Edmund Barton

Edmund Barton

Data i miejsce urodzenia	18 stycznia 1849 Sydney
Data i miejsce śmierci	7 stycznia 1920 Medlow Bath
Premier Australii
Okres	od 1 stycznia 1901 do 24 września 1903
Przynależność polityczna	Partia Protekcjonistyczna
Poprzednik	nowy urząd
Następca	Alfred Deakin
Odznaczenia

Edmund Barton (ur. 18 stycznia 1849 w Sydney, zm. 7 stycznia 1920 w Medlow Bath) – australijski polityk i prawnik, pierwszy premier Australii, był także sędzią Sądu Najwyższego.

Życiorys

Urodził się w Sydney, gdzie ukończył studia na uniwersytecie i zdał egzamin adwokacki w 1871. W czasie wakacji w 1870 poznał Jane Mason Ross, którą poślubił w 1877. Był dobrym krykiecistą i w późniejszym czasie także sędzią krykietowym.

Jego kariera polityczna nierozerwalnie wiąże się z tym sportem. Był jednym z dwóch sędziów w czasie słynnego w Australii meczu pomiędzy drużyną Nowej Południowej Walii i Anglii w 1879, kiedy to kontrowersyjna decyzja drugiego sędziego doprowadziła do pierwszych w historii zamieszek krykietowych (tzw. Sydney Riot of 1879). Dzięki staraniom i szybkim mediacjom Bartona dość szybko i skutecznie udało się zażegnać zaistniałą sytuację konfliktową, a cała sprawa przyniosła mu wiele rozgłosu i pomogła w wyborach do lokalnego, stanowego parlamentu gdzie zasiadał w latach 1879–1898.

Był zwolennikiem federacji wszystkich stanów Australii (wówczas jeszcze kolonii brytyjskiej) w jednolite państwo i jednym ze współautorów ustawy konstytucyjnej która została przedstawiona parlamentowi brytyjskiemu w 1899. Po zjednoczeniu wszystkich stanów i powstaniu państwa Australijskiego w 1901 został pierwszym premierem tego kraju, piastował tę funkcję do 1903.

Pierwszym aktem ustanowionym przez rząd Bartona był tzw. Immigration Restriction Act, który zapoczątkował oficjalnie „politykę białej Australii” – w ramach restrykcyjnych zasad emigracji w Australii mogły się osiedlić wyłącznie osoby rasy białej. W praktycznie niezmienionej formie polityka ta przetrwała do lat 50. XX wieku. W 1902 otrzymał tytuł szlachecki i Krzyż Wielki Orderu św. Michała i św. Jerzego z rąk króla Wielkiej Brytanii, a w 1903 został sędzią australijskiego Sądu Najwyższego.

Miał czterech synów i dwie córki.

Zobacz też

• gabinet Edmunda Bartona

Bibliografia

• Martha Rutledge: Barton, Sir Edmund (Toby) (1849–1920). [w:] Australian Dictionary of Biography, Vol. 7 [on-line]. Australian National University, 1979. [dostęp 2014-02-02]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Biografia na stronie Biblioteki Narodowej Australii. nla.gov.au. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-23)]. (ang.)
• Archiwum Bartona (Barton Papers) – wersja elektroniczna w serwisie Biblioteki Narodowej Australii [dostęp 16.08.08] (ang.)