Dzień Niepodległości (seria monet)

Dzień Niepodległości

Awers monety z okazji 21. rocznicy niepodległości, 1969

Rewers monety z okazji 21. rocznicy niepodległości, 1969

Dzień Niepodległości (hebr. סידרת מטבעות יום העצמאות, sidrat matbe’ot jom ha-acma’ut) – seria monet obejmująca izraelskie srebrne i złote monety kolekcjonerskie emitowane przez Bank Izraela od 1958 roku z okazji kolejnych rocznic niepodległości Państwa Izrael. Mają one status legalnego środka płatniczego, a dystrybuowane są przez Israel Coins and Medals Corporation (ICMC). Pierwsza moneta z serii została wybita w 1958 roku z okazji 10. rocznicy niepodległości. W całej serii nie pojawiła się moneta z okazji 68. rocznicy niepodległości w 2016.

Emisja serii obejmuje okresy funta izraelskiego (1960–1980), szekla (1980–1985) i nowego szekla (od 1985).

Lista monet w serii

Funt izraelski

Seria monet z okresu obowiązywania funta izraelskiego obejmuje głównie monety srebrne z jednym nominałem. Na pamiątkę szczególnych wydarzeń jak: 100. rocznica urodzin Theodora Herzla (1960), upamiętnienie wielkiej Jerozolimy po jej zajęciu w 1967 roku (1968), upamiętnienie izraelskiego nieznanego żołnierza (1969), dwudziestopięciolecie podpisania Deklaracji Niepodległości Izraela (1973) dwudziestopięciolecie pożyczki na rzecz rozwoju kraju (1975), trzydziestolecie niepodległości (1978) i podpisanie traktatu pokojowego z Egiptem (1980) wyemitowano dodatkowo monetę złotą z odpowiednio wyższym, niż srebrna, nominałem. Na dwudziestopięciolecie podpisania Deklaracji Niepodległości wybito monety z czterema nominałami (10 ILP w srebrze, 50, 100, 200 ILP w złocie). W latach 1958–1967 monety srebrne miały nominał 5 ILP, potem w latach 1968–1974 10 ILP, w okresie pomiędzy 1975 a 1977 rokiem 25 ILP, dwóm przedostatnim monetom nadano nominał 50 ILP, a ostatniej 200 ILP. Monety złote miały następujące nominały: 20 ILP (1960), 50 ILP (1973), 100 ILP (1968, 1969, 1973), 200 ILP (1973), 500 ILP (1975), 1000 ILP (1978), 5000 ILP (1980)^[1][2].

Do 1960 roku na awersach monet srebrnych widniał nominał, nazwa waluty w j. hebrajskim, nazwa państwa w językach arabskim i hebrajskim oraz rok wybicia według kalendarza żydowskiego i gregoriańskiego. W latach 1961–1980 awersy dodatkowo mają przedstawienia związane z motywem przewodnim monety. Od 1970 roku na awersie widnieje ponadto herb Izraela. Wcześniej pojawiał się tylko na złotych monetach z lat 1960, 1965, 1968 i 1971. Jedyną emisją, w której awers złotej monety różnił się od awersu srebrnej monety była emisja z 1960 roku. W 1980 roku poza powyższymi elementami na awersie pojawił się napis w językach hebrajskim, arabskim i angielskim (tłum. z angielskiego „Izraelsko-egipski traktat pokojowy/marzec 26, 1979”. Na awersach monet znajdowały się również znaki mennic. Na rewersach znajdowały się przedstawienia tematyczne każdej z monet^[1][2].

Mennice: Swissmint – Berno; Kretschmer Mint, Drukarnia Rządowa – Jerozolima; Mennica Bawarska – Monachium; Kanadyjska Mennica Królewska – Ottawa; Francuska Mennica Państwowa – Paryż; Włoska Mennica Rządowa – Zecca di Stato – Rzym; Mennica Stanów Zjednoczonych – San Francisco; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht.

