Edward Czerny (pułkownik)

Edward Czerny
podpułkownik artylerii podpułkownik artylerii
Data i miejsce urodzenia

4 listopada 1887
Kujavy

Data i miejsce śmierci

6 czerwca 1958
Gdańsk

Przebieg służby
Lata służby

do 1933 i 1939

Siły zbrojne

Orzełek II RP.svg Wojsko Polskie

Jednostki

24 Pułk Artylerii Polowej
Dywizjon Ćwiczebny Pociągów Pancernych
9 Pułk Artylerii Ciężkiej

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Walecznych (1920-1941)

Edward Czerny[1] (ur. 4 listopada 1887 w Kujavach, zm. 6 czerwca 1958 w Gdańsku) – podpułkownik artylerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.

Życiorys

Edward Czerny urodził się 4 listopada 1887 w Kujavach[2]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości został przyjęty do Wojska Polskiego. 1 czerwca 1921 pełnił służbę w załodze pociągu pancernego „Śmiały”, a jego oddziałem macierzystym był 17 Pułk Piechoty w Rzeszowie[3]. Został zweryfikowany w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 czerwca 1919 w korpusie oficerów rezerwowych artylerii. W 1923, jako oficer rezerwowy zatrzymany w służbie czynnej, był odkomenderowany do pociągu pancernego nr 4[4]. 1 lipca 1924 został przemianowany na oficera zawodowego w stopniu majora ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1919 roku i 5. lokatą w korpusie oficerów artylerii oraz przydzielony do 24 pułku artylerii polowej w Jarosławiu. Następnie został wyznaczony na dowódcy Dywizjonu Ćwiczebnego Pociągów Pancernych w Jabłonnie, pozostając oficerem nadetatowym 24 pap[5]. 31 października 1927 został przeniesiony do 9 pułku artylerii ciężkiej w Siedlcach na stanowisko dowódcy III dywizjonu[6][7]. 5 listopada 1928 został przesunięty na stanowisko kwatermistrza pułku[8]. 27 kwietnia 1929 został wyznaczony na stanowisko zastępcy dowódcy 9 pac[9]. 24 grudnia 1929 został awansowany do stopnia podpułkownika ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1930 roku i 8. lokatą w korpusie oficerów artylerii[10][11]. 15 listopada 1932 został zwolniony z zajmowanego stanowiska, pozostawiony bez przynależności służbowej i równocześnie oddany do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr IX[12]. Z dniem 30 kwietnia 1933 został przeniesiony w stan spoczynku[13]. W 1934 pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Lwów Miasto. Posiadał przydział do Oficerskiej Kadry Okręgowej Nr VI. Był wówczas „przewidziany do użycia w czasie wojny”[14].

W latach 1936–1939 był prezesem klubu sportowego LKS Lechia Lwów

25 lutego 1937 roku został wybrany wiceprezesem zarządu koła Związku Oficerów Rezerwy we Lwowie[15].

