Oświata w Kłodzku

Oświata w Kłodzku – system oświatowy w Kłodzku złożony jest obecnie ze szkół publicznych, prowadzonych przez miasto, prowadzonych przez miasto oraz szkół niepublicznych, nad którymi opiekę sprawują zakładające je stowarzyszenia.

Historia

Średniowiecze

Początki oświaty w Kłodzku sięgają początków XIV wieku, kiedy to pod mamy pierwsze pisane poświadczania dotyczące prowadzenia przez zakon joannitów, osiadłych w mieście w 1183 roku. Prowadzili oni szkołę parafialną, do której uczęszczały dzieci mieszczan i szlachty kłodzkiej. Do sprowadzenia do Kłodzka kanoników regularnych przez abpa Arnoszta z Pardubic była to jedyna taka placówka w mieście^[1].

Otwarcie drugiej szkoły przez przybyłych w 1350 roku augustianów (kanonicy regularni), wywołało ostry sprzeciw joannitów. Spór załagodził sam arcybiskup Arnoszt, który przyznał rację joannitom i nie zezwolił na utworzenie szkoły^[2]. Spór został wznowiony w 1365 roku, kiedy kolejny arcybiskup praski, Jan Očko z Vlašimi wyraził zgodę augustianom na otworzenie szkoły dla szesnaściorga dzieci obywateli Kłodzka. W kolejnych latach liczba jej uczniów została zwiększona do dwudziestu czterech^[3]. Ostatecznie spór został zażegnany w połowie XV wieku przez starostę Hynka Krušinę na korzyść augustianów^[4].

Nowożytność

Wraz z pojawieniem się humanizmu i reformacji w XVI wieku utworzenie nowej szkoły, odpowiadającej nowym ideom i poszukującą do ich realizacji nowych metod i treści dydaktycznych, stało się koniecznością dla władz miejskich. Stało się to w 1562 roku, kiedy powołano do życia szkołę humanistyczną, która w 1590 roku otrzymała status wyższej szkoły protestanckiej. Prezentowała ona dobry poziom, ponieważ jej absolwenci udawali się na studia m.in. do Krakowa, Marburgu, Heidelbergu, Strasburgu i Pragi^[5].

Ważnym wydarzeniem było przybycie do miasta w 1597 roku jezuitów, którzy objęli probostwo i szkołę po augustianach. W tym czasie prawdopodobnie założyli kolegium. W 1626 roku przejęli szkołę po joannitach, a w 1655 roku rozpoczęli budowę nowego gmachu według projektu włoskiego architekta Carlo Lurago, którego budowa trwała z przerwami 25 lat, do 1690 roku. W tym samym czasie w pobliżu, u zbiegu ulic Judengasse i Grünestrasse zaadaptowali pięć kamienic mieszczańskich, znacznie je przebudowując na potrzeby konwiktu^[6], w którym w 1696 roku mieszkało 60 uczniów. Kolegium jezuickie stało na bardzo wysokim poziomie i należało do lepszych szkół tego typu w regionie, jednak działalność edukacyjna jezuitów skupiała się wyłącznie wokół szkolnictwa średniego ze szkodą dla szkolnictwa elementarnego^[7].

Kolejne stulecie przyniosło ze sobą potrzebę wprowadzenia dużych zmian w szkolnictwie, zarówno w sensie organizacyjnym, jak i dydaktyczno-metodycznym. W drugiej połowie XVIII wieku zadaniom tym próbował sprostać opat z Żagania – Johann Ignaz Felbiger, który zaproponował zmiany w szkolnictwie, polegającą m.in. na organizacji terytorialnej szkół^[8]:

• szkoła elementarna (Trivialschule) – miała być w każdym mieście, wsi, a uczyć miała czytać, pisać i religii,
• szkoła podstawowa – miała być w każdym okręgu i uczyć łaciny, geografii, historii, matematyki, podstaw gospodarstwa domowego i uprawy roli,
• szkoła normalna (Normalschule) – miała istnieć w każdej prowincji i przygotowywać do zawodu nauczyciela.

