odnowiony w 1780 roku dzięki zapisowi testamentowemu Aleksandry Prozorowej (Zarankównej). Został on w wyniku kasaty w 1839 roku przekształcony w cerkiew prawosławną. W podziemiach cerkwi znajdowały się 24 trumny zmarłych tu Zaranków-Horbowskich, Prozorów i Jelskich. Znajdowała się tu także trumna Franciszka Bukatego, który osiadł w pobliskich Sierhiejowiczach i tu umarł.
  • Wybudowany w 1769 roku dwór istniał tu do 1917 roku. Wnętrze dworu stanowiły 24 duże i wysokie pomieszczenia w układzie dwutraktowym. W jednym z tych pokoi mieszkał ks. Józef Poniatowski w czasie pochodu Napoleona w 1812 roku na Moskwę. Charakterystyczną cecha dworu były olbrzymie XVIII-wieczne piece z kafli o zielonej polewie. Dwór otoczony był rozległym parkiem, przez którego środek płynęła Ptycz. Przez rzeczkę przerzucono mostki, a na wyspie urządzono altankę. Dom i park nie przetrwały 1917 roku.

Obecnie pozostałości po wyżej wymienionych miejscach pochówku i parku stanowią historyczno-kulturalny zabytek Białorusi (o symbolu 613Г000511).

Majątek w Dudziczach jest opisany w 1. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[4].

Przypisy

  1. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 101.
  2. Napoleon Rouba (zebrał i opracował): Przewodnik po Litwie i Białejrusi. Wilno: Wydawnictwa „Kurjera Litewskiego”, s. 54.
  3. Aleksander Jelski, Dudzicze, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 209.
  4. a b Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 1: Województwa mińskie, mścisławskie, połockie, witebskie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991, s. 56–57, ISBN 83-04-03713-0, ISBN 83-04-03701-7 (całość).

Media użyte na tej stronie

Minsk oblast location map.svg
Autor: Ta ^specifik^ z W3C grafika wektorowa została stworzona za pomocą Inkscape ., Licencja: CC BY-SA 4.0
Позиционная карта Минской области

Цилиндрическая равноугольная проекция с координатами краёв:

  • С: 55.09° с.ш.
  • Ю: 52.31° с.ш.
  • З: 25.86° в.д.
  • В: 29.64° в.д.
Haradzišča, Dudzičy.JPG
Autor: Liashko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Гарадзішча раньняга жалезнага веку зь сямейным пахаваньнем Ельскіх ва ўрочышчы Кобань, побач з Дудзічамі
Dudzičy, Jeĺskija. Дудзічы, Ельскія (5).jpg
Autor: Liashko, Licencja: CC BY-SA 4.0
Сямейнае пахаваньне Ельскіх ва ўрочышчы Кобань, побач з Дудзічамі.