Szekel

Seria monet z okresu szekla obejmuje monety srebrne (próby 850) oraz złote (próby 900), które w latach 1981–1982 emitowane były w dwóch nominałach: 2 ILR i 10 ILR, a w latach 1983–1985 w trzech: 1 ILR, 2 ILR i 10 ILR^[26].

Awersy wszystkich monet zawierały nominał, nazwę waluty w językach angielskim i hebrajskim, nazwę państwa w językach hebrajskim, arabskim i angielskim, rok według kalendarza żydowskiego i gregoriańskiego, herb Izraela, a także znaki mennic. W przypadku monety z 1982 roku na awersie znajdował się dodatkowo napisy w językach hebrajskim i angielskim „Baron Edmond de Rothschild 1845–1934” oraz „stulecie jego pierwszej działalności osadniczej w Ziemi Izraela”. Na rewersach znajdowały się przedstawienia związane z tematyką monety^[26].

Mennice: Swissmint – Berno; Mennica Bawarska – Monachium; Kanadyjska Mennica Królewska – Ottawa; Francuska Mennica Państwowa – Paryż; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart.

Nowy szekel

Seria monet z okresu nowego szekla obejmuje złote i srebrne monety, których emisja obejmowała trzy nominały (lata 1986–1993, 1996–1997, 1999–2021), a w latach 1994, 1995, 1998 cztery nominały. Monety srebrne mają nominał 1 ILS (próby 850 w latach 1986–1991 oraz próby 925 od 1992 roku) i 2 ILS (próby 850 w latach 1986–1991, próby 925 od 1992 roku do 2013 roku, próby 999 od 2014 roku). Monety złote mają nominały 5 ILS (próby 900 w latach 1994–1995), 10 ILS (próby 900 w latach 1986–1995, próby 916 w latach 1996–1997 i 1998–2018, próby 917 od 2019 roku, próby 999 w 1998 roku), 20 ILS (próby 999 w 1998 roku) i 30 ILS (próby 999 w 1996 roku). Od 2014 roku moneta o nominale 2 ILS jest monetą o wadze 1 oz. Od 2013 roku ustandaryzowano liczbę emitowanych monet, i tak nakład monet jednoszeklowych wynosi 1800 sztuk, monet dwuszeklowych 2800 sztuk, a dziesięcioszeklowych 555 sztuk. W 2006 roku pierwszy raz monety zostały wybite w mennicy Israel Coins and Medals Corporation. Miało to miejsce jeszcze w 2007 roku i latach 2013–2017^{[32][33][34][35]}.

Na awersach monet od 1986 roku do 1998 roku znajdują się: nominały, nazwa waluty w językach angielskim i hebrajskim, nazwa państwa w językach arabskim, hebrajskim i angielskim, rok według kalendarza żydowskiego i gregoriańskiego oraz herb Izraela. Od 1999 roku dodatkowym elementem awersu stał się napis „Dzień Niepodległości” w językach angielskim i hebrajskim. Na awersach wszystkich monet znajdują się znaki mennic. Awersy wszystkich monet stylistycznie korespondują z przedstawieniami tematycznymi rewersów. Dodatkowe inskrypcje na awersach pojawiały się w następujących latach^{[32][33][34][35]}:

• 1986 rok – napis „sztuka w Izraelu” w językach angielskim i hebrajskim,
• 1996 rok – napis „trzy tysiące lat Jerozolimy miasta Dawida” w językach angielskim i hebrajskim,
• 1997 rok – napis „setna rocznica I Kongresu Syjonistycznego” w językach angielskim i hebrajskim,
• 1998 rok – napis „50. rocznica Izraela” w językach angielskim i hebrajskim,

Mennice: Mennica Norweska – Kongsberg; ICMC – Ma’ale ha-Chamisza; Mennica Bawarska – Monachium; Kanadyjska Mennica Królewska – Ottawa; Francuska Mennica Państwowa – Paryż; Mennica Południowoafrykańska (South African Mint) – Pretoria; Mennica Państwowa Badenii-Wirtembergii – Stuttgart.; Królewska Mennica Holenderska – Utrecht; Mennica Fińska – Vantaa.

Uwagi

Przypisy