Postulował też objęciem obowiązkiem szkolnym dziewcząt. Niewątpliwym osiągnięciem tego pedagoga było utworzenie w Kłodzku pod koniec XVIII wieku, seminarium nauczycielskiego. Zbiegło się to w czasie z zakończeniem działalności w 1776 roku przez kolegium jezuitów, co związane było z kasatą tego zakonu w monarchii pruskiej. Jego dobra 11 lat później (1787/1788) sprzedano podczas licytacji za 53 250 talarów^[9].

Długi wiek XIX

Dopiero w 1800 roku w miejscu dawnego kolegium władze pruskie utworzyły męskie gimnazjum, przekształcone w 1810 roku po połączeniu z konwiktem w Królewskie Gimnazjum Katolickie, do którego uczęszczało 300 uczniów (lata 20. XIX wieku)^[10].

Niezmiennie natomiast działała dawna szkoła parafialna, do której w 1825 roku uczęszczało 221 uczniów i 210 uczennic. W 1830 roku szkołę przejęło miasto i pełniła od tej pory rolę szkoły gminnej. W tym czasie wzniesiono na jej potrzeby nowy budynek przy placu Kościelnym. Nauka odbywała się w sześciu klasach, a liczba uczniów wzrosła do 789. W 1854 ich liczba sięgała już 957, wobec czego szkołę podzielono na: żeńską (456 uczennic), współprowadzoną przez zakonnice i męską (537 uczniów). Do elementarnej szkoły ewangelickiej uczęszczało w 1825 roku 146, a 15 lat później już 400 dzieci. Poza tym działa szkoła garnizonowa, w której naukę pobierało 55 uczniów i uczennic (1825), a nadzorowana była przez kapelana garnizonowego^[11].

Połowa XIX wieku to okres rozkwitu w Kłodzku szkolnictwa średniego za sprawą przybycia do miasta zakonnic z kongregacji Marii Teresy, które w 1858 roku założyły prywatną szkołę kończącą się egzaminem maturalnym, zwaną Theresianum. Szkoła ta cieszyła się ze względu na wysoki poziom nauczania zainteresowaniem ze strony mieszkańców całego hrabstwa kłodzkiego. W 1855 roku panna Dreschner założyła kolejną szkołę średnią dla protestanckich dziewcząt^[11]. Zapotrzebowanie na rzemieślników spowodowało uruchomienie w 1875 roku szkoły dokształcającej rzemieślników, w której uczyło się 270 uczniów. W 1900 roku swoją siedzibę w Kłodzku znalazła przeniesiona z Bystrzycy Kłodzkiej zimowa szkoła rolnicza, licząca 120 uczniów^[12].

Wielka zmiana nastąpiła w kłodzkim szkolnictwie na początku XX wieku, ponieważ wtedy w latach 1912–1914 wybudowano nowy gmach dla katolickiej szkoły elementarnej^[13]. W tym samym roku Theresianum uzyskało status liceum, co związane było z wprowadzeniem reformy edukacji w Niemczech, polegającej na ustanowieniu ogniwa pośredniego między szkołami podstawowymi a szkołami wyższymi^[12]. Równocześnie założono miejską szkołę średnią dla chłopców, którą umieszczono w nowo wybudowanym budynku szkolnym przy obecnej ulicy Zawiszy Czarnego, łącząc ją organizacyjnie z katolicka szkołą elementarną pod nazwą Szkoły im. Franza Ludwiga^[14].

Dwudziestolecie międzywojenne

W 1927 roku franciszkanie odzyskali od władz wojskowych swój klasztor na Piasku, dokonując jego renowacji do 1933 roku, kiedy to uruchomiono w nim studia filozoficzne, przenosząc do Kłodzka pierwszy rok alumnów Wyższego Seminarium Duchownego Franciszkanów z Karłowic, ze względu na przepełnienie wrocławskiej uczelni^[15].