W kampanii wrześniowej został powołany do służby czynnej i wyznaczony na stanowisko dowódcy artylerii Grupy Operacyjnej „Grodno”. Na podstawie rozkazu Naczelnego Wodza z 11 września 1939 nakazującego przetransportowanie koleją wojsk GO „Grodno” do Lwowa wyjechał z Grodna[16]. 17 września 1939, w rejonie Sarn, wyładował się z częścią wojsk GO „Grodno”, nad którą objął dowództwo. W skład tego zgrupowania wchodził dywizjon artylerii majora stanu spoczynku Stefana Piotra Czernika, improwizowany w Ośrodku Zapasowym Artylerii Lekkiej Nr 3 w Wilnie[17]. Maszerując na zachód 22 września 1939, w rejonie Rafałówki, objął dowództwo nad Zgrupowaniem „Małyńsk”, w skład którego obok wspomnianego już dywizjonu artylerii wchodził także batalion KOP „Małyńsk” i szwadron kawalerii KOP „Bystrzyce”. Następnego dnia dowodzone przez niego zgrupowanie podporządkował sobie dowódca Korpusu Ochrony Pogranicza, generał brygady Wilhelm Orlik-Rückemann i nakazał marsz w kierunku Kamienia Koszyrskiego. Następnie zgrupowanie maszerowało po osi ManiewiczeRudka i 25 września rano osiągnęło miejscowość Huta. Tego samego dnia generał Orlik-Rückemann powierzył mu dowództwo nad batalionem sztabowym złożonym z dwóch kompanii policyjnych i jednej kompanii złożonej z różnych żołnierzy, w tym około 80 uczniów Szkoły Mechaników Lotnictwa. 1 października generał Orlik-Rückemann podjął decyzję o oderwaniu się od nieprzyjaciela pod przykryciem lasu i rozproszeniu oddziałów. W swoim sprawozdaniu generał Orlik-Rückemann ocenił, że wysiłek marszowy Zgrupowania „Małyńsk” w ciągu 13 dni marszu wyniósł 420 km. Na 13 dni marszowych w okresie od 17 do 30 września, wypadło 6 do 7 marszów nocnych. Według dowódcy KOP Zgrupowanie „Małyńsk” w dniach 18, 19 i 20 września stoczyło trzy walki[18].

Zarówno przed jak i po wojnie uprawiał myślistwo. Po 1945 działał we władzach Polskiego Związku Łowieckiego w Jeleniej Górze i w 1951 roku został wyróżniony „Honorowym Żetonem Zasługi” – „Złom”[19].

Po przyjeździe do Gdańska pracował w Rejonowej Hurtowni Artykułów Metalowych. Zmarł w Gdańsku 6 czerwca 1958 roku. Pochowany na cmentarzu Srebrzysko (rejon IX, kwatera KW I - przy głównej alei, rząd 1, numer grobu 5).

Ordery i odznaczenia

Przypisy

  1. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 852, 870. W ewidencji wojskowej figurował jako Edward I Czerny w celu odróżnienia od innego oficera noszącego to samo imię i nazwisko: Edwarda II Czernego (ur. 8 maja 1893) porucznika rezerwy 2 Pułku Lotniczego.
  2. Edward Czerny. wbh.wp.mil.pl. [dostęp 2020-09-30].
  3. Spis oficerów 1921 ↓, s. 70, 591.
  4. Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 761, 837.
  5. Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 682, 739, 904.
  6. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 25 z 31 października 1927 roku, s. 305.
  7. Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 417, 452.
  8. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 14 z 5 listopada 1928 roku, s. 374.
  9. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 9 z 27 kwietnia 1929 roku, s. 119.
  10. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 21 z 24 grudnia 1929 roku, s. 438-440.
  11. Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 178, 709.
  12. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 12 z 15 listopada 1932 roku, s. 398.
  13. Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych Nr 7 z 20 maja 1933 roku, s. 122.
  14. Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 342, 972.
  15. Nowy zarząd Zw. Oficerów Rezerwy we Lwowie. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 47 z 28 lutego 1937. 
  16. Dymek 1999 ↓, s. 108, 125, 170.
  17. Głowacki 1986 ↓, s. 251.
  18. W. Orlik-Rückemann, Ze sprawozdania ..., s. 754-756, 764.
  19. Zbigniew Adamski: Stowarzyszenia myśliwskie w grodzie nad Bobrem 1945–1954. Jelenia Góra: 2010, s. 30, 33, 42, 44, 45, 46, 51.

Bibliografia

Media użyte na tej stronie

PL Epolet pplk.svg
Naramiennik podpułkownika Wojska Polskiego (1919-39).
Orzełek II RP.svg
Autor: Poznaniak, Licencja: CC BY-SA 2.5
Orzełek Wojsk Lądowych II RP
POL Krzyż Walecznych (1920) BAR.svg
Baretka: Krzyż Walecznych (1920).