Dwór w Lipkowie

Dwór w Lipkowie
Symbol zabytku nr rej. 1057/48
Ilustracja
Państwo

 Polska

Miejscowość

Lipków

Typ budynku

dwór

Styl architektoniczny

klasycyzm

Architekt

Hilary Szpilowski

Rozpoczęcie budowy

1792

Zniszczono

1948, odbudowany 1957

Pierwszy właściciel

Jakub Paschalis Jakubowicz

Położenie na mapie gminy Stare Babice
Mapa konturowa gminy Stare Babice, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Dwór w Lipkowie”
Położenie na mapie Polski
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Dwór w Lipkowie”
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego
Mapa konturowa powiatu warszawskiego zachodniego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Dwór w Lipkowie”
Ziemia52°16′45,944″N 20°48′18,961″E/52,279429 20,805267

Dwór w Lipkowieklasycystyczny dwór położony we wsi Lipków w gminie Stare Babice w województwie mazowieckim, w pobliżu Puszczy Kampinoskiej i niedaleko drogi WarszawaSochaczew. Obecnie mieści się w nim plebania.

Historia

Dwór został zbudowany w 1792 roku przez Jakuba Paschalisa Jakubowicza, Ormianina przybyłego do Polski w latach 60. XVIII wieku z Tokatu w Poncie[1] i nobilitowanego przez króla Stanisława Augusta Poniatowskiego za pomnażanie pożytecznych rękodzieł. Autorem projektu był Hilary Szpilowski. Dwór jest budowlą parterową, nakrytą dachem mansardowym z bardzo szerokim ryzalitem na osi zwieńczonym trójkątnym naczółkiem i artykułowanym pilastrami. Naroża obiektu są boniowane. W okresie międzywojennym do budynku dobudowano kolumnowy portyk, który jednak zlikwidowano w trakcie odbudowy po wojnie.

W 1812 dwór stał się własnością najstarszego syna Jakuba Paschalisa Józefa Paschalisa Jakubowicza. Potem Lipków należał do rodzin Miecznikowskich, Worowskich, Młodzianowskich i od 1880 roku do Kazimierza Szetkiewicza, późniejszego teścia Henryka Sienkiewicza. W latach 1881–1883 Sienkiewicz wielokrotnie odwiedzał dwór w Lipkowie. Okolice dworu upamiętnił (podobno na prośbę swojej żony Maryni) w powieści Ogniem i mieczem. Tam odbył się pojedynek Jurka Bohuna z Michałem Wołodyjowskim[2]. Ksiądz Wacław Kurowski założył we dworze prywatne muzeum historii Lipkowa i jego związków z Sienkiewiczem, jednak zawiesiło ono swoją działalność.

W 1909 roku jego właścicielem był Gustaw Daszkiewicz, następnie Ludwik Suwald. W latach 20. XX wieku majątek Lipków liczył 198 hektarów. Ostatnim właścicielem dworu był Jerzy Suwald. W czasie II wojny światowej obiekt zajmowało wojsko niemieckie, potem został znacjonalizowany.

W 1948 pracownicy PGR przypadkiem zaprószyli ogień wskutek wadliwie przeprowadzonych rur do piecyków węglowych i dwór spłonął. W 1956 roku miejscowa parafia św. Rocha rozpoczęła starania o uzyskanie spalonego dworu z przeznaczeniem na plebanię. W tej sprawie wystosowano nawet podanie do premiera Józefa Cyrankiewicza[3]. W 1957 roku Urząd do Spraw Wyznań zezwolił Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków na przekazanie parafii ruin dworu. W tym samym roku obiekt został odbudowany dzięki staraniom księdza kanonika Stefana Kowalczyka, proboszcza parafii NMP w Warszawie i księdza Wacława Kurowskiego.

Obok budynku znajduje się dawny park dworski i kościół św. Rocha, ufundowany w 1792 roku przez Paschalisa Jakubowicza również według projektu Hilarego Szpilowskiego.

Dwór w Lipkowie służył jako sceneria do kilku filmowych epizodów, m.in. w filmach: Odsiecz wiedeńska, Trzecia część nocy (1971), serial Polskie drogi (1975)[4], 07 zgłoś się, Katastrofa w Gibraltarze.

Przypisy

  1. Tokat, miasto w prowincji Pontos, państwa osmańskiego, ośrodek z bogatą tradycją produkcji tkanin
  2. Lot samolotem – o czym pamiętać? – Blog podróżniczy, www.zamczyska.pl [dostęp 2018-07-01] (pol.).
  3. 蜂の巣退治をするのであれば業者に任せるのが1番, www.lipkow.net [dostęp 2017-11-22] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-04] (jap.).
  4. Lipków - wielkie filmy w niewielkiej wiosce. polskanafilmowo.pl, 4 kwietnia 2012. [dostęp 2014-05-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (29 maja 2014)].

Bibliografia

  • Piotr Libicki, Marcin Libicki, Dwory i pałace wiejskie na Mazowszu, Warszawa 2009.

Media użyte na tej stronie

Masovian Voivodeship location map.svg
Autor: SANtosito, Licencja: CC BY-SA 4.0
Location map of Masovian Voivodeship. Geographic limits of the map:
  • N: 53.55N
  • S: 50.95 N
  • W: 19.15 E
  • E: 23.25 E
Distinctive emblem for cultural property.svg
Blue Shield - the Distinctive emblem for the Protection of Cultural Property. The distinctive emblem is a protective symbol used during armed conflicts. Its use is restricted under international law.
Stare Babice (gmina) location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa gminy Stare Babice, Polska
PL Lipkow2.jpg
Autor: Hubert Śmietanka, Licencja: CC BY-SA 2.5
Dwór Jakubowicza - plebania, Lipków gmina Stare Babice
Powiat warszawski zachodni location map.png
Autor:
OpenStreetMap contributors
, Licencja: CC BY-SA 2.0
Mapa powiatu warszawskiego zachodniego, Polska