W okresie dwudziestolecia międzywojennego rozbudowano w Kłodzku szkolnictwo zawodowe w oparciu o dwie istniejące do tej pory szkoły, z których pierwsza, szkoła rolnicza działa do 1945 roku, a w roku szkolnym 1928/1929 utworzono na niej klasę żeńską. Z kolei powstała przed I wojną światową szkoła dokształcająca młodzież w zawodach kupieckim i rzemieślniczym została w 1927 roku przekształcona w szkołę zawodową z prawdziwego zdarzenia, na którą składały się^[16]:

• jednoroczna wyższa [średnia – przyp.autora] szkoła handlowa,
• dwuletnia szkoła handlowa,
• szkoła gospodarstwa domowego

W 1938 roku zmieniono nazwę Gimnazjum Katolickiego na Szkołę Hrabiego Götzena (Reichsgraf Friedrich Wilhelm von Götzen Schule)^[17]. Rok później władze miejskie powołały ostatnią niemiecką placówkę oświatową jaką była miejska szkoła średnia dla dziewcząt, wchodząca w skład Szkoły im. Franza Ludwiga. Ze względu na jej przepełnienie większość zajęć odbywała się w ratuszu. Podczas II wojny światowej zajęcia edukacyjne w Kłodzku odbywały się do końca stycznia 1945 roku^[14].

Szkoły publiczne

Szkoły podstawowe i gimnazja

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Szkoła Podstawowa nr 3 im. kpt. Stanisława Betleja	57-300 Kłodzko ul. Jana Pawła II 4	1974	SP nr 3		707[18]	dyrektor: mgr Sebastian Nowak wicedyrektor: mgr Małgorzata Delegacz-Pawłów wicedyrektor ds. klas 0–3: mgr Marzena Dworczak
	Szkoła Podstawowa nr 6 im. Unii Europejskiej	57-300 Kłodzko ul. Bohaterów Getta 22	1982[19]	SP nr 6		430[20]	dyrektor: mgr Agnieszka Kawa wicedyrektor: mgr Wiesława Górska
	Miejski Zespół Szkół * Szkoła Podstawowa nr 7 im. Tadeusza Kościuszki * Gimnazjum nr 2 im. Stanisława Wyspiańskiego	57-300 Kłodzko ul. Henryka Sienkiewicza 61	2008 (1986/1999)[21]	MZS		193 (Szkoła Podstawowa nr 7) 126 (Gimnazjum nr 2)[20]	dyrektor: mgr Iwona Sarkowska wicedyrektor ds. wychowawczych: mgr Anna Zubik wicedyrektor ds. dydaktycznych: mgr Mirosława Mielcarek
	Zespół Szkół Integracyjnych im. Jana Pawła II * Szkoła Podstawowa nr 2 * Gimnazjum nr 3	57-300 Kłodzko ul. Zamiejska 24	1986	ZSI		251 (Szkoła Podstawowa nr 2) 60 (Gimnazjum nr 3)[20]	dyrektor: mgr Iwona Banyś wicedyrektor: mgr Zofia Grodzicka
	Gimnazjum z Oddziałami Dwujęzycznymi nr 1 im. Adama Mickiewicza – Szkoła Podstawowa nr 1 im. Adama Mickiewicza (po reformie likwidacji)	57-300 Kłodzko ul. Zawiszy Czarnego 5	1999	Gim 1		365[20]	dyrektor: dr Jacek Unuczek wicedyrektor ds. wychowawczych: mgr Małgorzata Salecka
	Gimnazjum Publiczne im. Władysława Stanisława Reymonta – Szkoła Podstawowa im. Władysława Stanisława Reymonta (po reformie likwidacji gimnazjów)	57-300 Kłodzko ul. Romualda Traugutta 1a	1999	GP			dyrektor: mgr inż. Krzysztof Szkudlarek wicedyrektor: mgr Ewa Szczepaniak

