Dziś, jutro, pojutrze

Lilijka z kotwicą – znak Szarych Szeregów

Dziś, jutro, pojutrze (także „piątek – sobota – niedziela”)^[1] – program ideowy realizowany przez Szare Szeregi w latach 1939–1945 podczas niemieckiej okupacji w Polsce^[2].

Założenia programowe

Podstawową zasadą programu było wychowanie przez walkę. Program został sprecyzowany przez Aleksandra Kamińskiego w koncepcji Dziś – jutro – pojutrze i miał na celu wychowanie polskiej młodzieży w okresie okupacji niemieckiej w ideałach braterstwa i służby^[3]. Program realizowany był wobec młodzieży zorganizowanej w szeregach Zawiszy (w wieku 12-14 lat), Bojowych Szkół (w wieku 15-17 lat) oraz Grup Szturmowych (powyżej 18 lat)^[4].

• „Dziś” – oznaczało bieżącą walkę zbrojną, działanie w konspiracji, mały sabotaż i dywersję jak wysadzanie mostów, pociągów, odbijanie więźniów, a także wykonywanie wyroków na Niemcach oraz ich kolaborantach realizowane przez Grupy Szturmowe.
• „Jutro” – oznaczało przygotowania do otwartej jawnej walki zbrojnej z okupantem w ogólnonarodowym powstaniu kończącym okupację. Do zadań na „Jutro” należały szkolenia wojskowe, takie jak „KDK” (Kurs Dowódców Kompanii), „Agrykola” (kurs podchorążych), a także wszelkie szkolenia saperskie, motorowe czy spadochronowe.
• „Pojutrze” – oznaczało pracę w wolnej Polsce oraz odbudowę zniszczonego kraju po wojnie. Temu celowi służyła nauka w ramach tajnych kompletów w podziemnych szkołach, obejmująca nauczanie od gimnazjum do studiów wyższych, przygotowująca młodzież do odbudowy wolnej Polski. Szczególny nacisk kładziono na kształcenie na kierunkach technicznych i administracyjnych. Szare Szeregi miały wykształcić powojenną elitę przywódczą, która mogłaby pokierować krajem.

W ramach programu organizowano również tzw. "Akcję M", której celem było wsparcie wychowawcze dla młodzieży niezorganizowanej w Szarych Szeregach oraz próba ochrony osieroconych dzieci przed demoralizacją^[4].

Przypisy

Bibliografia

• Jerzy Śląski: Polska walcząca=PAX. Warszawa: 1990. ISBN 83-211-1428-8.
• Andrzej Janowski: Być dzielnym i umieć się różnić – Szkice o Aleksandrze Kamińskim. Warszawa: Wydawnictwa Naukowe PWN, 1992. ISBN 83-01-10618-2.
• Barbara Wachowicz: Kamyk na szańcu – opowieść o druhu Aleksandrze Kamińskim (z cyklu Wierna Rzeka Harcerstwa). Wydawnictwo Rytm. ISBN 83-88794-68-X.
• Aleksander Kamiński: Kamienie na szaniec. 1944, 1945; łącznie 10 wydań. ISBN 83-10-10505-3.

Linki zewnętrzne

• PAP – Nauka w Polsce: Wystawa z okazji 70. rocznicy powstania Szarych Szeregów. 2009-07-31. [dostęp 2011-11-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2009-10-15)]. (pol.).
• Wywiad z dh. Mieczysławem Brodziakiem przeprowadzony przez 101 DHS IRINEN w marcu 2011 roku. [dostęp 2011-11-30]. (pol.).