Dywizja Grenadierów Pancernych Brandenburg

Dywizja Grenadierów Pancernych „Brandenburg” – niemiecki związek taktyczny z okresu końca II wojny światowej, powstały z dywizji do zadań specjalnych "Brandenburg".

Geneza

Po nieudanym zamachu na Adolfa Hitlera 20 lipca 1944 r., w który zamieszany był m.in. Wilhelm Canaris, wywiad wojskowy Abwehra został przejęty przez SS. Dywizja "Brandenburg" podległa dotąd Abwehrze i przeznaczona do specjalnych działań, z rozkazu przywódcy III Rzeszy przeszła pod władzę SD, a 13 września utraciła status Sondertruppen i została przeorganizowana na frontową dywizję grenadierów pancernych pod nazwą Dywizja Grenadierów Pancernych "Brandenburg" (Panzergrenadier-Division "Brandenburg"). Dla Brandenburczyków przeformowanie w zwykłą jednostkę wojskową było dużym ciosem, zmniejszającym ich morale, ale pomimo tego nadal pozostawali oni elitą.

Zarys historyczny

W poł. września 1944 r. Dywizja została przerzucona na terytorium Niezależnego Państwa Chorwackiego w rejon Zagrzebia, wchodząc w skład 2 Armii Pancernej. W listopadzie przeniosiono ją do Prus Wschodnich, gdzie została podporządkowana odwodowemu Korpusowi Pancernemu "Grossdeutschland" pod dowództwem gen. Dietricha von Sauckena. Od stycznia 1945 r. Dywizja ciągle znajdowała się w boju.

Przetransportowana w trybie alarmowym w okolice Kielc (w składzie 4 Armii Pancernej) nie zdążyła jednak wejść do walki jako całość i pod naciskiem sowieckiej ofensywy styczniowej została wycofana wraz z dowództwem Korpusu Panc. "Grossdeutschland" nad Nysę Łużycką. Broniła tzw. "korytarza łużyckiego" i obsadzała brzeg rzeki. Liczyła wówczas ok. 11,5 tys. żołnierzy, a na wyposażeniu miała 140 dział i 60 moździerzy, 20 czołgów PzKpfw V "Panther", bardzo dużo broni maszynowej i nowoczesnej broni przeciwpancernej (Panzerfausty i Panzerschrecki). W kwietniu prowadziła ciężkie walki obronne z forsującymi Nysę polskimi oddziałami 2 Armii Wojska Polskiego. Jej obrona została przełamana, a Dywizja z ciężkimi stratami wycofała się w rejon na południe od Budziszyna. Tam część jej oddziałów wzięła udział w kontrataku niemieckim, który zadał ciężkie straty 2 Armii WP (patrz: bitwa pod Budziszynem).

30 kwietnia resztki Dywizji znalazły się w rejonie Drezna, a 1 maja przeszły na terytorium Protektoratu Czech i Moraw, gdzie skapitulowały 8 maja.

Dowódcy dywizji

• gen. Fritz Kühlwein – 15 września - 16 października 1944 r.
• gen. Hermann Schulte Heuthaus 17 października 1944 r. - 8 maja 1945 r.

Struktura organizacyjna

1944/1945

• Sztab Dywizji
• Pułk Pancerny "Brandenburg" (czołgi PzKpfw V "Panther" i PzKpfw IV)
• 1 Pułk Grenadierów Pancernych "Brandenburg"
• 2 Pułk Grenadierów Pancernych "Brandenburg"
• Batalion Grenadierów Pancernych "Brandenburg"
• Pułk Artylerii "Brandenburg"
• Armijny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej "Brandenburg"
• Dywizjon Rozpoznawczy "Brandenburg"
• Batalion Saperów "Brandenburg"
• Batalion Łączności "Brandenburg"
• pododdziały zaopatrzenia i obsługi

Kwiecień 1945 r (Łużyce)

• Sztab Dywizji
• 1 Pułk Grenadierów Pancernych "Brandenburg"
• 2 Pułk Grenadierów Pancernych "Brandenburg"
• Grupa pancerna "Wietersheim" (trzy kompanie czołgów i jedna kompania grenadierów pancernych na transporterach opancerzonych; łącznie ok 20 czołgów Pzkfw V "Panther")
• Pułk Artylerii "Brandenburg"
• Armijny Dywizjon Artylerii Przeciwlotniczej "Brandenburg"
• Dywizjon Rozpoznawczy "Brandenburg"
• Szturmowy Batalion Saperów "Brandenburg" (na transporterach opancerzonych, z moździerzami i pancerzownicami)
• Batalion Łączności "Brandenburg"
• pododdziały zaopatrzenia i obsługi
• 1244 Pułk Grenadierów – przydzielony do Dywizji
• Brygada Artylerii Szturmowej "Grossdeutshland" (w składzie trzech baterii i kompanii zaopatrzenia) – przydzielona do Dywizji
• dwa dywizjony 732 Brygady Artylerii – przydzielone do Dywizji