Szkoły średnie

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego	57-300 Kłodzko ul. Wojska Polskiego 11	1945	I LO	Gmach I LO w Kłodzku, dawne Kolegium Jezuickie	601[22]	dyrektor: mgr Bożena Czak wicedyrektor ds. dydaktycznych: mgr Marcin Klimaszewski wicedyrektor ds. wychowawczych: mgr Tomasz Biernacik
	Kłodzka Szkoła Przedsiębiorczości	57-300 Kłodzko ul. Szkolna 8	2002 (1974)	KSP	Główny budynek KSP przy ul. Szkolnej	1090[22]	dyrektor: mgr Ireneusz Ręczkowski wicedyrektorzy: mgr Bolesław Majerowicz mgr Andrzej Niemiec mgr Rafał Hankus
	Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych im. prof. W. Żenczykowskiego	57-300 Kłodzko ul. Bohaterów Getta 6	1965 (2002)	ZSP 1	Główny budynek ZSP przy ul. Bohaterów Getta 6	467[22]	dyrektor: mgr Rafał Olecha wicedyrektor ds. pedagogicznych: mgr Mariusz Bieszke wicedyrektor ds. kształcenia zawodowego: inż. Jacek Szczepański

Szkoły specjalne

Szkoły artystyczne

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Państwowa Szkoła Muzyczna I stopnia im. Fryderyka Chopina	57-300 Kłodzko ul. Tadeusza Kościuszki 8	1946	PSM	Siedziba PSM I stopnia przy ul. Kościuszki 8		dyrektor: mgr Małgorzata Panek-Kiszczak

Szkoły wyższe

W latach 2004–2013 W Kłodzku funkcjonował Zamiejscowy Ośrodek Dydaktyczny Instytutu Pedagogiki Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego^[23].

Szkoły niepubliczne

Szkoły podstawowe

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Społeczna Szkoła Podstawowa	57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12	1991	[1]			mgr Iwona Lemiesz

Gimnazja

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Społeczne Gimnazjum	57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12	1991	[2]			mgr Iwona Lemiesz
	Gimnazjum Alternatywne (w Zespole Szkół Alternatywnych)	57-300 Kłodzko ul. Łużycka 8	1999	[3]			mgr Mariola Łuszczewska

Szkoły średnie

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Społeczne Liceum Ogólnokształcące	57-300 Kłodzko ul. Daszyńskiego 12	1991	[4]			mgr Iwona Lemiesz
	Liceum Ogólnokształcące (w Zespole Szkół Alternatywnych)	57-300 Kłodzko ul. Łużycka 8	1999	[5]			mgr Mariola Łuszczewska

szkoły wyższe

Logo	Szkoła	Adres	Rok założenia	Adres internetowy	Budynek szkolny	Liczba uczniów	Dyrekcja
	Wyższa Szkoła Zarządzania „Edukacja” we Wrocławiu Wydział Turystyki	57-300 Kłodzko ul. Wyspiańskiego 2f	2002	[6]		255[24]	dr Mirosław Mrówka
	Dolnośląska Szkoła Wyższa we Wrocławiu	57-300 Kłodzko ul. Zawiszy Czarnego 3	2010	[7]			dr hab. Bożena Wojtasik
	Sudecka Wyższa Szkoła	57-300 Kłodzko ul. Łukasińskiego 43	2012	[8]			inż. Czesław Wojciechowski
	Wyższa Szkoła Medyczna w Kłodzku	57-300 Kłodzko ul. Okrzei 8	2014	[9]			prof. dr hab. Andrzej Dżugaj

Przypisy

Bibliografia

• Kłodzko. Dzieje miasta, pod red. R. Gładkiewicza, Kłodzko, MZK, 1998, ISBN 83-904888-0-9.
• Popularna Encyklopedia Ziemi Kłodzkiej, pod red. J. Laski i M. Kowalcze, t. 1 i 2, Kłodzko, KTO 2009, ISBN 978-83-60478-90-5 i ISBN 978-83-60478-08-0.
• ZdzisławZ. Szczepaniak ZdzisławZ., Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Chrobrego w Kłodzku w latach 1945–1995, Kłodzko: Wydawnictwo Maria, 2005, ISBN 83-88842-85-4, OCLC 749499998 .
• 50-lecie Zespołu Szkół Zawodowych w Kłodzku, pod red. W. Krzelowskiego, Kłodzko 2002.